افزایش نرخ ارز و شاخص کردن بازار خودرو

اقتصاددانان کشور به پرسش خبرگزاری بسیج پاسخ دادند. این پرسش در مورد مهمترین اشتباه دولت در زمینه اقتصادی است که منجر به ایجاد مشکلات اقتصادی شده است.

دکتر آلبرت بغزیان استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری بسیج در مورد مهمترین اشتباه دولت در زمینه اقتصادی نکات زیر را بیان نمود.

دو موضوع به عنوان شاخص در حال جا افتادن است که هر دو آسیب زننده بوده اند، یکی از آنها نرخ ارز است که دولت علی الظاهر توانست در مقطعی آن را کنترل کند و قیمت دلار را از 16 – 17 هزار تومان به 10 – 11 هزار تومان برساند و بازار را از هیجان بخواباند اما پس از آن، رها شد و به 26 هزار تومان رسید تا الان که به حدود 23 هزار تومان برگشته است.

ما در مناظرات انتخابات دیدیم که می گفتند نرخ ارز نامعقول است و مخالف افزایش آن بودند اما در عمل تا حدود شش برابر افزایش یافته است، همین موضوع یعنی دادن بهانه به دست واردکننده، صادرکننده، دلال و محتکر، که قیمت ها را بالا ببرند بطوریکه با افزایش نرخ ارز، قیمت ها را بالا می برند اما با کاهش آن، قیمت ها دیگر برنمی گردد چون کاهش قیمت ارز را موقتی می دانند، تا راند بعدی که مجددا افزایش نرخ ارز شروع شود تا مجددا قیمت ها را بالا ببرند.

دولت مدعی شده که می خواهد نرخ ارز شناور مدیریت شده داشته باشد اما انگار برعکس شده است و به مدیریت شناورشده رسیده اند که الان هم اگر بانک مرکزی، نرخ ارز را در کانال خاصی محدود کند و بازار و بالاخص سوداگران مطمئن شوند که این کانال حفظ می شود بهانه افزایش قیمت ها از بین می رود.

مشکل دیگر این بود که بازار خودرو به بازار شاخص تبدیل شد و بازارها بگونه ای هدایت شدند که بازار خودرو به شاخص تبدیل گردید، الان هم که گفته اند هر سه ماه یکبار، خودرو را قیمت گذاری می کنند در حالیکه اصلا معنی ندارد چنین کاری صورت گیرد، یعنی ما نمی توانیم قیمت تمام شده خودرو را حفظ کنیم؟ یا در چه شرایطی هستیم که ظرف یک هفته، خودرو ده درصد گران می شود؟ یا خودروساز قیمت ها را بالا می برد و دولت سکوت می کند تا به 20 – 30 درصد برسد سپس اندکی قیمت را تعدیل می کنند تا دوباره در سه ماه بعدی، افزایش قیمت بدهند، شورای رقابت را هم که کنار گذاشته اند.

حالا سایر بازارها هم به آن نگاه می کنند که هر وقت خودرو گران شد آنها هم افزایش قیمت بدهند چون خودرو را به شاخص تبدیل کرده اند لذا باید بتوانند قیمت خودرو را مهار کنند و بر روی تولید آن کار نمایند، در سال جهش تولید هیچ سیاستی در این خصوص ندیده ام که بخواهند در مورد خودرو هم چنین سیاستی داشته باشند.

دولت در این دو مورد اشتباه کرده، الفبای اقتصاد می گوید که در این شرایط نباید با نرخ ارز بازی کنند، دو هفته پیش هم که اعلام کردند گشایش اقتصادی انجام خواهد شد اما چون برنامه ای نبود که بتوان آن را عملی کرد هیچ اتفاقی نیفتاد، اوراق سلف نفتی نمی تواند هم نقدینگی را جمع کند هم بورس زا از تلاطم دربیاورد و هم به بازارهای دیگر سامان بدهد.

متاسفانه بازار سرمایه ما هم مانند بازار مسکن و بازار خودرو در حال هدایت شدن است و حتی ای کاش سود آن به جیب دولت برود اما نمی رود، این بازار، بازاری است که اگر بخشی از سود آن به جیب دولت برود پس چگونه دولت خودش آن را کساد می کند؟ این نشان می دهد که بر این بازار نظارت ضعیفی توسط شورای عالی بورس وجود دارد و در آن بازارسازی اتفاق می افتد و این موضوع در مثبت و منفی های بازار مشهود است که کار افراد کوچکی هم نیست اما در همین حال، دولت نسبت به این اتفاقات نیز بی اعتناست در حالیکه میتواند با مقصران آن برخورد کند و سلطان بورس را هم پیدا کنند، البته نه مانند برخورد با سلطان سکه و سلطان خودرو و... که اثر نداشت و معلوم شد شاخه ای از آن بازار هم نبوده است.

دولت نباید بازیچه بازار شود باید از دولت بپرسیم که واقعا چرا تا این اندازه بی اعتناست و چرا نسبت به افزایش قیمت ها منفعل است و چرا وقتی که رشد اقتصادی لطمه خورده، عددهایی را اعلام می کنند که مردم را بی اعتماد می کند؟ و مثل چوپان دروغگو که از جایی به بعد، دیگر مردم اعتمادی ندارند و اگر بخواهند کاری کنند دیگر به آن کار هم اعتماد نمی شود، و اگر چه این اعتماد باید برگردانده شود با این وجود معلوم نیست چرا وقتی می خواهند برنامه ای را اجرا کنند سریعا توسط بازار پس زده می شود.