به گزارش بسیج رسانه، در دهه های بعد از جنگ جهانی دوم استفاده از امواج ماهواره ای برای انتقال پیام های تبلیغاتی رواج گسترده ای پیدا کرد. نظام سلطه با برنامه ریزی های تعریف شده، در صدد پیاده کردن طرح ها و برنامه های خود بر آمد.
از این رو، برخی کشورها با استفاده از تکنولوژی های صوتی و تصویری و همچنین تکیه بر ابزارهای فرهنگی و تبلیغاتی با رویکردهای اجتماعی و سیاسی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی در جوامع گوناگون و خصوصا نسل جوان سرمایه گذاری کردند.
رسانه های گروهی؛ امروزه به عنوان مهمترین ابزار ارتباطی مردمان جهان نقشی اساسی دارند و ماهواره، تکمیل کننده نیاز فزاینده بشر برای گسترش روابط بین جوامع مختلف است، اما این تکنولوژی مورد سوء استفاده قرار گرفته است، به گونه ای که دشمنان داخلی و خارجی برای القای اهداف و پیام های خود، از امواج ماهواره ای استفاده می کنند و با پرداختن به موضوع های جنبی، سطحی و حاشیه ای، واقعیات را وارونه جلوه می دهند.
رسانه های ارتباطی از جمله ماهواره ها در همه کشورها به عنوان مهمترین و قوی ترین مجاری انتقال پیام محسوب می شوند و در فرآیند انتقال اهداف و برنامه های متولیان رسانه نقش چشمگیری ایفا می کنند. به دلیل تلاش وسایل ارتباط جمعی، فرهنگ ها و خرده فرهنگ های مختلفی به کانون توجه افکار عمومی راه یافته اند. بی شک، رسانه ها در جهان سوم و خصوصا خاورمیانه، تکیه و تاکید بر گسترش پیوسته کمی و کیفی خود داشته و دارند. این گسترش همواره با چندگانه سازی، شعار آزادی و حقوق جوامع، اقلیت ها، گروه های متفاوت و نیز با معرفی هر چه بیش تر خرده فرهنگ ها همراه بوده است.
شتاب پیشرفت های علم و تکنولوژی در قرن اخیر باعث از بین رفتن فاصله های زمانی و کاهش زمان دسترسی به اطلاعات شده است. تبعات این روند، تغییراتی اساسی در شیوه های دسترسی به اطلاعات عمومی و خصوصی دولت ها و افراد و نیز روش های تعلیم و تربیت به وجود آورده است.
اهداف شبکه های ماهواره ای فارسی زبان :
همان طور که در مقدمه اشاره شد، ماهواره یکی از ابزراهای اصلی انتقال و گسترش ارزشها و مفاهیم فرهنگی- اجتماعی است که بینشها، گرایشها، رفتار مردم و به طور کلی هویت ملی و ارزشهای جوامع انسانی را تحتتأثیر قرارداده است. نکته مهم قابل توجه این که تأثیر ماهواره بر افکار، باورها و گرایشهای انسان بسیار آرام و تدریجی است، به نحوی که خود فرد نیز متوجه این تأثیر و تغییراتی که در رفتار و شخصیت او صورت میگیرد نمیشود.
متأسفانه اهداف و نیات گردانندگان شبکههای ماهوارهای چیزی است که کمتر مورد توجه بسیاری از مشاهدهکنندگان آن قرار میگیرد. بسیاری از این شبکهها، تضعیف باورها، اعتقادات و گرایش های دینی را یکی از بهترین و مؤثرترین راهها برای ایجاد تغییرات اجتماعی و سیاسی در کشورها میدانند، بنابراین محتوای برنامههای آنان به گونهای است که به صورت پنهان و آشکار اعتقادات دینی و گرایشهای مذهبی مخاطبان را سست کند.
