شیب تند سالمندی در مرکزی/ ضرورت توجه ویژه به جوانی جمعیت

به‌ گزارش خبرگزاری بسیج استان مرکزی؛ قدرت و توسعه هر کشور در رابطه با نیروی انسانی و جمعیت معنا پیدا می‌کند لذا جمعیت جوان و سرمایه انسانی به عنوان یکی از مهمترین ارکان مؤثر بر توسعه هر کشور از اهمیت خاصی برخوردار بوده و بستر خلاقیت و پویایی در ابعاد مختلف توسعه اقتصادی اجتماعی را برای آن کشور فراهم می‌سازد.

بالاترین درصد رشد جمعیت کشور در سال‌های 1355 تا 1365 بود که سالانه 3.91 درصد بوده است و متأسفانه پس از آن رشد جمعیت به واسطه اجرای غلط سیاست‌های جمعیتی و تنظیم خانواده روند کاهشی پیدا کرد. بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که نرخ باروری کلی از 2.1 در سـال 1395 به 1.74 در سـال 1398 رسیده در حالیکه بیشتر سرمایه جمعیتی در این سال‌ها را می‌بایست به واسطه سن باروری متولدین دهه 50 و 60 در کشور می‌داشتیم؛ این روند کاهشی هشدار جدی برای اقتدار، پویایی و بالندگی کشور به شمار می‌رود.

از سال 1394 به بعد در حوزه رشد جمعیتی به یک سقوط دردناک در کشور رسیدیم؛ استان مرکزی هم از این قاعده مستثنی نبوده و تحت تأثیر فرهنگ عمومی موجود در کشور قرار دارد و با نگاهی به شناسنامه جمعیتی درمی‌یابیم که این استان از نظر سالمندی رتبه سوم کشوری را دارد و دارای پائین‌ترین نرخ باروری در میان سایر استان‌ها است.

امید است با اجرای «قانون جوانی جمعیت و خانواده» به عنوان راهبرد کلان چهارم نقشه مهندسی فرهنگی کشور این استان بتواند از پرتگاه تله جمعیتی نجات پیدا کند.

«قانون جوانی جمعیت و خانواده» مطابق با اصل 85 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت 7 سال، در تاریخ 10 آبان ماه 1400 به تأیید شورای نگهبان رسید.

این قانون در 19 آبان ماه 1400 به مجلس شورای اسلامی واصل گردیده و جهت اجرا به وزارتخانه‌های متولی ابلاغ شد. در این قانون تمامی دستگاه‌های اجرایی و وزارت خانه‌ها دارای تکالیفی هستند که باید نسبت به اجرای آن بر اساس قانون عمل کنند تکالیف محول شده به وزارت خانه‌ها بر این اساس است که جامعه نسبت به امر ازدواج ترغیب شود.

سیاه‌چاله جمعیتی در انتظار کشور

حجت‌الاسلام علی گودرزی عضو ستاد ملی جمعیت با بیان اینکه مسئله جمعیت به لحاظ سیاست‌گذاری جزو اولویت بندی‌ها و فوریت‌های جمهوری اسلامی قرار گرفته است، گفت: ایران در منطقه و در بین کشورهای اسلامی از بین 26 کشور، از نظر نرخ باروری رتبه 25 را دارد و آینده ما در منطقه نشان می دهد که جزو پیرترین کشورهای منطقه خواهیم بود و این امر باعث می‌شود که مورد طمع از جهات امنیتی، اقتصادی، نفوذهای اجتماعی و ... قرار گیریم.

وی با بیان اینکه اگر با همین منوال پیش برویم از وضعیت قرمز به وضعیت سیاه در حوزه جمعیت خواهیم رسید، افزود: مسئله جمعیت در زمره مسائلی نیست که به راحتی بتوانیم برای آن اقدام کنیم. اگر نتوانیم مسئله جمعیت را برای مردم محسوس و ملموس کنیم در رفع این مشکل موفق نخواهیم بود.

