خلاقیت های یک مدیر مدرسه برای ترویج حجاب
به گزارش سرویس بسیج فرهنگیان خبرگزاری بسیج، خانم اکرم منتظری ۱۲ سال است که مدیریت دبیرستان میثاق شاهد منطقه ۸ تهران را برعهده دارد. مدرسه وی یکی از فعال ترین مدارس شهر تهران است که علاوه بر رتبه علمی بالا، در ابتکارهای فرهنگی هم سرآمد است. همین رویکرد موجب شده تا در گسترش و ترویج عفاف و حجاب در سطح دانش آموزان مدرسه و گرایش دختران به حجاب برتر امتیاز بالایی دریافت کند. با او درباره خلاقیت هایی که در این باره صورت گرفته است به گفت و گو نشستیم. متن زیر حاصل گفت و گوی طنین یاس با خانم منتظری است.
خانم منتظری، چه دلیلی باعث شد تا در حوزه حجاب، فعالیت تخصصی برای دانش آموزان انجام دهید؟
حجاب یکی از مؤلفه های مهم در دین مبین اسلام است و ما در مدرسه این نکته را یک امر وجوبی دانستیم و با اهدافی مانند حفظ آرامش افراد، حراست از بنیان خانواده و امنیت روانی جامعه، فعالیت هایی را در زمینه گسترش عفاف و حجاب در جامعه کوچک خودمان یعنی مدرسه را آغاز کردیم. به هرحال مدرسه خانه دوم دانش آموزان است و اثرگذار زیادی روی این قشر دارد.باور من این است که آموزش و پرورش می تواند نقش بی بدیلی در فرهنگ عفاف و حجاب و باورهای اعتقادی دانش آموزان و حتی اولیا آن ها داشته باشد. ما در این سازمان ”دانش آموز” را به عنوان سرمایه های انسانی کشور در اختیار داریم که یک فرصت طلایی برای تربیت و آموزش آن ها محسوب می شود.
در مدرسه بچه ها موظف به پوشش چادر هستند و این از قوانین ثابت تمام مدارس شاهد کشور است، ما نمی خواستیم تا این قانون به صورت اجباری و بی میل اجرا شود بنابراین راهکارهایی را برای شناخت حجاب در مدرسه عملیاتی کردیم تا علاوه بر این که چادر برای آن جذاب باشد، خودشان هم با اعتقاد و عشق و آگاهی آن را انتخاب کنند.
اولین اقدام شما در مسیر ترویج عفاف و حجاب چه بود؟
در قدم اول، من در مدرسه ی خودم یک ستاد تحت عنوان ”ستاد عفاف و حجاب” ایجاد کردم تا برنامه ریزی های کلان این موضوع، به صورت سالانه و منسجم در همان ستاد پیگیری شود. این کار یک بخشنامه سازمانی نبود بلکه خودمان به خاطر دغدغه ای که برای حجاب داشتیم، فراتر از آنچه می خواستند عمل کردیم و به کمک معاونین و دبیران این ستاد را راه انداختیم. تقسیم وظایفی صورت گرفت و تمام کارها در همان جا برنامه ریزی و سپس نظارت و ارزیابی می شد. چالش ها و آسیب های حوزه فعالیت شناسایی شد و طبق نیازمان برنامه کاری آینده در ستاد به تصویب رسید.
محصول این ستاد چه کار و یا کارهایی بود؟
مدارس معمولا یکسری تشکل های رسمی مانند شورای دانش آموزی، بسیج، فرزانگان و تعدادی تشکل های غیر رسمی دارند. یکی از کارهای ما این است که به صورت ماهانه و یا در مواقع اضطراری با این تشکل ها جلساتی را برگزار می کنیم. در این جلسات مسائلی مانند حجاب و عملکرد تشکل ها در آن زمینه مورد بررسی قرار می گیرد. در همین راستا ”شورای دوستی” را هم راه اندازی کردیم که هدف آن ائتلاف تشکل های دانش آموزی است؛ علاوه بر رقابتی سالم برای پیشبرد اهدافشان در تشکل ها، اتحاد بین آن ها هم در این شورا بیشتر شد.
