مروری بر کسب و کارهای نوین

به گزارش  سرویس خبری بسیج علمی  از زنجان، محسن حیدری در یادداشتی نوشت: رونق کسب کارهای نوین، یکی از مهم ترین مولفه های اقتصاد پویای جوامع در قرن بیست و یکم را شامل می شود. با رشد روزافزون تکنولوژی و تحولات بزرگ اقتصادی، شرکت های بزرگ بازرگانی و تولیدی در کشورهای توسعه یافته به دنبال تسخیر بازارهای نوآورانه در سرتاسر جهان هستند. با توجه به اهمیت بسیار بالای این موضوع و ضرورت پرداختن به آن، سعی داریم روند شکل گیری و رشد این کسب کارها در استان زنجان را در چندین شماره منعکس کنیم. در این شماره به بیان کلیات این مفهوم خواهیم پرداخت.

 *کسب و کار چیست؟

کسب و کار یا  Businessیک سازمان یا تشکیلات است که برای فراهم کردن خدمات، کالا و یا هر دو به مشتری ایجاد شده است. بیشتر کسب و کارها که مالک آنها بخش خصوصی است برای سود آوری ایجاد شده اند که دارایی مالک شان را بیشتر کنند. کسب و کارها میتوانند ناسودبر باشند و یا مالک آنها دولت باشد. از کسب و کاری که چندین نفر در اداره و دارایی آن شریک باشند با عنوان شرکت یاد میشود، هر چند که این واژه تعریف دقیق تری نیز دارد.

تعاریف متفاوتی از کسب و کار توسط نویسندگان مختلف ارائه شده است . در لغت نامهی آکسفورد، کسب و کار به معنی خرید و فروش و تجارت تعریف شده. در واژه نامهی لانگمن، کسب و کار به فعالیت پول در آوردن و تجارتی که از آن پول حاصل شود، گفته می شو . بنابراین با توجه به تعاریف یاد شده می توان دریافت که کسب و کار با خرید و فروش کالاها، تولید کالاها یا عرضه ی خدمات، به منظور به دست آوردن سود، سر و کار دارد. با توجه به تعاریف یاد شده، ویژگی های کسب و کار، عبارتند از  فروش یا انتقال کالاها و خدمات برای کسب ارزش_ معامله ی کالاها و خدمات_ انگیزه ی سود به عنوان مهمترین و قدرتمندترین محرک اداره ی امور کسب و کار_ فعالیت توأم با ریسک( کسب و کار، همیشه بر آینده متمرکز است و عدم اطمینان، ویژگی آینده است. از این رو، همواره کسب و کار توأم با ریسک است.)

 *اهداف  و انواع کسب و کار

باور عمومی این است که تنها هدف کسب و کار، به دست آوردن سود اقتصادی است، در حالی که این امر، واقعیت ندارد و تنها هدف کسب و کار کسب سود نیست. بنابراین، کسب و کارها هم دارای اهداف اقتصادی و هم اهداف اجتماعی هستند.

و اما در مورد انواع کسب کار، در درجه اول می توان کسب و کار خانگی را نام برد. به هر نوع فعالیت اقتصادی در محل سکونت شخصی که با استفاده از امکانات و وسایل منزل راه اندازی شود، کسب و کار خانگی می گویند .امروزه کسب و کارهای خانگی از بخشهای حیاتی و ضروری فعالیتهای اقتصادی کشورهای پیشرفته محسوب می شوند. کسب و کار خانگی از نظر ایجاد شغل، نوآوری در عرضه محصول یا خدمات، موجب تنوع و دگرگونی زیادی در اجتماع و اقتصاد هر کشور می شوند. همچنین برای جوانان، کسب و کارهای خانگی نقطه شروع مناسبی برای راهاندازی کسب و کار شخصی است، زیرا راه اندازی آن در مقایسه با دیگر انواع کسب و کار ساده و آسان است.

