بایدها ونباید های محصول زرشک خراسان جنوبی

«رضا بهروان» مدیر کانون بسیج جامعه کشاورزی قاینات با اشاره به پیش بینی برداشت محصول زرشک از باغات این شهرستان در سال جاری اظهار داشت: پیش بینی می شود؛ بیش از 37000 تن  زرشک تر (معادل 9250 تن زرشک خشک ) در شهرستان قاینات در سال 1402 برداشت شود.

وی با بیان اینکه کل سطح زیر کشت زرشک شهرستان قاینات 7220  هکتار می باشد که از این مقدار مساحت 6550 هکتار آن بارور بوده و 670 هکتار آن غیر بارور است، افزود: پیش بینی میشود از سطوح بارور  بیش از  37000 تن زرشک تر برداشت شود. که این رقم نسبت به سال گذشته 23درصد افزایش تولید داشته است.

بهروان گفت: زرشک بی دانه در سالهای اخیر به صورت تازه خوری نیز به بازار عرضه می شود و از آن برای تهیه شربت ، مربا و چاشنی انواع غذاها استفاده می شود.

وی با اشاره به اینکه 15 درصد محصول زرشک به صورت تازه خوری و استفاده در صنایع و 85 درصد مابقی خشک شده و به صورت خشکبار عرضه می شود، افزود: برداشت زرشک از اواسط مهرماه آغاز و تا اواخر آبان ماه ادامه دارد.تعداد بهره برداران محصول زرشک در شهرستان قاینات بیش از 14500 خانوار هستند. و امرار معاش و اقتصاد خانوار آنها از طریق زرشک است.

وی ادامه داد: همچنین بیش از 2000 نفر بطور غیرمستقیم در زمینه بوجاری ، بسته بندی، فرآوری و بازاررسانی محصول زرشک مشغول به کار هستند.

به گفته بهروان مهمترین مانع برای توسعه باغات زرشک ، قیمت پایین آن نسبت به قیمت تمام شده محصول و عدم وجود بارگاه های بهداشتی زرشک به اندازه کافی و دغدغه کشاورزان از بارندگی زمان برداشت است، گفت: این امرباعث میشود کشاورزان محصول خود را به قیمت پایین به فروش رسانند و همچنین تبلیغات رسانه ای کم در سطح ملی و عدم صادرات محصول به اندازه کافی از مشکلات زرشک کاران منطقه است.

وی مشکل دوم محصول زرشک را قیمت پایین و عدم ثبات قیمت این محصول عنوان کرد و ادامه داد: صادرات و عدم تولید محصول زرشک ارگانیک در خیلی از مناطق شهرستان و همچنین کمبود منابع آبی بر اثر خشکسالی های متمادی از جمله مشکلات زرشک کاران شهرستان قائنات است که باید مورد توجه مسئولان باشد.

کشاورزان به تولید محصول زرشک ارگانیک توجه کنند

مدیر کانون بسیج جامعه کشاورزی قاینات تولید به تولید محصولات مختلفی اززرشک اشاره کرد و گفت: محصولات ارگانیک شرکت‌های مختلفی از جمله شرکت تروند زعفران و شرکت تیما زعفران و همچنین برخی از شرکت‌های خارج استانی مانند شرکت خوشنام دماوند در منطقه فعالیت‌های نموده و کشاورزان متقاضی تولید محصول ارگانیک را شناسایی کرده‌اند و قراردادی با آنها منعقد کرده اند که بر اساس آن محصول ارگانیک تولید شده را از کشاورز خریداری می‌کنند.

وی عنوان کرد: همچنین جهاد کشاورزی با برگزاری کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌های آموزشی تولید محصول ارگانیک را سرلوحه کار خود قرار داده کشاورزان را تشویق به تولید محصول ارگانیک می‌کند.

بار میکروبی در بارگاه های زرشک زیاد است

به گفته بهروان میزان درآمد سال گذشته کشاورزان زرشک کار شهرستان قائنات از این محصول استراتژیک بیش از ۳۶۰ میلیارد تومان بوده است،گفت: بیش از ۸۵ درصد زرشک شهرستان قائنات در بارگاه‌هاخشک می‌شوند که بسیاری از این بارگاه‌ها سنتی و بدون مجوز احداث شده و از نظر بهداشتی نکات فنی را رعایت نکرده و مورد تایید کارشناسان نیستند به همین خاطر حتی اگر کشاورز موفق به تولید محصول ارگانیک شود متاسفانه در بارگاه‌ها بار میکروبی محصول زیاد می‌شود و از حالت ارگانیک خارج می‌شود.