انجام برنامه های مختلف فرهنگی و هنری یکی از مهم ترین اقدامات ما در موضوع حجاب است؛ تولید محتوا، سرود و نماهنگ، وبلاگ نویسی، فراخوان پژوهش و مقاله نویسی، معرفی کتاب، جلسات هم اندیشی و نشست های برای پرسش و پاسخ های دینی که این مورد خیلی مورد استقبال بچه ها قرار می گیرد.
آیا اجرای این همه فعالیت غیر درسی لطمه ای به زمان درس خواندن و حضور بچه ها در مدرسه وارد نمی کرد؟
ببینید مدرسه ما نه تنها در فعالیت فرهنگی و اجتماعی بلکه بیشتر از آن در رتبه و برنامه های علمی و پژوهشی جایگاه بسیار خوبی در منطقه و استان دارد و بهترین و توانمندترین دبیران را جذب کرده ایم؛ اگر ما به فعالیت های فرهنگی وارد شدیم به این معنا نیست که از فعالیت درسی بچه هایمان کم کرده ایم. ما فقط دو روز در هفته در روزهای سه شنبه و چهارشنبه از ساعت ۷ تا ۸ صبح جلسات عمومی را برگزار کرده یا فعالیت فرهنگی می کنیم و الباقی زمان دانش آموزان در مدرسه به امور درسی اختصاص دارد. همین برنامه ها هم به قدری متنوع است که دانش آموزان استقبال زیادی از آن دارند. شاید به همین دلایل است که متقاضیان ثبت نام در مدرسه ما بسیار بالاست.
از اساتید و مربیانی از خارج از مدرسه هم استفاده می کنید؟
برای فعالیت های فوق برنامه بله؛ علاوه بر اینکه از چهره های شاخص و سخنرانان معروف کشوری در مدرسه دعوت به عمل می آوریم، با جامعه المصطفی قم که محل تحصیل دروس حوزوی برای بانوان خارجی تازه مسلمان شده است، ارتباط خوبی داریم و بارها دانش آموختگان این مرکز را به مدرسه دعوت کرده ایم تا برای بچه ها سخنرانی کنند و چقدر زیبا این افراد به موضوع حجاب ورود پیدا می کنند. دو نفر از این سخنرانان به طرز جالب و بسیار زیادی روی دانش آموزان ما اثرگذار شدند.
کادر آموزشی که در مدرسه شما فعالیت می کند، به این نحوه کارها اعتراضی ندارد؟ بالاخره تشکیل ستاد عفاف و حجاب و این حجم از کار فراتر از وظایف مصوب دبیر و معاونین مدارس است.
خیر؛ به هیچ عنوان اعتراضی نکرده اند. همه ما را به عنوان یک مدرسه پرکار، مبتکر و خلاق در زمینه فرهنگ و هنر می شناسند و مراکز بالاتر و همکاران خودمان هم می دانند که اگر قرار است وارد دبیرستان میثاق شهدا بشوند باید در این حیطه کار کنند. فعالیت های این مدرسه فوق برنامه های ابلاغ شده است و ساماندهی کارها، برنامه ریزی ها و اجرای برنامه ها به کمک همین همکارن صورت می گیرد. به هرحال من هم با تشویق های مادری و معنوی از همکارانم حمایت می کنم اما به عقیده خودم، معنویت و عشق به شهدا است که دبیران و معاونان را در اینجا نگه داشته است.
با این شیوه کاریتان، آیا فرصتی برای خانواده خودتان هم می ماند؟
هر خانمی چه شاغل باشد و چه فعال اجتماعی، باید اولویت های خود را بر اساس آرامش خانواده تنظیم کند. یک معلم باید بتواند ابتدا به خانواده و فرزندان خودش رسیدگی و فعالیت کند تا با انرژی مثبت حاصل از آن، بتواند کاری برای دانش آموزانش انجام دهد. اگر من نتوانم در خانه ام برنامه ریزی کنم چطور می توانم به بچه های مردم آموزش بدهم. من برای بچه هایم برنامه ریزی های خوبی کرده ام تا آن ها را به موفقیت نزدیک کنم. سعی کردم از کودکی آن ها را با مسجد پیوند بدهم و این پیوند را به ورزش گره زدم چون توجه خیلی زیادی به اثر ورزش در زندگی دارم. سه فرزند پسر دارم که همگی تحصیلات عالی داشته و فعالیت های مختلف انجام می دهند و حتی فرزند آخرم رتبه جهانی در ورزش کسب کرده است و این ها همه از لطف خداست.