حجت‌الاسلام گودرزی به وضعیت استان مرکزی در حوزه جمعیتی اشاره کرد و گفت: به لحاظ نرخ باروری تعدادی از استان در قعر جدول قرار دارند که استان مرکزی نیز جزو پنج استان پایانی این جدول است. در سال 1400 میانگین نرخ سالمندی 60 سال به بالا در کشور 10.5 درصد و نرخ سالمندی ۶۵ سال به بالا 6.8 درصد است، این رقم در استان مرکزی به ترتیب 12.1 درصد و 8 درصد گزارش شده است. این استان در میانگین نرخ سالمندی 65 سال به بالا رتبه دوم کشور را داراست و جزو استان‌های پیر محسوب می‌شود.

وی افزود: میانگین نرخ باروری کشور بدون احتساب اتباع 1.65 درصد است و این نرخ در استان مرکزی 1.21 درصد است؛ نرخ زاد و ولد و مرگ و میر برخی از استان‌ها یکی شده است و عملا به سیاه چاله جمعیتی افتاده‌اند.

این عضو ستاد ملی جمعیت تصریح کرد: استان مرکزی جزو استان‌هایی است که ذائقه فرزندخواهی هم ندارد، گفت: معنای ایجاد فاصله بین نرخ باروری و ذائقه فرزندخواهی این است که در این بین موانعی وجود دارد، باید برای فرزندآوری این موانع را برداریم و اگر این مسائل را رفع نکنیم عملا به جایی نمی‌رسیم.

استان مرکزی در شیب تند سالمندی

شهلا نظری مدیر گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک درخصوص بحران سالمندی در این استان گفت: حدود 13 درصد جمعیت استان مرکزی سالمند بوده که در مقایسه با نرم کشوری که 11 درصد است، بالاتر بوده و نشان‌ دهنده کاهش نرخ باروری است.

وی بابیان اینکه نرخ باروری در استان مرکزی از نرخ متوسط کشور پایین‌تر است، بیان کرد: چند سالی برای اقدامات اورژانسی و حیاتی در افزایش نرخ باروری فرصت داریم که اگر این فرصت از دست برود و پنجره جمعیتی بسته شود با بحران جدی سالمندی رو به رو خواهیم شد.

مدیر گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک تصریح کرد: در استان مرکزی حدود ۳۰ درصد از خانواده‌ها، تک‌فرزند و بدون فرزند هستند که کلاس‌های آموزشی و مشاوره برای این خانواده‌ها برگزار و تبعات تک‌فرزندی و بدون فرزندی به زوج‌ها گوشزد می‌شود.

آمار تلخ کاهش موالید در استان

عبدالرضا کریمی مدیرکل ثبت احوال استان مرکزی نیز درخصوص میزان موالید استان طی سال 1401 گفت: تعداد موالید ثبت شده سال گذشته در این استان 13 هزار و 528 مورد بوده است که نسبت به سال قبل 5.5 هم درصد کاهش داشته است.

وی با بیان اینکه سال 1401 تعداد هشت هزار و 294 نفر هم، ثبت فوت در استان انجام شده است، افزود: در همین سال از میزان زاد و ولد صورت گرفته 12 هزار و 976 واقعه تک‌زایی بوده است.

کمتر از یک دهه فرصت برای اصلاح هرم جمعیتی 

علی علیمحمدی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز با تاکید بر اینکه زنگ خطر بحران جمعیت در استان به صدا درآمده است، گفت: اکنون جمعیت زیر 15 سال و بالای 60 سال در جامعه بالا است از این رو باید با برنامه‌ریزی لازم که در قالب یک پنجره طلایی بازه زمانی هفت ساله است، از این بحران عبور کنیم.

وی با یادآوری اینکه نباید این فرصت کوتاه 6 یا 7 ساله را از دست داد، افزود: نرخ باروری در کشور 1.56 بوده و متاسفانه این آمار در استان به 1.37 درصد می‌رسد می‌رسد و می‌طلبد که تلاش جدی همه مسئولان برای خروج از شرایط فعلی داشته باشند.

