گزارشي از انتقاد برخی نویسندگان دفاع مقدس از ضعف ادبیات پایداری؛
انتقاد "گلعلی بابایی" از برخی ضعف های ادبیات دفاع مقدس/ دفاع مقدس می تواند به صورت گسترده در ادبیات گنجانده شود
تاریخ نگاری جنگ تحمیلی از همان سال‌های نخستین جنگ با جمع آوری اسناد و مدارک عملیاتی، ثبت خاطرات و تشکیل کارگروه‌های تحقیقاتی آغاز شد و بودند کسانی که در طول هشت سال جنگ به یک دست تفنگ و به دست دیگر قلم برداشتند.
به گزارش سرویس راهیان نور خبرگزاری بسیج، پس از پایان جنگ، صاحبان قلم، مشتاقانه و متعهدانه پا به صحنه ادبیات و هنر دفاع مقدس نهادند و با همت ایشان، این نهال، ریشه دوانید و به درخت جوان و برومندی تبدیل شد و باغ ادبیات و هنر دفاع مقدس با گل‌های زیبایی چون داستان و شعر، زندگینامه، خاطره، تاریخ نگاری، نبردنامه و ... رنگ اصیلی به خود گرفت و این کوشش نویسندگان، هم چنان در مسیر بالندگی است.
در تاریخ ایران در زمینه ادبیات رزمی، پس از شاهنامه حکیم ابوالقاسم که حماسه را با حکمت درآمیخته، پیکار خیر و شر، جنگ حق علیه باطل را در قالب رزم‌آوری‌های قهرمانان اساطیری با دیوان و ددان به زیباترین بیان شکل داده است می‌توان به ادبیات هشت سال دفاع مقدس اشاره کرد.
در تاریخ نگاری جنگ، علی رغم تاریخ طولانی و جنگ‌های بسیار ایرانیان با دشمنان غربی و شرقی خود، از یونانیان و رومی‌ها گرفته تا ایلخانان مغول و امپراطوری عثمانی، در وقایع نگاری جنگ‌ها، تا قبل از دفاع مقدس غیر از چند جلد کتاب خاص، نوشته‌ی چندان قابل توجهی در دست نیست.
مراد از این گفته‌ها این است تا دریابیم تاریخ نگاری جنگ عرصه‌ای به نام ادبیات دفاع مقدس از دامن جنگ هشت ساله برآمده و برای نخستین بار، صاحبان قلم و رزمندگان به بازخوانی جنگ و وجوه مختلف آن پرداخته‌اند.
تاکنون عناوین زیادی در موضوعات گوناگون ادبیات دفاع مقدس به زیور طبع و انتشار آراسته شده‌اند اما هنوز میدان و شرایط برای شناسایی مضامین جدید و بدیع، مستعد و پر بار است و هرساله شاهد شکفتن شکوفه‌های جدیدی هستیم که در جشنواره‌های سالیانه‌ی انتخاب بهترین کتاب‌های دفاع مقدس سال به این قافله می‌پیوندند.
اما محور اصلی بحث در آسیب شناسی دفاع مقدس کتاب‌هایی است که در راستای روایت و تحلیل جنگ هشت ساله در سطوح مختلف تاکتیکی، عملیاتی، راهبردی، نظامی، سیاسی و حقوقی به صور و شکل‌های گوناگونی چون روزشمارها، اطلس‌ها و نقدها، تدوین، تألیف و منتشر شده‌اند.
ادبیات دفاع مقدس بی‌صاحب‌ترین عرصه در کشور است
گلعلی بابایی، نویسنده و پژوهشگر در خصوص ادبیات دفاع مقدس و چاپ کتاب های با موضوع ایثار و شهادت، گفت: یک نوآوری در برخی از آثار نوشته شده در سال‌های گذشته دیده می‌شود. به طوری که خاطراتی که این سال‌ها نوشته می‌شود، با آثاری که در دهه 60 نوشته می‌شود، فرق دارد، نکته سنجی‌ای که در آثار این سال‌ها دیده می‌شود، در کتاب‌های گذشته کمتر دیده می‌شود. متأسفانه در برخی از آثاری که در این سال‌ها نوشته می‌شود، زیاده‌روی هم وجود دارد، یعنی قالب داستانی بر قالب خاطره‌نگاری غلبه می‌یابد، به طوری که برخی از آثاری که در قالب مستندنگاری نوشته شده‌اند، عنوان رمان هم می‌گیرند. به عبارت دیگر، نوعی سرگردانی در این نوع آثار دیده می‌شود.
وی ضمن انتقاد رویه برخی از نهادها و بخش‌های خصوصی در زمینه مستندنگاری جنگ گفت: بی‌صاحب‌ترین عرصه، عرصه ادبیات دفاع مقدس است و کسی هم به آن کاری ندارد و نمی‌گوید که چه کار می‌کنید. حتی در برخی از آثار که مربوط به تاریخ جنگ‌اند، نیاز به تأیید راوی از سوی مرجع بالاتر هستیم که ببیند آیا این فرد صلاحیت اظهار نظر در این موضوع خاص را دارد یا نه، اما متأسفانه این روند دیده نمی‌شود. حتی برخی از ناشران خصوصی هم کارهایی انجام می‌دهند و آثاری را منتشر می‌کنند که بعداً باید چندین کتاب بنویسیم، تا وصله‌های نسبت داده شده به برخی از وقایع را پاسخ بدهیم. متأسفانه عرصه ادبیات دفاع مقدس، صاحب ندارد.