ممکن است به طور خاص از فعالیت هایتان در حوزه حجاب در مدرسه بگوئید؟
به عقیده من اولیا، دبیران و دانش آموزان سه مثلثی هستند که باید همدیگر را حفظ کنند. فعالیت های ما در یک قالب ثابت نیستند مدام به روز می شوند. با همکاران نیازسنجی می کنیم و بر اساس آن برای اولیا و دانش آموزان برنامه های متنوع ترتیب می دهیم. برنامه های برجسته ای که اجرا کرده و نتیجه خوبی گرفته ایم مواردی مانند دیدار با خانواده های شهدا و شهدای حجاب، خاطره گویی دانش آموزان از حجابشان، بیان احکام حجاب معرفی، و تشویق برترین های حجاب، خواندن وصیت نامه های شهدا به خصوص در رابطه با حجاب، برگزاری اردوهای تشویقی پرسش و پاسخ با مشاور مذهبی، همکاری با صداوسیما و شرکت در برنامه های تلویزیونی، تولید محتوا در تابلوی اعلانات مخصوص حجاب در مسیر تردد بچه ها، معرفی خانواده های موفق در بحث های اخلاقی و حجاب در جمع های اولیا، الگوسازی از دانش آموزان فارق التحصیل قدیمی و موفق مدرسه بوده است.
شنیده ام در بحث کار آفرینی هم وارد شده اید؟
بله ما در ارائه الگوهای حجاب در جامعه باید بیشتر کار کنیم. به نظرم آمد که برای داشتن حجاب درست باید لباس و چادرهای زیبا و متنوع و درعین حال در شان محجبه ها داشته باشیم اما در بازار کمتر طرح مانتو و محصولات حجاب درخور بچه های محجبه دیدم. بنابراین از بانوان خیاط خودمان استفاده کرده و در مدرسه آن ها را به دانش آموزها و خانواده هایشان معرفی کردیم تا هم کارآفرینی شده باشد و هم دانش آموزان از لباس مناسب بهره ببرند. علاوه بر این روی مدیریت اقتصادی و پس انداز کردن دخترانمان هم کار می کنیم، بالاخره این بچه ها قرار است در آینده ای نه چندان دور تشکیل خانواده بدهند و باید مهارت های زندگی را بیاموزند. اتفاقا بچه ها را طوری تربیت می کنیم که به طور نامحسوس و غیر مستقیم، مسائل بنیادی و مهارت های زندگی مشترک را هم آموزش ببینند. حتی آن ها را به سوی دغدغه مندی و جهت داری درمسائل اجتماعی هم می کشانیم؛ مثلا گلریزان برای آزادی زندانی ها و بازارچه های خیریه هم مربوط به اقتصاد است، هم نوعی فعالیت خیرخواهانه اجتماعی.
خاطره ای هم از فعالیت هایتان در حجاب دارید؟
کتاب سلام بر ابراهیم که درباره شهید ابراهیم هادی است را بین تمام دانش آموزان مدرسه توزیع کردم و این کتاب به قدری تاثیر گذار بود که بسیاری از دختران ما جذب شهدا شدند. تاثیر چنین کتاب هایی این است که دختران ما خودشان هم سعی می کنند مانند شهدا زندگی اخلاق محوری داشته باشند. به یاد دارم روزی مادر یکی از دانش آموزانم به مدرسه آمد و گفت: «من هیچ وقت نه نماز می خواندم و نه اهل رعایت حجاب بودم، اما از وقتی دخترم در مدرسه تغییر کرد، هر روز مطالبی که از شما یاد می گرفت را در خانه به من منتقل می کرد. به همین ترتیب زندگی من هم دستخوش تحولاتی شد. من اکنون عاشق حجاب و دینم شده ام و مادری هستم که از دخترش مادری کردن یاد گرفته است.»