وی ادامه داد: زمانی که محصول زرشک را فراوری می‌کنند روغن مایع به زرشک اضافه می‌شود که آن را از حالت ارگانیک خارج نموده و مورد تایید سازمان‌های صادر کننده گواهی ارگانیک نیست .

بهروان تعداد بارگاه‌های زرشک در شهرستان قایات بیش از ۲۳۲۰ واحددانست و افزود: بیش از ۲۰۰۰ واحد آن بدون مجوز و به صورت سنتی توسط خود کشاورزان احداث شده است.

وی عنوان کرد: از سال گذشته تاکنون حدود شش مورد درخواست مجوز بارگاه زرشک به صورت کتبی به مدیریت جهاد کشاورزی ارائه شده است و مابقی متقاضیان به علت عدم تعیین تکلیف برای متولی صدور مجوز بارگاه زرشک ، به صورت شفاها" درخواست داده‌اند که متاسفانه به نتیجه نرسیده است.که در مجموع در سال گذشته یک مورد پروانه بهره برداری و دو مورد پروانه تاسیس صادر شده و 3 مورد تمدید پروانه تاسیس انجام شده است.

وی با اشاره به اینکه تعداد سردخانه های فعال شهرستان 6 واحد هستند و تعداد 6 واحد سردخانه ای نیز در دست احداث می باشند ،گفت: تعداد 12 واحد فرآوری زرشک فعال در شهرستان قاینات وجود دارند که دارای پروانه بهره برداری می باشند و بیش از 60 کارگاه سنتی فاقد پروانه نیز در شهرستان در زمینه بوجاری و فرآوری زرشک فعالیت میکنند.

وی با اشاره به اینکه بجز سردخانه های فعال  در دست احداث به سه واحد سردخانه ای دیگر نیز جهت نگهدای محصول زرشک نیاز شهرستان است،گفت: از سال گذشته تا کنون دو واحد سردخانه ای جدید در شهرستان راه اندازی شده است.

بهروان افزود: در طی سال گذشته تعداد 10 درخواست جهت ایجاد واحدهای فرآوری زرشک ثبت شده است که موافقت اولیه صادر گردیده اما به دلیل نبود اعتبار پیشرفت فیزیکی ناچیزی داشته است.

وی عنوان کرد: در طول سال گذشته هیچ فردی جهت سرمایه گذاری در حوزه زرشک به جهاد کشاورزی مراجعه نکرده است.

مدیر کانون بسیج جامعه کشاورزی قاینات هزینه تولید هر کیلوگرم زرشک تازه 25 هزار تومان دانست و افزود: در حال حاضر تجار و واسطه ها هر کیلوگرم زرشک تازه با شاخه را به قیمت 20هزار تومان از کشاورز خریداری می کنند و این قیمت به صرفه نیست و جوابگوی هزینه های کشاورز نیست.

وی با بیان اینکه سطوح زیرکشت زرشک در بخش سده (3520 هکتار) ، بخش مرکزی (2500 هکتار) و بخش نیمبلوک (1200 هکتار) عنوان کرد و ادامه داد: بیشترین سطوح زیرکشت زرشک در روستاهای عباس اباد دشت، کرشک، خشک و محمدابادعلم ،برکوک و شهرهای آرین شهر، اسفدن و قاین است.

بهروان بیان داشت: به دلیل شرایط خاص آب و هوایی منطقه و اختلاف زیاد دمای شب و روز در اوایل پاییز و رطوبت نسبی پایین، محصول زرشک منطقه قاینات از کیفیت عالی و رنگ خوبی برخوردار است.

مدیر کانون بسیج جامعه کشاورزی قاینات میزان خسارات خسارات وارده به این محصول در سال 1402 را نشان از سرمازدگی اواخر فروردین ماه  در برخی از مناطق شهرستان – طوفان و گرمای شدید در تیر ماه و مرداد ماه – کاهش شدید دما و نوسانات دمایی در شهریورماه دانست و ادامه داد: این امر باعث شد که بیش از 30 درصد محصول زرشک این شهرستان از بین برود.

