به گزارش خبرنگار بسیج، مرتضی نظری رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان شاهرود در نشست تخصصی به میزبانی تالار اقاقیا دانشگاه صنعتی شاهرود و به مناسبت هفته میراث فرهنگی و با حضور معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اساتید حوزه معماری و دوستداران میراث شهرستان شاهرود برگزار شد، گفت: هفته میراث فرهنگی به صورت رسمی از ۲۸ اردیبهشت آغاز شده و تا ۳ خرداد ادامه دارد. پیام ملی این هفته «میراث فرهنگی؛ هویت ملی و نشاط اجتماعی» است.
او ادامه داد: هفته میراث فرهنگی فرصتی برای جلب توجه افکار عمومی و دوستداران میراث به اهمیت و جایگاه این حوزه عظیم است، لذا اداره میراث شهرستان با برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور اساتید برجسته کشوری سعی در معرفی حوزه‌های مختلف میراث شهرستان شاهرود را دارد.
در ادامه این نشست دکتر کوروش روستایی دکتری باستان شناسی از دانشگاه تربیت مدرس، باستان شناس، محقق ایرانی و عضو هیات علمی پژوهشکده باستان شناسی کشور، به بررسی دوره نوسنگی و آغاز زندگی روستانشینی در منطقه شاهرود پرداخت.
روستایی گفت: فرهنگ نوسنگی شمال شرق تا پیش از این در نوشته‌های بین المللی به عنوان «فرهنگ جیتون» خوانده می‌شد. از حوالی اوایل دهه ۱۳۷۰ بررسی‌های باستان شناسی در ناحیه بسطام باعثِ به دست آمدنِ آگاهی‌های نوینی از دوره نوسنگیِ شمال شرق شد. این روند در دهه ۸۰ شتاب فزاینده‌ای به خود گرفت و با کاوش محوطه‌های ده خیر و تپه‌های سنگ چخماق، در دهه ۸۰، حجم قابل توجهی از انواع یافته‌ها و داده‌های باستان شناختی به دست آمد.
روستایی با اشاره به تپه تاریخی در شهرستان شاهرود بیان کرد: تپه رویان حد فاصل تپه شرقی تا غربی سنگ چخماق قرار دارد و براساس یافته‌های موجود، تاریخ استقرار در آن از دست کم نیمه هزاره هفتم تا اواخر هزاره پنجم قبل از میلاد بوده است.
این باستان‌شناس افزود: این محوطه با عرصه بیش از ۱۲ هکتار یکی از بزرگترین محوطه‌های دوره نوسنگی منطقه شمال شرق ایران است.
در بخش دیگری از این نشست دکتر احمدعلی عرب کارشناس باستان شناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان در مورد نتایج حاصل از یافته‌های تپه سنگ چخماق در بسطام گفت: در سال ۱۳۴۸ شمسی تیم حفاری با سرپرستی پروفسور ایچی ماسودا باستان شناس مشهور ژاپنی کاوش در تپه سنگ چخماق را آغاز کرد. حاصل این کاوش‌ها توسط گزارشی از پروفسور ماسودا موجود می‌باشد که البته نسخه نهایی و کامل آن هیچ وقت منتشر نشد. امروز بسیاری از ظروف تپه‌های سنگی این منطقه در موزه توکیو در ژاپن نگهداری می‌شود و این در حالی است که موزه شاهرود تنها چند نمونه از این ظروف را در خود نگهداری می‌کند. احتمال می‌رود ژاپنی‌ها ظروف چخماق شرقی را به صورت تکه تکه با خود برده و پس از اتصال آن‌ها به موزه‌های ژاپن انتقال دادند البته ماکت بی نظیری موسوم به خانه پس از انجام مرمت توسط ژاپنی ها، چند سال بعد دوباره به ایران بازگردانده شد.
عرب در ادامه تصریح کرد: متاسفانه پیش روی و تعدی اراضی کشاورزی به این سایت ارزشمند تاریخی و حفاری‌های غیرمجاز در عرصه و حریم تپه سنگ چخماق باعث مشکلات عدیده برای این تپه تاریخی ارزشمند شده است.
امید است اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان نسبت به تعیین عرصه و حریم این میراث گران بهای به جای مانده از پیشینیان و حفاظت فیزیکی از آن اقدام جدی نماید.