ابعاد دفاع مقدس در ادبیات می تواند بسیار گسترده و تمام نشدنی باشد
محمد علی گودینی،نویسنده دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار کوله بار با بیان اینکه حوزه دفاع مقدس به دلیل تنوع و تعدد و قایع و رخدادها نیاز به پرداختن بیشتری در حوزه نشر کتاب دارد عنوان کرد: ابعاد دفاع مقدس بسیار گسترده و تمام نشدنی است و به تعداد عملیات ها و خاکریز ها می توان سوژه انتخاب کرد.
وی ادامه داد: هرموضوعی که انتخاب می شود باید یک ویژگی شاخص برای انتخاب شدن داشته باشد و در پرداختن به آن نباید زیاده روی کرد.
گودینی اظهار داشت: آشنایی با فضای واقعه دفاع مقدس و لمس آن از نزدیک می تواند در انتقال صحیح پیام موثر باشد.
وی ادامه داد:کتاب کوتاهی در خصوص رزمندگان مدافع حرم در دست چاپ دارم و در آن به دلیل نداشتن تجربه در خصوص شرایط امروز کشور سوریه، به موضوعات اعتقادی رزمندگان مدافع حرم پرداخته ام.
نویسنده کتاب "آیت ولایت" ادامه داد: به دلیل اینک در جبهه جنگ و تشییع پیکر شهدا حضور داشتم، فضای رخ داده شده را به آن شکل که مشاهده کردم در قالب متن پیاده کردم.
گودینی اظهار داشت: درکتاب "چتر بازی در امواج" به زندگی نامه شهید "جواد شاعری" یکی از 65 شهید محل سکونتم در مسجد حمزه سید الشهدا سه راه آذری پرداخته ام.
وی در پایان عنوان کرد: در این کتاب سرگذشت این شهید غواص از کودکی تا شهادت آن با یک زبان ساده برای خواننده روایت شده است.
کتاب‌های دفاع مقدس باید در جهت رفع ابهامات جنگ منتشر شوند
جلیل عرفان منش نویسنده دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار کوله بار با بیان اینکه نویسندگان حوزه دفاع مقدس باید با نگاه به آینده، آثار فاخری را منتشر کنند چرا که دشمنان نظام تلاش دارند ادبیات دفاع مقدس به فراموشی سپرده شود.
عرفان منش تصریح کرد: شایسته است که نویسندگان دفاع مقدس به مسائلی بپردازند که بیشتر مورد هجمه دشمنان نظام و انقلاب است.
وی ادامه داد: هر کتابی که در حوزه ادبیات دفاع مقدس انتشار می یابد باید به یک ابهام پاسخ دهد و نیازهای مخاطب را تقویت نماید تا نسل های آینده بتوانند قضاوت درستی در باره رخدادهای دفاع مقدس داشته باشند.
نویسنده کتاب تارخ معاصر ایران عنوان کرد: در جنگ هایی که در دهه های قبل بر ایران تحمیل شده بخش هایی از سرزمین ایران جدا شده اما در جنگ تحملی به سبب رشادت های جوانان این مرز بوم یک وجب از خاک جمهوری اسلامی ایران جدا نشد.
وی تاکید کرد: در کتـاب تــارخ معــاصـر ایـــران مـقـطـع دبیرستان که با همکاری دکتر علی اکبر ولایتی نوشته ایم، به مباحث دفاع مقدس ،مراحل و علل وقوع جنگ تحمیلی تـــا قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل پرداخته ایم.
نویسنده دفاع مقدس در پایان با بیان این نکته که کشور ایران و عراق به دلیل اشتراکات مذهبی و فرهنگی از سالیان قبل مناسبات و تعاملات خوبی باهم داشته اند عنوان کرد: در جنگ تحمیلی، صدام و رژیم بعث به دنبال ایجاد گسست و اختلاف بین جمهوری اسلامی ایران و عراق بود و الان می بینیم که با نابودی رژیم بعث عراق، الان ملت ایران و عراق تعامل خوبی با یکدیگر در منطقه دارند.
ضعف در ادبیات داستانی دفاع مقدس
حسن کی قبادی نویسنده و مستند ساز انقلاب و دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار کوله بار عنوان کرد: با وجود خاطرات بسیار زیاد از رزمندگان،جانبازان و اسرای دفاع مقدس اما متاسفانه به اندازه کافی در حوزه نشر و تولید آثار مستند با موضوع دفاع مقدس کار نشده است.
وی ادامه داد: با انتخاب بهترین سوژه‌ها در حوزه جنگ، می توان به غنای ادبیات دفاع مقدس پرداخت و مانع مغفول ماندن این ادبیات ارزشی شد.
کی قبادی با اشاره به اینکه تولید آثار ارزنده در حوزه دفاع مقدس توسط نویسندگانی همچون بایرامی،دهقان،شاکری، قیصری، احمدزاده در گذشته انجام شده است،بیان داشت: متاسفانه بعد از این نویسندگان، آثار شاخصی در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس صورت نگرفته است.
این نویسنده انقلاب و دفاع مقدس با بیان این جمله که جنگ را باید از نگاه دهه شصتی ها نگاه کرد عنوان کرد: بنده متولد اوایل انقلابم و حوادث و رخدادهای انقلاب و دفاع مقدس را درک نکرده ام لذا برای نوشتن یک رمان در حوزه دفاع مقدس نیاز به اطلاعاتی در این زمینه داشتم که برای مرتفع کردن این خلا ء از تاریخ شفاهی کمک گرفتم.
وی ادامه داد: قبل از تولید اثر، باید فضای انقلاب و دفاع مقدس برای آنها ترسیم شود و با ان نگاه اثر ارائه شود .
کی قبادی تصریح کرد: با مطالعه تطبیقی آثار مکتوب و تولیدات نمایشی کشورهای غربی، دیده شده است که آنها در حوزه قهرمان پروری و جنگ، فضای واقعه رخ داده شده را برای مخاطب ترسم کرده اند.
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار
