انتخابات سال آینده و مسئله کلیدی مشارکت/ عامل تعیین کننده در میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از یزد، دقیقا چهار ماه دیگر تا برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری زمان باقی مانده است و در این بین یکی از مسائل مهم -فارغ از اینکه چه کسی و چه جریانی پیروز انتخابات شود-، میزان مشارکت مردم در انتخابات است.

مصیبت، روزی است که مردم به صندوق رأی پشت کنند

مسئله مشارکت در انتخابات به قدری مهم است که رهبر معظم انقلاب بار‌ها بر آن تأکید کرده‌اند. ایشان چند هفته بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ در دیدار با دانشجویان با تأکید بر اهمیت حضور مردم در انتخابات گفتند: «بعضی‌ها از بچّه‌های خوب و انقلابی تعجّب می‌کنند که فلانی مدام می‌گوید در انتخابات شرکت کنید، شرکت کنید؛ از من گله‌مند می‌شوند که چرا شما مدام گفتید بیایید در انتخابات شرکت کنید. آقاجان! توجّه داشته باشید که مصیبت، آن‌روزی است که مردم پشت کنند به صندوق رأی؛ این مصیبت است؛ و دشمن این را می‌خواهد... حضور مردم پای صندوق رأی، یک نعمت بزرگی است.»

ناکارآمدی دولت، عامل مشارکت کمتر مردم در انتخابات اخیر

مشارکت گسترده مردم در انتخابات به ویژه در سال‌های اخیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که حضور دولتی ناکارآمد و ضعیف، موجب شده تا بخش قابل توجهی از مردم انگیزه زیادی برای حضور در انتخابات نداشته باشند و این مسئله‌ای است که در انتخابات سال گذشته مجلس شاهد آن بودیم به طوری که کمترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس رقم خورد. موضوعی که البته بخشی از آن معلول شیوع ویروس کرونا بود، اما تردیدی نیست که عامل اصلی به عملکرد دولت مربوط می‌شود.

در این بین البته جریان لیبرال تلاش دارد القا کند که عملکرد شورای نگهبان و رد صلاحیت برخی از کاندیدا‌ها از عوامل کاهش مشارکت است این در حالی است که نگاهی به انتخابات‌های گذشته و میزان مشارکت نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین ردصلاحیت‌ها و مشارکت وجود ندارد.

چرا عملکرد شورای نگهبان تأثیری جدی در میزان مشارکت ندارد؟

به عنوان مثال فارغ از انتخابات اخیر مجلس، از زمان انتخابات مجلس اول تا مجلس دهم، کمترین میزان مشارکت مربوط به مجلس اول و مجلس هفتم با ۵۲ و ۵۱ درصد مشارکت بوده است؛ این در حالی است که شورای نگهبان در انتخابات مجلس اول نقشی نداشت.

یکی از بالاترین مشارکت‌ها در انتخابات مجلس نهم در سال ۹۰ اتفاق افتاد که در آن انتخابات، ۶۴ درصد مردم مشارکت کردند. این در حالی بود که آن انتخابات دو سال بعد از فتنه سال ۸۸ برگزار شد و اولین انتخابات بعد از فتنه ۸۸ بود. اصلاح‌طلبان به طور جدی و محکم آن انتخابات را تحریم کرده بودند. رئیس دولت اصلاحات گفته بود با تحریم ما میزان مشارکت کمتر از ۳۰ درصد خواهد شد! با این وجود وی وقتی مشارکت گسترده مردم در انتخابات را مشاهده کرد ساعت چهار بعد از ظهر در یکی از روستا‌های تهران رأی خودش را به صندوق انداخت!

رابطه معنادار مشارکت و عملکرد دولت‌ها

میزان حضور مردم در انتخابات‌های مختلف با عملکرد دولت حاکم بر کشور، رابطه معناداری دارد؛ به طوری که پایین‌ترین میزان مشارکت در سال‌های پایانی دولت‌های اصلاح‌طلب رقم می‌خورد.

به عنوان مثال در انتخابات شورای شهر دوم در زمان دولت اصلاحات، در تهران میزان مشارکت ۱۲ درصد بود! این در حالی است که شعار دولت اصلاحات توسعه سیاسی بود! بدیهی است که در انتخابات شورای شهر شورای نگهبان هیچ نقشی ندارد.

حسن روحانی در مراسم ۲۲ بهمن از قول رهبر انقلاب تأکید می‌کند که میزان مشارکت حتی نسبت به انتخاب درست، رجحان دارد. این سخنان روحانی در حالی است که اصلی‌ترین عامل کاهش مشارکت در انتخابات عملکرد خود روحانی است. در واقع دولت حسن روحانی با عملکرد ضعیفی که طی ۸ سال گذشته از خود بجای گذاشته موجب شده تا مردم انگیزه کمتری برای حضور پای صندوق رأی داشته باشند و در انتخابات پیش رو نیز یکی از مسائل مهم همین است که باز هم میزان مشارکت بخاطر عملکرد دولت کم شود.

با این وجود، اینکه چه کسانی در صحنه انتخابات حاضر شوند و چه ایده و برنامه‌ای از سوی کاندیدا‌ها ارائه شود، نقش تعیین کننده‌ای در مشارکت مردم خواهد داشت؛ لذا با وجود کارنامه ضعیف دولت روحانی و تأثیری که در میزان مشارکت انتخابات سال آینده خواهد داشت، حضور چهره‌های موجه و ارائه برنامه‌های جدی از سوی آن‌ها می‌تواند مشارکت گسترده مردم در انتخابات را رقم بزند.