کسب و کارهای خانگی در ایران سابقه دیرینه دارند. بسیاری از صنایع دستی که امروزه هم وجود دارند، در منازل و محل سکونت افراد تولید میشدهاند. بطور کلی کسب و کار خانگی پدیده جدیدی نیست، بلکه در نتیجه تغییرات و تحولاتی که در فعالیتهای اقتصادی – اجتماعی امروز به وجود آمده به آن توجه بیشتری شده است و این نوع کسب و کارها روز به روز گسترش و توسعه می یابند .

کسب و کار خانوادگی یکی  دیگر از انواع کسب و کار است که صاحبان آن با هم خویشاوند و فامیل باشند. به عبارت دیگر به کسب و کارهایی گفته میشود که افراد یک خانواده و خویشاوندان اقدام به تشکیل کسب و کاری مینمایند. این نوع کسب و کارها را میتوان در بسیاری از کشورها همچون ایتالیا مشاهده نمود .تعاریف و تقسیم بندیهای زیادی برای کسب و کار خانوادگی ارائه شده است. برای تعریفی دقیق و روشن از این مفهوم میتوان با دو دید و تقسیم بندی کلی و جزئی به موضوع نگاه کرد. از دید کلی میتوان یک کسب وکار یا شرکت خانوادگی را بدین گونه تعریف نمود :کسب و کاری که متعلق به افراد یک خانواده است و توسط افراد فامیل و غیرفامیل اداره می شود.

به دلیل اهمیت بسیار زیاد شرکتها و کسب و کارهای خانوادگی در رشد و توسعه اقتصادی و همچنین اشتغال زایی و رفع بیکاری، بسیاری از کشورهای جهان نسبت به این مسئله و کارآفرینی از طریق ایجاد اینگونه شرکت ها روی آورده و برنامهریزیهای بسیار دقیق و هدفداری را در این زمینه انجام می دهند .

کسب و کارهای کوچک یکی دیگر از انواع کسب و کار به شمار می رود. با توجه شرایط اقتصادی و مزیت های اقتصادی موجود در هر کشورکسب و کارهای کوچکی برای بهره برداری از این مزیت ها و ارائه محصول یا خدمتی مشخص شکل می گیرد. این نوع کسب و کارها مستقل هستند و هر شرکتی با کمتر از 550 نفر پرسنل در این حیطه قرار دارند.

نوع دیگر کسب و کارها، کسب و کار اینترنتی نام دارد. این نوع کسب و کار جدید بوده و با پیدایش کامپیوتر ، اینترنت، و توسعه جامعه خدماتی به عنوان یکی از سریع ترین کسب و کارها از نظر تعداد، سود و حجم در عرصه تجارت جهانی مطرح هستند .

کسب و کار اینترنتی به فروش محصولات یا خدمات در اینترنت گفته می شود. این نوع کسب و کار به سرعت در اقتصاد امروز رشد و پیشرفت کرده است. خرید و فروش اینترنتی به کوچکترین کسب و کارها نیز این امکان و فرصت را می دهد که به مخاطبان خود در سطح جهانی با حداقل هزینه دسترسی پیدا کنند.

یک سایت اینترنتی، تنها برای فروش محصول یا خدمات به کار نمی رود، بلکه می تواند نقشها و کارکردهای مختلفی داشته باشد. اگر محصول خاص و منحصر به فردی دارید که در دیگر نقاط دنیا وجود ندارد، می توانید با معرفی آن محصول در سایت خود، دیگران را از وجود آن مطلع کنید و از این طریق به اهداف خود دست یابید .