تا حالا شده که به این فکر کنید که نکند این همه تبلیغ برای حجاب دانش آموز را خسته کند؟
ما برای تمام مسائل فرهنگی کار می کنیم اما عملکردمان در حجاب بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. بله افراط و تفریط در هرکاری نتیجه عکس می دهد؛ من به همان اندازه ای که از حجاب می گویم، در مواقعی که نامحرم در مدرسه حضور ندارد، فضا را برای دختران مدرسه ام آزاد و اختیاری کرده ام. یکی از برنامه های زیبای ما که واقعا بچه ها خیلی دوستش دارند مراسمی با عنوان «شبی با ستارگان میثاق» است.
مراسم به این شکل است که بعضی مواقع بعد از برنامه آموزشی و اتمام کلاس ها در بعد از ظهر، با برنامه ای بسیار شاد و جذاب داریم که در آن دخترانمان لباس های شیک خود را به مدرسه می آورند و موهایشان را مدل داده و اگر خواستند خودآرایی می کنند و با شادی های جمعی و حلال آزادانه انرژی خودشان را تخلیه می کنند. هر دختری میل به خودنمایی و زیبا دیده شدن دارد و ما با این کار فضایی فرح بخش برای آرامش روحی و مملو از ذوق دخترانه را برای بچه ها مهیا کرده ایم. من برای آسایش آن ها ساعات حضورشان در مدرسه را طوری تنظیم می کنم که بچه ها راحت بتوانند در راهرو و سالن های مدرسه مقنعه خود را دربیاورند تا راحت باشند، حتی به آن ها می گویم که جلوی من راحت و بدون مقنعه باشند ولی از درب مدرسه که بیرون می روند پرچم دار حیا و حجاب باشند.
در تابستان ها حتی کلاس هایی مانند بافت مو هم برگزار می کنیم. فارق از تمام این ها هرچقدر هم که یک مدرسه آموزش فرهنگی و مسائل حجاب داشته باشد، کفایت نمی کند و بار مسئولیت از دوش رسانه ها و مراکز فرهنگی و تربیتی کشور برداشته نمی شود. امیدوارم اتفاقات بهتری در این زمینه صورت بگیرد.
تا حالا شده است که دانش آموزانتان را بیرون از مدرسه بدحجاب ببیند؟
خب به خاطر جایگاهی که مدرسه ما در شهر تهران دارد خیلی متقاضی دارد و عده ای هم تلاش می کنند به هر قیمتی وارد مدرسه شوند، حتی به دروغ و ظاهرسازی چادری بر سر می گذارد تا ثبت نام شود؛ خب گاهی پیش می آید که واقعا دانش آموز همانی نبوده که موقع ثبت نام دیده شده است. ولی من برای اینکه حس دوگانگی در دانش آموز ایجاد نشود و نفاق از بین برود. من همیشه در سخنرانی ها به بچه ها می گویم من دوست دارم شماها را در محیط مدرسه زیبا ببینم حتی بدون حجاب هم عزیز هستید اما وقتی از مدرسه بیرون می روید هم به قانون مدرسه احرام بگذارید و عمیقا دوست دارم با اعتقاد قلبی محجبه شوید. اگر هم چادر سر نمی کنید، حجابتان در خارج از مدرسه مناسب باشد. اما به همین بسنده نمی کنیم و در طول سال تحصیلی برای اعتقادات بچه ها به طور اساسی وقت می گذاریم. حتی از آن ها خواسته ام از طریق یک صندوق دلایل عدم تمایلشان به حجاب را برایم بنویسند تا بیشتر با روحیات و نیازهایشان آشنا شده و بتوانم کمک کنم.
ممنون از اینکه وقتتان را در اختیار ما قراردادید.
من هم از شما ممنونم
منبع : طنین یاس