مدیر کانون بسیج جامعه کشاورزی قاینات با اشاره به بیان مشکلات و پیشنهادات زرشک محصول زرشک در شهرستان قائنات و خراسان جنوبی، افزود: حبه سفیدی زرشک، روش های کنترل غیر شیمیایی پروانه پارانشیم خوار زرشک، کنترل نماتد زرشک به روش‌های غیر شیمیایی و پوسیدگی طوقه درختان زرشک از مشکلات زرشک استان است.

بررسی افزایش طول عمر زرشک تازه با تیمار‌های اسید سالیسیلیک و اولتراسونیک یا فراصوت

وی با اشاره به روش‌های استخراج بربرین از سرشاخه‌های زرشک و افزایش طول عمر زرشک تازه پس از برداشت با استفاده از کوزه‌های سفالی، عنوان کرد: بررسی افزایش طول عمر زرشک تازه با تیمار‌های اسید سالیسیلیک و اولتراسونیک یا فراصوت، افزایش طول عمر زرشک تازه با تیمار‌های عصاره گیاهان دارویی مانند آویشن و آلوئه ورا، روش‌های افزایش طول عمر زرشک خشک بدون استفاده از سردخانه از دیگر عوامل مشکلات زرشک می‌باشد.

بهروان به بررسی راهکار‌های تولید زرشک ارگانیک و صادرات زرشک
و اثر جیبرلین بر اندازه میوه زرشک اشاره داشت و افزود: شناسایی ارقام زرشک و انتخاب رقم‌های برتر جهت تکثیر به روش کشت بافت، بررسی روش‌های خشک کردن زرشک در کمترین زمان و بررسی نیاز آبی زرشک در منطقه به روش علمی از دیگر مشکلات حوزه زرشک است.

این کارشناس عرصه کشاورزی با اشاره به چالش‌های حوزه زرشک در خراسان جنوبی عنوان کرد:عدم پرداخت مشوق هاوجوایزصادراتی به صادرکنندگان، نرخ بالای سودتسهیلات بانکی برای صادرات، نبود و ضعف تشکل‌های صنفی تولید و تجارت و ناکافی بودن هماهنگی و ارتباطات لازم بین بخش‌های دولتی و خصوصی از جمله این چالش‌ها است.

نبود زیرساخت های مناسب برای صادرات محصول زرشک

وی با اشاره به نبود زیرساختهاي مناسب صادرات به خصوص در مناطق ویژه اقتصادي و مشکلات بازار، برندسازی وصادرات، افزود: نبود مکانیزاسیون مناسب کاشت، داشت و برداشت و فرآوری، هزینه بالای نیروی انسانی وهزینه بالای انرژی، کمبود نیروی متخصص ، کمبود تحقیقات وکم بودن اطلاعات تخصصی انتشاریافته، عدم آشنایی کافی و عدم استفاده از تجارت الکترونیک و روشهاي نوین بازاریابی، بی ثباتی و تغییرات مکرر در بخشنامه هاو مقررات صادرات و استفاده سنتی(بدون فرآوری) از اکثر گیاهان دارویی وعدم فرآوری در راستای افزایش بهره  وری وصادرات مواد خام گیاهی از دیگر چالش های زرشک است.

به گفته بهروان مهمترین نقاط ضعف در حوزه تولید و صادرات گیاهان دارویی است گفت:  مشکلات سیاسی با برخی کشورهای طرف تجارت، ناکافی بودن هماهنگی و ارتباطات لازم بین بخشهای خصوصی و دولتی، فرآوری گیاهان دارویی به شکل سنتی، عدم رعایت استانداردهای جهانی درتولید و فراوری و بسته بندی محصولات از دید صادرکنندگان و کارشناسان می باشد.

به گفته این کارشناس حوزه کشاورزی نبود دانش فنی در صادرات، ضعف بازاریابی خارجی، حمایت ضعیف دولت، هزینه های بالای استاندارسازی محصول جهت صادرات، عدم هماهنگی های اتحادیه های صادرکننده و نیز بنگاه های موجود در صنعت ورقابت ناسالم در بین صادرکنندگان و فعالان و وورد نامناسب به بازارهاي صادراتی در حوزه زرشک اشاره داشت.

انتهای پیام/