 *تفاوت کسب و کار اینترنتی با تجارت الکترونیکی

بسیاری از افراد، کسب و کار اینترنتی (E-Business) را با تجارت الکترونیکی (E-Commerce) اشتباه می گیرند در حالیکه این دو مبحث با یکدیگر متفاوتند. به عبارتی کسب و کار اینترنتی به مجموعه فعالیتهای مربوط به کسب و کار از جمله مباحث بازاریابی، مالی، خرید و فروش، ارتباط با مشتریان، خدمات پس از فروش، همکاری با سرمایه گذاران و… که از طریق شبکه اینترنت انجام می گیرد اطلاق میشود؛ در حالیکه تجارت الکترونیک تنها شامل مسائل مربوط به خرید و فروش از اینترنت می باشد و خود، زیرمجموعه ای از کسب و کار اینترنتی است.

امروزه، کسب و کارهای اینترنتی بسیار متنوعند ولی مهمترین حوزه های کسب و کارهای اینترنتی عبارتند از: ایجاد اجتماعات آنلاین،خرید، فروش و حراج کالاهای مختلف، تبلیغات اینترنتی، ارائه خدمات تخصصی به دیگران، ایجاد امپراطوری اطلاعات، اخبار و آموزش، تهیه و ارائه نرم افزارهای مختلف، چند رسانه ای یا مالتی مدیا، خدمات مربوط به ایمیل، خدمات مالی و پرداخت و سرمایه گذاری مشترک.

 *حوزه های مختلف کسب و کار

کسب و کارهای امروزی بسته به نوع آنها که در قسمت پیشین به آنها اشاره شد، در زمینه های متعددی ایجاد شده اند که به برخی از آن ها به شرح ذیل است:

کسب و کارهای خدماتی که شامل فعالیت هایی است که برای انتقال کالاها و خدمات از مکان تولید به محل مصرف، ضروری اند. بنابراین، خرید و فروش کالاها و خدمات و تمام فعالیت هایی را که انجام معادله را تسهیل می کنند، همچون  انبارداری، درجه بندی، بسته بندی، تامین مالی و…شامل می شوند. وظیفه ی اساسی کسب و کار خدماتی، برداشتن موانع فردی، مکانی، زمانی، مبادلاتی، دانشی و غیره است و جریان آزاد کالاها و خدمات از تولید کننده به مصرف کننده را فراهم می سازد . خدمات حمایتی، بانکداری، حمل و نقل، انبارداری، بسته بندی، تبلیغات، خدمات مستقیم، داخلی، هنری، بهداشتی، بیمه ای، ارتباطات در زمره کسب و کارهای خدماتی دسته بندی می شوند.

حوزه بعدی کسب و کار ها به کسب و کارهای تخصصی اختصاص دارد.یعنی کسب و کارهایی که در حوزه های مختلف همچون صنعتی، معدنی، ساختمانی، محیط زیست، و .... شکل می گیرند و هدف آنها ارائه خدمات و محصولات تخصصی در هریک از این حوزه هاست. پرداختن به موضوع کسب و کار های نو و گذر ازمدل های کسب و کارهای سنتی به مدل های جدید و نو باعث خواهد شد که خدمات و محصولات آسانتر، با کیفیت تر و معمولا با قیمت کمتر در اختیار مشتریان قرار گیرد.

در پایان باید اشاره کرد که در شناسایی نیروهای کارآفرین معمولا دانش آموختگان رشته های مهندسی را کارآفرینان بالقوه می نامند ولی به رغم تعداد زیاد فارغ التحصیلان مهندسی ایران جایگاه مطلوبی در شاخص های مربوط به ایجاد سهولت در فضای کسب و کار و شاخص های نوآوری و کارآفرینی دارا نیست.

در سال های اخیر در دانشگاه ها برای حمایت از طرحهای فناورانه و کسب و کارهای نو مراکز رشد و پارک های علم و فناوری ایجاد شده است. در استان زنجان نیز واحدهای رشد و پارک های علم و فناوری ایجاد شده است که به حمایت از کسب و کارهای نو میپردازد که در فرصت های آتی به تفصیل حول این موضوع به بررسی و تهیه گزارشاتی خواهیم پرداخت.