اختراعی نوین در صنعت کشاورزی/ ساخت دستگاه جداسازی زعفران

حسن لطفی، طراح و مخترع این دستگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بسیج از خراسان جنوبی بیان کرد: مدت سه سال است که روی این پروژه کار می کنم. تاکنون 70 الی 80 درصد کار را انجام داده ام. با توجه به اینکه برداشت و جداسازی زعفران از گلبرگ های آن کار دشواری است و کشاورزان بسیاری در این استان به این مسئله درگیر هستند، تصمیم گرفتم دستگاهی اختراع کنم که بتواند این عمل را انجام دهد.

وی با اشاره به اینکه 90 درصد زعفران مورد نیاز جهان توسط کشور ایران تأمین می شود، اظهار داشت: 90 درصد از فروش زعفران در دنیا متعلق به کشور اسپانیا است و این برای ایران یک نقطه ضعف بزرگ به حساب می آید. باید برای رفع این چالش هنگفت، چاره ای اندیشیده شود. در این راستا به فکر اختراع دستگاهی افتادم که بتواند به راحتی و با سرعت زعفران را فرآوری کند.

طراح  و مخترع  دستگاه جداسازی زعفران با بیان اینکه این دستگاه از نظر بهداشتی و کیفی کم نظیر است، افزود: امیدواریم بتوانیم به ارائه و استفاده از این دستگاه در کل کشور، به جایگاه مناسب خود در دنیا و در بازارهای جهانی دست یابیم.

لطفی با بیان این مطلب که این دستگاه مکانیزم بسیار ساده ای دارد، توضح داد: قسمت بالای دستگاه، مخزن قرار دارد که گل ها را در ابتدا در آن می ریزیم. این مخزن حدود 300 گرم گنجایش دارد و در زیر آن قعطه ای قرار دارد که توسط یک موتور به لرزه درمی آید. این قطعه با سرعت 800 دور در دقیقه می چرخد و موجب ایجاد حرکت ویبره مانندی در دستگاه می شود. با این حرکت، گل ها آرام آرام به حرکت درمی آیند و به دلیل اینکه مخزن دارای شیب است، گل ها به جلو حرکت می کنند.

وی ادامه داد: پس از آن گل ها به استوانه ای که در مقابل مخزن قرار دارد می ریزد. این استوانه مانع ریختن گل ها روی زمین می شود. داخل این استوانه حفره ای قرار دارد به اضافه ی سه عدد شاخک؛ با هر بار چرخش، یک گل داخل این حفره می افتد و روی نوار نقاله منتقل می شود. این نوار نقاله، گل را به ارتفاع 2 متری از سطح قیچی می رساند. هر چه این ارتفاع بیشتر باشد، دقت بیشتر می شود. دلیل اینکه گل را به ارتفاع 2 متری می بریم این است که گل زعفران مانند توپ بدمینتون است. طبق قانون فیزیک، سرعت رسیدن اجسام از آسمان به زمین بستگی به سطح تماس آنها با هوا دارد. برگ های گل زعفران به دلیل سبک تر بودن نسبت به قسمت دم آن، دیرتر سقوط می کنند. به عبارت دیگر، گل زعفران به هنگام سقوط، تمایل دارد که با دم به زمین بیاید و هر چه این ارتفاع بالاتر باشد، احتمال اینکه گل با دم سقوط کند بیشتر است.

وی همچنین گفت: در قسمت انتهای لوله ی دو متری، به شکل قیفی طراحی شده است که گل را به قیچی منتقل می کند. قبل از اینکه گل ها به قیچی منتقل شوند، از مقابل سنسور یا همان چشم الکترونیک عبور می کنند . این سنسور دستور حرکت را به موتور دستگاه ارسال می کند. سنسور مذکور همانند موتور برف پاک کن اتومبیل عمل می کند. دلیل انتخاب این نوع سنسور این است که به جلوی قیف حرکت کند، گل را برش بزند و منتظر بماند تا گل بعدی برسد.

وی در خصوص نحوه ی کار قیچی عنوان کرد: قیچی شامل سه تیغه است که گل های رها شده از قیف روی یکی از این تیغه ها قرار می گیرد. وقتی گل روی قیچی قرار گرفت، پرچم، زعفران و گلبرگ بالای قیچی  و دم زعفران در زیر قیچی قرار می گیرد. پس از اینکه گل توسط قیچی بریده شد، به محفظه ی استوانه ای شکل روبرو منتقل می شود. با چرخش این استوانه، گلبرگ و پرچم به سمت انتهایی استوانه حرکت می کند و از داخل شبکه های موجود در سطح استوانه، زعفران ها خارج شده و به پارچه ی زیر استوانه می ریزد.

این مخترع و مبتکر خاطر نشان کرد: این دستگاه در حال حاضر معایب و نواقصی دارد که باید رفع گردد. اولین مورد این است که در ابتدای کار که گل ها از مخزن به استوانه ی جدا کردن و تکی کردن زعفران می ریزد، این احتمال وجود دارد که گل ها به صورت تک تک به استوانه نریزد و ما باید کاری کنیم که یک گل بیشتر قادر به حرکت نباشد.

جوان نخبه ی بیرجندی با بیان اینکه مشکل بعدی این است که در استوانه ی دو متری، ممکن است 100 درصد گل ها با دم به زمین نیایند، یادآور شد: باید در داخل این استوانه، سیمی را قرار دهیم که وقتی گل ها با پرچم به آن برخورد می کند، سر و ته شده و با دم به زمین سقوط کند. باید این امکان را فراهم کنیم که جریان هوا به داخل این لوله از پائین به بالا وارد شود تا درصد خطای سقوط گل ها به دم به حداقل برسد.

وی تأکید کرد: همچنین باید در قسمت ورودی گل ها به استوانه ی 2 متری، فنی را قرار دهیم که کمی موجب شود گلبرگ های گل جا به جا شده و به حالت درست تری به استوانه ی 2 متری وارد شده و با دم به زمین سقوط کند.

وی تصریح نمود: ایراد دیگر این دستگاه این است که در قسمت قیف مانند انتهای استوانه ی 2 متری، این امکان وجود دارد که 100 درصد گل ها به لبه ی تیغه های قیچی نیفتد. بنابراین برای دقت بیشتر این دستگاه لازم است دهانه ی قیف را به قدری تنگ کنیم که فقط یک گل از آن عبور کند و این دهانه دقیقاً مقابل تیغه قرار گیرد.

لطفی در خصوص نحوه ی مدیریت و گردش کار دستگاه جداسازی زعفران ابراز کرد: این دستگاهی که ملاحظه می کنید به عنوان اپراتور استفاده می شود. دکمه های تعبیه شده روی این دستگاه، هر کدام برای روشن و خاموش کردن یک بخش از این دستگاه استفاده می شود.

وی در انتها گفت: امیدوارم که با ساخت این دستگاه به هم وطنان خودم خدمتی کرده باشم و به جوانان توصیه می کنم از این قبیل اختراعات ایده و الهام بگیرند و در راه پیشرفت و اعتلای روزافزون ایران اسلامی از هیچ تلاشی فروگذار ننمایند و ناامید نشوند.