«زنی که مثل الماس می درخشید»/ زنان، نیمه پنهان حماسه/غفلت جامعه از نقش زنان در دفاع مقدس

به گزارش بسیج؛ زنان و بانوان کشورمان در برهه های مختلف تاریخ انقلاب اسلامی به ویژه در دوران دفاع مقدس به خوبی از عهده رسالت و نقش آفرینی خود به عنوان مبارز، حمایتگر، راوی و مشوق مردان و امیدآفرینی در برهه های سخت آن دوران بر آمده اند. جمهوری اسلامی ایران با داشتن الگوی مشارکت زن در هنگامه دفاع و صحنه های نبرد از صدر اسلام، زنان را برای انجام امور مهم در هشت سال دفاع مقدس سازماندهی و از حضور زنان در سخت ترین شرایط تاریخی کشور یاری جسته است.

زنان ایران با یادآوری رفتار و سیره حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) و دیگر زنان قهرمان صدر اسلام، به وظیفه الهی و انسانی خویش در طول دفاع مقدس عمل کردند و اگر صبوری، عزم ، همت، ایثارگری و کمک رسانی آنها نبود، چنین مقاومت پیروزمندانه ای شکل نمی گرفت.

ایثاری که مغفول مانده

زنان شهیده، آزاده، ایثارگری که جز در مواردی، نامی از آنها برده شده و جانفشانی های این غیور زنان همیشه در پشت هاله ای از بی مهری مغفول مانده و به فراموشی سپرده شده است‌.

تاریخ این سرزمین پر است از نام زنان قهرمان و شیرزنان نام آوری که همپای مردان ایران زمین در عرصه های مختلف به ویژه نبرد نام درخشانی از خود به یادگار گذاشتند و با شجاعتی مردانه، اما مادرانه، ذره ای خاک به دشمن ندادند.

یکی از عرصه هایی که زنان به خوبی در آن نقش خود را ایفا نمودند، حضور در دوران دفاع مقدس است. با شروع جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ زنان به عنوان بخش قابل توجهی از جمعیت کشور، وظیفه خود را برای حفظ میهن از تجاوز دشمن به نحو مطلوب انجام دادند و با توجه به شرایط موجود به ایفای نقش خود پرداختند. اینان سربازان گمنامی بودند که بار سنگین تدارکات جبهه جنگ و برخی وظایف دیگر را بردوش می کشیدند. هجوم یک باره دشمن به مناطق مرزی و هم چنین بمباران های هوایی به شهرها ایجاب می نمود که زنان به صورت مستقیم در مناطق جنگی حضور پیداکنند.

شجاعتی از جنس زینب(س)

اولین مسئولیتی که زنان در دفاع مقدس، به صورت خودجوش و همپای مردان بر عهده گرفتند، جنگیدن با دشمن بعثی در جنوب و مزدوران داخلی در کردستان بود. ایستادن در مقابل دشمن مسلح برای مردان کاری بس دشوار است و این دشواری قطعا برای زنان و دختران این سرزمین که روح لطیف زنانه اشان، با آموزه های مادرانه و دخترانه دین اسلام زیباتر و لطیف تر شده، شجاعتی زینبی می خواست که شیرزنان و شیردختران ایرانی به خوبی از عهده آن برآمده و سرافراز میدان های نبرد شدند.

صحنه های رزم زنان، اگرچه اندک بود، اما اولاً تا پایان دفاع مقدس کم و بیش ادامه یافت، و ثانیاً، تأثیر عمیقی بر روحیه رزمندگان داشت. به علاوه، زنان نقش های اطلاعات رزمی فراوانی را انجام دادند. 

رقیه رجبی مسوول حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی مشارکت زنان در دفاع مقدس در گفتگوی اختصاصی با بسیج قزوین با اشاره به نقش زنان استان در دوران دفاع مقدس بیان کرد:
تا سال ۹۳ متاسفانه هیچ ارگان خاصی متولی تبیین نقش زنان در دفاع مقدس نبود. از سال ۹۵ با امر مقام معظم رهبری، سازمان مشارکت های زنان در دفاع مقدس تشکیل شد.

«به قول پروانه» خاطراتی از جنس بانوان امدادگر

وی گفت: باتوجه به اینکه هیچ متولی خاصی در این حوزه وجود نداشت، هیچ گونه اطلاعات و آماری از بانوان استان که در دفاع مقدس نقش ایفا کرده بودند وجود نداشت. در دوران دفاع مقدس نقش بانوان در حوزه های «پرستاری، پزشکی، امدادگر»، «بانوان پشتیبانی کننده» در شهرها و گاها در منطقه جنگی تقسیم می شد که متاسفانه در استان قزوین حتی یک نفر هم در این حوزه شناسایی نشده بود.

رجبی اظهار کرد: ما با ایجاد گفتگوی نفر به نفر، که هر بانو، نفر دیگری را معرفی می کرد خوشبختانه موفق شدیم در طول یکسال ۳۰ بانوی پشتیبانی کننده دوران دفاع مقدس را شناسایی کنیم و در همین راستا طی گفتگو با این بانوان، ۶ جلد کتاب با عنوان «به قول پروانه» از خاطرات بانوان امدادگر استان به مرحله انتشار رسید. همچنین در وادی همسران، مادران و خواهران شهدا ۱۱ عنوان کتاب به چاپ رسید.