بسیار قابل تأمل است که آنچه تاکنون ما را در برابر تهدیدات و توطئههای دشمنانمان مقاوم نگه داشته دین ماست و ماهواره این سرمایه بزرگ را هدف قرار داده است. یکی از عوامل گسترش بیبندو باری و به فحشا کشاندن جوانان از طریق مسائل جنسی، شبکهها ماهوارهای هستند که با برنامهها و آگهیهای خود و ارائه تصاویر مبتذل و خلاف عفت عمومی و با کمرنگ کردن و ایجاد خلل در اعتقادات قشر جوان، در به انحراف کشاندن و بیهویت کردن آنان میکوشند. ماهواره ها سبب پست شدن و فروپاشی بنیان خانواده میشوند. این وسیله باعث فاصله گرفتن اعضای خانواده از یکدیگر شده و به طور کلی خیانت، دوستیهای نادرست و نامتعارف بین زنان و مردان حتی متأهل، روابط نامشروع و ... از تبعات ورود ماهواره به جوامع اسلامی است.
آسیب شناسی ماهواره:
- کاهش تاثیر پذیری اطفال از والدین:
در شرایطی که فرزندان با هدایت والدین باید الگوی مناسب برای خود برگزینند و مسیر زندگی خویش را انتخاب کنند با ورود به این دهکده جهانی، به دنیایی بی انتها متصل شده و با آن خو می گیرند و طبق راه و رسم آن رشد نموده و بلوغ جسمی و روحی پیدا می کنند. این هشدارهای جدی برای خانواده ها محسوب می شود که باید در صدد رفع این مشکل بر آیند، زیرا ممکن است صدمات جبران ناپذیری را سبب شده و دیگر توان کنترل فرزندان خود را از دست بدهند. ماهواره به عنوان رقیبی برای والدین محسوب شده و فرزندان را از بسترهای تربیتی والدین جدا ساخته و موجب خنثی شدن تلاش های منطقی والدین می گردد.
- ترویج خشونت:
در برنامه های تولید شده و هدفمند عموما صحنه های خشن بدون رعایت شئونات اخلاقی و سن مخاطبان به وفور نمایش داده می شود مسلما چنین صحنه هایی در ضمیر ناخودآگاه مخاطبان تاثیر گذاشته و فرد را آماده بروز خشونت در مواردی مشابه می سازد.
- بحران هویت:
ماهواره مرزها را از بین برده و دهکده جهانی به وجود می آورد و هویت غربی را به مخاطبان خود هدیه کرده و آنها را از اصل و هویت خود به دور می سازد و از طریق تاثیر گذاری بر ذهنیتها، ارزشها، سلایق، گرایشها و فرهنگ باعث ایجاد تقابل میان ارزشهای سنتی و مدرن شده که پیامد آن رسوخ انواع هویتها در بین افراد و مواجه شدن با انواع بی شماری از الگوهای هویت یابی است که باعث به چالش کشیده شدن هویت افراد و بحران هویت در مخاطبان می گردد.
- گسترش بد حجابی:
حضور افراد خانواده در مقابل صحنه های نا مناسب ماهواره به مرور اخلاقیات را کم رنگتر نموده تا جایی که بی حجابی و بد حجابی در نزد افراد عادی و مقبول گردیده و با گذشت زمان در سطح اقوام و محله و ... پذیرفته و عادیت می یابد و نهایتا تعصبات خانواده روی محرم و نامحرمی به صورت ضد ارزش در آمده و کاملا جای ارزشها و ضد ارزشها جابجا می گردد.
- تهاجم فرهنگی:
ماهواره ابزاری است در دست دشمن به منظور جهت دهی افکار و عقاید و بنیانهای فکری افراد به خصوص جوانان، دشمنان با نمایش برنامه های هدفمند جوانان کشور را که سرمایه اصلی و آینده ساز کشور هستند هدف قرار داده است خدشه در فرهنگ و ارزشها از پیامدهای همه گیر و عمومی برنامه های ماهواره هاست که دشمن آن را در سرلوحه برنامه های شوم خود قرار داده است.