جوانی جمعیت راهبرد مهم تحقق ایران قوی

آیت‌الله قربانعلی دری‌نجف‌آبادی نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی نیز نسبت به  نرخ زاد و ولد در استان مرکزی ابراز نگرانی کرده و گفت: جوانی جمعیت راهبرد مهم تحقق ایران قوی است و امروز نیازمند تقویت هویت دینی و انقلابی هستیم که باید روز به روز در جامعه تقویت شود و ارزش‌های اسلامی در بخش‌های مختلف جامعه نهادینه شود.

وی با بیان اینکه ملت ایران در طول ۴۴ سال گذشته با حضور در میدان‌های مختلف دشمنان را در ابعاد گوناگون زمین گیر کرده است، افزود: امروز باید در میدان افزایش جوانی جمعیت گام‌های بلندی برداشته شود.

آیت‌الله دری‌نجف‌آبادی متذکر شد: متولیان حوزه جمعیت در همه ابعاد فرهنگی، بهداشتی و اجتماعی باید مقید به اهمیت جمعیت و مکتب انقلابی باشند و به کارگیری افراد مقید به اسلام و انقلاب در این حوزه‌ها ضرورت مهم است.

نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی با اشاره به اینکه متأسفانه سیاست‌های غلط گذشته در حوزه جمعیت آسیب‌های زیادی به کشور و خصوصا جوانی جمعیت وارد کرده است، گفت: قطعا جبران این سیاست‌ها نیازمند کار جهادی و عزم و اراده راسخ و همه جانبه است.

وی افزود: دولت باید از اقدامات تشویقی برای افزایش ازدواج جوانان و فرزند آوری استفاده کند و باید صندوق اجتماعی توسعه جمعیت توسط دولت احیا و تقویت شود و باید اقداماتی از جمله تسریع در امور ازدواج جوانان، مبارزه جدی با سقط جنین، پایین آوردن هزینه‌ها، جلوگیری از تشریفات و پای کار آوردن خیرین برای اقدامات حمایتی مورد توجه باشد.

آیت‌الله دری‌نجف‌آبادی خاطرنشان کرد: نگاه انقلابی و همت‌های جهادی و غیرت انقلابی برای رفع مشکلات جمعیت پای کار بیاید و دستگاه‌های مختلف کشور باید نگاه تشویقی به امر فرزند آوری داشته باشند.

افزایش جمعیت سالمند و در عین حال، کاهش زاد و ولد در کشور، زنگ خطر پیری را به صدا درآورده است. بحرانی که می تواند در سال‌های نه چندان دور، برای ما آسیب‌زا باشد.

جوانان نه تنها سازنده آینده کشور هستند بلکه بخش اصلی زمان حال و جامعه کنونی به شمار می‌روند، رشد جمعیت بستگی به میزان زاد و ولد دارد و زاد و ولد هم بستگی به میزان ازدواج و تشکیل خانواده دارد لذا حل مشکلات جوانان در زمینه کار، مسکن و ازدواج از مهمترین راهکارهای جوان سازی جمعیت است. در واقع می‌توان گفت که «جمعیت» از یک زنجیره به هم متصل تشکیل می‌شود که اگر هر کدام از این حلقه‌ها جدا شود، قطعاً در روند افزایش جمعیت، اختلال ایجاد می‌شود.
ضرورت شناخت مسایل جوانان از اولویت‌های مهم در عرصه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی است. در حال حاضر کشور در برهه پنجره فرصت جمعیتی قرار گرفته است که تا کمتر از سه دهه آینده تداوم خواهد داشت. بدیهی
است بهره‌مندی از این فرصت مستلزم مدیریت صحیح برای استفاده بهینه از امکانات بالقوه جمعیت فعال
اقتصادی است و با برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، کارآفرینی و اشتغالزایی برای جمعیت فعال و مولد همراه با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و ترغیب فرزندآوری، انتظار می‌رود مسیر برای سازندگی، شکوفایی و بالندگی کشور فراهم شود.

عاطفه محمدی

انتهای پیام/