مسوول حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی مشارکت زنان در دفاع مقدس با اشاره به نادیده گرفتن نقش بانوان در دوران دفاع مقدس از سوی مسوولان عنوان کرد: متاسفانه نگاه مردسالارانه به این موضوع، موجب شده تا نقش بانوان در حساس ترین برهه های تاریخی کشور یعنی دوران دفاع مقدس نادیده گرفته شود اما با توجه به بیانات مقام معظم رهبری، زنان نیمه پنهان حماسه هستند و اگر نقش این قشر موثر، بیشتر از مردان نباشد، کمتر از آنان نیست.

وی افزود: اگر مادران شهدا، خودشان فرزندانشان را از زیر قرآن راهی جبهه های نبرد نمی کردند، قطعا حماسه های بزرگ اتفاق نمی افتاد و یا همسران شهدا اگر از فرزندان خود محافظت نمی کردند، قطعا هیچ رزمنده ای نمی توانست فرزندان خود را رها کرده و به جهاد بپردازد. نقش این بانوان واقعا بی بدیل است و باید به این نقش پرداخته شود اما سهل انگاری های موجود باعث شده تا به این اهمیت نقش بانوان در دفاع مقدس پرداخته نشود.

«عاقبت به خیر» در «بدرقه باران»

رجبی با اشاره به برگزاری اولین کنگره ۱۷ هزار شهیده، جانباز و آزاده زن که در سطح ملی برگزار خواهد شد تصریح کرد: امیدواریم این کنگره فتح باب خوبی باشد و مسوولان نگاه روشن تری به این حوزه داشته باشند و این غفلت را بیشتر جدی بگیرند.

مسوول حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی مشارکت زنان در دفاع مقدس با اشاره به انتشار کتاب در این حوزه طی یکسال گذشته اضافه کرد: با توجه به اینکه گاهی همسران شهدا تمایلی به ارایه خاطرات خود ندارند طی یکسال گذشته، ۷ همسر شهید جهت درج خاطرات و تولید کتاب انتخاب شدند و خاطرات همسر شهید طاهرخانی با عنوان «عاقبت به خیر» و خاطرات همسر شهید محمدعلی برجی با عنوان «بدرقه باران» در هفته دفاع مقدس رونمایی شد.

«زنی که مثل الماس می درخشید»

وی ادامه داد: همچنین خاطرات همسر شهید نوروزی که همسر دوم وی نیز جانباز ۷۰ درصد می باشد صحه ای بر این واقعیت است که این بانوی بزرگ واقعا فداکارانه در این عرصه حضور داشته و تمام سال های زندگی خود را فداکارانه زندگی کردند که خاطرات زندگی وی نیز با عنوان«زنی که مثل الماس می درخشید» منتشر شد و کتاب خاطرات چهار همسر شهید دیگر نیز در دست تدوین می باشد که امیدواریم تا پایان سال به مرحله چاپ برسد.

رجبی با اشاره به هجمه های فرهنگی دشمنان و نیاز جامعه امروز به ویژه دختران به الگوهای عملی عصر معاصر بیان کرد: اگر به دختران نوجوان ما گفته شود که چه اعتقاداتی موجب شد تا دختر امدادگر دهه ۶۰ با اعتقادات خود از قزوین به جنوب کشور رفت تا از مجروحین محافظت کند، قطعا شیرینی و جذابیت های زیادی برای این قشر جامعه خواهد داشت و همزاد پنداری ها بهتر اتفاق می افتد که بداند روزی دختری از دختران این سرزمین در همین سن و سال، برای اعتقادات خود که نشأت گرفته از روح انقلاب است جهاد کرده است.

مسوول حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی مشارکت زنان در دفاع مقدس عنوان کرد: بیان خاطرات دختران امدادگر دوران دفاع مقدس که حتی بعضی از آنها فقط ۱۳ سال سن داشتند، موجب می شود تا دختر نوجوان امروز دیگر با احساس کوچک بودن و کم سن و سال بودن به موضوعات اطراف ننگرد و تشویق شود که می تواند کارهای بزرگی انجام دهد و این امر نیاز به پردازش دارد و بانوان جهادگر، مادران شهدا، همسران و خواهران شهدا، الگوی مناسبی برای این پردازش هستند.

وی گفت: بسیاری از بانوان پشتیبانی کننده در دوران دفاع مقدس منازل خود را محلی برای تهیه ملزومات مورد نیاز رزمندگان کرده بودند که با مشارکت دیگر بانوان محله به دوخت و دوز و بافت لباس رزمندگان، بسته بندی مواد غذایی و بسیاری امور دیگر می پرداختند و این خاطرات باید برای جوانان و نوجوانان با بیانی خوش تبیین شود.

به گزارش بسیج، جامعه امروز ایرانی، تشنه راهکارهایی است که با کلام شیرین به دور از حب و بغض های سیاسی، دینی و فرهنگی، الگوهای قومی و توانمندی را ارائه دهد که قطعا درمان بسیاری از دردهای امروز کشور است.

وجود الگوهای رفتاری توانمند همچون زنان ایثارگر و آزاده می تواند مشقی باشد برای دختران سرزمینمان که راه گم کرده و بی چراغ در وادی بی نامی در حرکت هستند.

سهیلا عظیمی
۱۰۱۰/گزارش ویژه