- فروپاشی خانواده:
سست شدن و فروپاشی بنیان خانواده و تاثیر منفی بر روابط بین افراد، اختلافات خانوادگی و شکستن حریم خانواده و از بین بردن قبح خط قرمزها و ترویج بی بندوباری در روابط خانوادگی ( زن و شوهر و فرزندان ) و.... جزء اصل کار و از علل وجودی این سیستم جهانی محسوب می گردد. در این خصوص موارد بیشماری را می توان نام برد که هر کدام به نوعی مخرب فرهنگ، خانواده، دین، ملیت، هویت و ..... یک ملت و کشور می باشد همچون:
- انعکاس پیامدهای ضد اخلاقی و رواج فرهنگ غربی
- ترویج بی تفاوتی به حریم خانواده
- مخدوش نمودن فرهنگ ایثار و مقاومت
- زمینه سازی جهت دخالت سیاسی
- هویت زدایی از مفهوم خانواده به منزله کوچکترین واحد اجتماعی مستقل و موثر
- ترویج خانواده های لجام گسیخته در مقابل ساختار سنتی خانواده
- پی ریزی و ایجاد آمادگی ذهنی تفکر شیطان پرستی در مخاطبان
- هویتشکنی، تغییر اخلاق و شایعهسازی
- آموزش تفریحات ناسالم به جوانان و نوجوانان و عادی جلوه دادن این تفریحات گناهآلود
- ترویج مدگرایی و ارائه آرایشها و پوششهای نابهنجار
- ترویج فرهنگ برهنگی و لاابالیگری
- تحقیر سنتهای ملی و ایدهآل جلوه دادن فرهنگ اومانیستی و لذتگرایی غرب
- تحقیر هویت ملی و به فراموشی سپردن ارزشهای تاریخی و ملی هر جامعه.
آسیبهای شبکه های ماهواره ای شامل دو بخش است:
الف ) آسیب های فردی
این نوع از آسیب ها شامل مشکلات روحی و روانی ،متأثر از فیلمهای مبتذل و خشن است که سبب انحطاط و دور افتادگی از اصل خود با دیدن انواع و اقسام فیلمها و به وجود آمدن احساس پوچ و بی هویتی و دور شدن از یاد خدا و هجوم تاریکیها و بیماریهای روانی انسان را به سمت خود کشی سوق میدهد که عبارتند از : روان پریشی، حسرت و پشیمانی، خود ارضایی، افسردگی شدید و گاه همراه با خودکشی
ب) آسیب های اجتماعی
این نوع از آسیب ها با به نمایش گذاشتن انواع فیلمهای مبتذل و روابط نامشروع، به تدریج روابط ناسالم بین زن و مرد نامحرم را عادی جلوه می دهد و منجر به فساد خانواده و اجتماع میگردد. مرد و یا زنی که همواره دیدن صحنه های مستهجن به واسطه فیلمهای ماهواره برای او عادی شده باشد دیگر به واسطه همسر راضی نمیگرد و این اولین قدم فساد زن و مرد در خانواده صورت می گیرد. سهل و آسان نشان دادن کشتار و قتل و هر گونه جنایت با سلاح سرد و گرم ترس بیننده را فرو میریزد و موجبات بالا رفتن آمار جرم و جنایت در جامعه را پدید میآورد. بنا براین آسیب های اجتماعی را می توان این گونه طبقه بندی کرد:
- ایجاد روابط نا سالم
- افزایش جرایم توسط نمایش تصاویر خشونت بار
- ترویج مد گرایی و ارائه مد های آرایشی و پوشش زننده:
- ترویج عقاید و فرقه های نادرست و غیر اخلاقی مثل شیطانپرستی
- از بین رفتن قبح روابط غیر اخلاقی در بین مرد
- نابود کردن فرهنگ مردم جهان، اعم از سنتها، آداب و رسوم .
- تلاش بر ایجاد هیجانات، خوشیها، تفریحات، سرگرمیهای کاذب در بین مردم.
- ایجاد فرهنگ مصرف و تبلیغ کالاهای غربی و دور نگه داشتن مردم از خودکفایی
- سست شدن بنیان خانواده
- پایین آمدن سطح رضایتمندی همسران
- الگو گیری غلط
- ایجاد فراموشی هدف
- فراموشی معاد و تباهی خرد و اندیشه
- طغیان و سرکشی و ایجاد پشیمانی
- تزلزل اعتقادی و وارونه سازی و پایمالی فضیلتها
- فراموش کردن یاد خداوند و تمسخر و استهزاء آیات الهی
راهکار های مقابله با آسیبهای ماهوارهای:
لازم و ضروری است قبل از استفاده از هر تکنولوژی جدید از آسیبها و پیامدهای آن آگاه شده و اطرافیان به خصوص فرزندان خود را از این جهت آگاهی دهیم، چه اینکه ماهواره وسیلهای مرگبار و ویرانگر است که بیصدا قربانی می گیرد و ما پیامد آثار آن در جامعه و افراد آن مشاهده میکنیم. کنترل آسیب های این وسیله ی ارتباط جمعی مهم، امکان پذیر خواهد بود و راهای مقابله با آسیب های آن را می توان این طور برشمرد:
- تقویت باورهای دین، اعتقادی و اخلاقی
- حفظ ارزشهای ملی و اسلامی
- ارتقاء سطح آگاهی و آموزش مهارتهای زندگی
- برنامهریزی مناسب برای پر کردن اوقات فراغت، از طریق ورزش و تفریحات سالم
- ترویج الگوهای رفتاری صحیح در خانواده و جامعه
- احترام به قوانین و هنجارهای اجتماعی
- نحوهی صحیح استفاده از این ابزار و بهرهبرداری از جنبههای مثبت ماهواره با برنامهریزی دقیق و حسابشده
- تقویت باورهای دینی و اعتقادی
- تثبیت ارزشهای ملی و اسلامی در خانواده
- تقویت فرهنگ اصیل ایرانی
- ارتقاء سطح آگاهی و آموزش مهارتهای زندگی
- هدفمند نمودن اوقات فراغت فرزندان
- پیروی از الگوی رفتاری صحیح در خانواد
- احترام به قوانین و هنجارهای جامعه
نتیجه گیری :
امروزه رادیو، تلویزیون، ماهواره و اینترنت صاحب اختیار خانه و خانواده شده اند که به جای سرپرست خانوار و اعضای خانواده تصمیم می گیرند و برای چگونه زیستن برنامه ریزی می کنند و رقیبی برای کارکرد تربیتی خانواده محسوب می شوند. ماهواره همواره یکی از مخرب ترین و اثر گذارترین ابزارهای مدرن دشمن برای گسترش سلطه فرهنگی خود بر مسلمانان بوده و در حقیقت منشاءبسیاری از تضعیف احترام و ارزش ها و مقدسات، بی بندو باری ها وانحرافات جنسی، بدحجابی ها، مزاحمت ها و لجام گسیختگی های اجتماعی است ....که همه در جهت اهداف برنامهها و فیلمهای ماهوارهای است یعنی تخریب اساس و بنیان خانواده و ترویج فرهنگ بیقانونی و تهدید ارزشها، تعصبزدایی از کانون خانواده و ترویج بیتفاوتی نسبت به حریم خانواده.
دشمن بهتر از ما متوجه اهمیت خانواده در این زمینه شده است به همین دلیل انواع شبکههای ماهوارهای فارسی زبان را با هدف تضعیف خانواده و تخریب فرهنگی و دینی و اجتماعی جامعه ایران راهاندازی کرده است. این در حالی است که صداوسیما به عنوان دانشگاه عمومی که باید با تولید برنامه های خوب با شبکههای ماهوارهای رقابت کند نتوانسته است وظیفه خود را در این زمینه به درستی ایفا کند. رسانه ملی حداقل میتواند پشت پردههای برنامه های ماهواره را برای خانواده ها تشریح کند تا مردم با واقعیت ها بیشتر آشنا شوند.
در جامعه ما آموزش دینی جای تربیت را گرفته است. آموزش دینی برای نسلهای گذشته که در دهکده جهانی زندگی نمیکرد، مفید بود ولی برای نسل امروز باید به جای آموزش دینی، تربیت و پرورش دینی را جایگزین کرد. به این معنا که خانواده باید عشق، عبادت، نیایش، صداقت، امانت داری، نوع دوستی، پاکدامنی و … را در وجود فرزندان خود پرورش دهد تا آن ها با عشق و علاقه درونی به سوی این مفاهیم حرکت کنند.