جامعه‌نگری یکی از بحث‌هایی است که باید در مدیریت جنگل های هیرکانی مدنظر قرار گیرد

داریوش عبادی دبیر کمیته سازمان مردم نهاد زیست محیطی شمال کشور شاخه مازندران در ابتدای این نشست با بیان اینکه چالش‌های زیست محیطی در کشور در ارتباط با بحث آب، ریزگردها مطرح است، افزود: هدف از نشست امروز هم‌اندیشی و همفکری در مورد مسائل زیست محیطی و مدیریت آینده جنگل‌های هیرکانی است.

وی با اشاره به اینکه جامعه‌نگری یکی از بحث‌هایی است که باید در مدیریت جنگل های هیرکانی مدنظر قرار گیرد اضافه کرد: تا زمانی که فقرزدایی و مسئله اشتغال حل نشود قاچاق و تخریب جنگل هم حل نمی‌شود.

عبادی بیان کرد: دولت باید در این زمینه پای کار بیاید تا مشکلات در این موضوعات و تخریب جنگل حل شود.

وی با تاکید بر پیشنهاد پروفسور قبادیان بر تشکیل بنیاد ملی نجات سرزمین در ادامه افزود: این بنیاد می‌تواند در استان با کمک و همکاری و فعالیت سمن‌ها و مردم و مسؤولان کارش را آغاز کند.

پروفسورعطاالله  قبادیان در این نشست با بیان اینکه پوشش گیاهی بنیان و اساس چرخه حیات را تشکیل می‌دهد و تامین کننده تمام نیازها است، افزود: پوشش گیاهی طیف بسیار گسترده‌ای دارد و هماهنگ‌کننده بیلان آبی و تولید‌کننده و حافظ خاک است.

وی با اشاره به حرکت خردمندانه سمن‌ها و نهادهای‌های مردمی در مورد محیط زیست خاطر نشان کرد: طرح بنیاد ملی نجات سرزمین را پیشنهاد می‌کنم، باید همانطور که نهادهای مردمی شروع کرده‌اند کارهای عملی را اجرایی کنیم.

قبادیان به هشدارها و پیشنهادات خود در 30 سال قبل در ارتباط با مسائل زیست محیطی در کشور اشاره کرد و یادآور شد: این عوارض و بحران‌های موجود در کشور برآمده از تاخت و تازهایی است که در سه و چهار دهه اخیر انجام شده است.

وی با بیان اینکه خوزستان که در سال 50 کالیفرنیای دوم نام گرفته بود امروز به یک ویرانه تبدیل شده است، بیان کرد: در سال 48 در سه جلد کتاب در مورد علل شور شدن زمین‌های خوزستان و آب‌های تحت‌الارض این استان ارائه داده ام، با مردم خوزستان ابراز همدردی می‌کنم.

وی با اعلام اینکه در شمال ایران هم با بحران تهاجم فرهنگی آقایان و تاخت و تازشان روبرو هستیم و این نهادینه شده است، افزود: کویر دارد به سمت مازندران و شمال پیشروی می‌کند و سه استان شمالی با هم‌صدا و پیوسته باشند.

عضو نخبگان علمی آلمان کانون‌های بحرانی در کشور را خشک شدن برکه‌های آبی داخلی و دریاچه‌ها دانست و گفت: بارها در مورد این مسائل اخطار داده‌ایم کسی گوش شنوایی ندارد، این بحث سیاسی نیست و واقعا جای تأسف دارد،

قبادیان ادامه داد: وقتی خرد نباشد می‌بینیم که چه اتفاقاتی می‌افتد، آقایان شهامت داشته باشند بگویند که فجایعی که در کشور رخ داده را از 30 سال قبل گفته و هشدارها را داده و راهکار هم داده‌ایم اگر مدیری به سرزمین خود علاقه‌مند باشد و صاحب وجدان اعتراف کند و بگوید که اشتباه کرده است.

وی با بیان اینکه اگر سفره‌های آب زیرزمینی از بین برود مرگ و نیستی اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: تخریب آبخیزها و انهدام پوشش‌های گیاهی از سیاه چاله‌های مرگبار زیست‌محیطی هستند، برای ایجاد بنیاد نجات سرزمین با همکاری سازمان‌های مردم نهاد و مشارکت شهرداری‌ها و شوراها برای مقابله با بحرانی که پیام‌آور بیماری، فقر، درماندگی و مرگ و نیستی است که نمونه‌اش را در خوزستان می‌بینیم تلاش کنیم.

عضو نخبگان علمی آلمان با اشاره به اینکه برای تحقق این بنیاد به صندوق مالی حمایتی هم نیازمندیم، افزود: درصد معینی از در آمد نفت که یک منبع زیرزمینی است به منابع طبیعی زیستی که بستر حیات است اختصاص داده شود، درآمد بنیادهای خیریه، موقوفات، اوقاف و خیران صندوقی ایجاد شود برای مقابله با زخم‌های عمیقی که بر پیکر وطن ما وارد شده است.

قبادیان با اظهار اینکه امروز عزم و همت یک ملت در حراست از بستر حیات و هستی خود میزان و معیاری بر جایگاه اعتباری و استواری آن در جامعه جهانی است در ادامه تاکید کرد: جمعیت ما در قبل از انقلاب 2/2 درصد بوده که بعد از انقلاب به 4 درصد رسیده است در همان زمان مسئله رشد جمعیت که چه فجایعی را می‌تواند به بار آورد را عنوان کردم.

وی به موضوع مهم کنترل جمعیت اشاره کرد و افزود: اروپا از قرن نوزدهم جمعیت خود را با 2/1 درصد جمعیت کنترل کرده است.

ابراهیم‌نژاد عضو انجمن توسعه پایدار در قائم‌شهر در این نشست با بیان اینکه فشار بر طبیعت بیشتر از توان اکولوژیکی سرزمین ما است، افزود: فلان ایران قدرت بازسازی خود را ندارد، در بسیاری از مقالات موضوع افزایش جمعیت که باعث مسائل زیست‌محیطی در کشور بوده مطرح شده است.

وی با اشاره به لزوم ایجاد بنیاد نجات سرزمین اظهار کرد: نخست باید به دنبال تثبیت جمعیت باشیم شعار افزایش جمعیت را می‌دهیم در حالی که توان سرزمین ما آنقدر نیست.

ابراهیم‌زاده گفت: نامه‌ای به مقام معظم رهبری ارسال شد که ظرفیت منابع آبی کشور می‌تواند جوابگوی 30 تا 35 میلیون نفر باشد.

وی افزود: وقتی جمعیت را 80 میلیون می‌بینیم و انتظار داریم که به بالای 120 میلیون هم برسد تأمین آب این جمعیت از کجا باید تامین شود، نمی‌دانم چرا مدیران  کمی محافظه‌کاری کرده در بحث‌ها کاهش جمعیت را مطرح نمی‌کنند.

حسینی عضو یکی انجمن‌های مردم نهاد منابع طبیعی نیز در این نشست با اشاره به وجود بحران و تهدید‌های زیست‌محیطی در کشور خاطرنشان کرد: بحث هجوم جمعیت به سمت مازندران دور از واقعیت نیست و خریدن زمین در ییلاقات و موضوع خوش‌نشینی امری مهم است که باید درنظر گرفته شود.

وی با بیان اینکه تجمع در ییلاقات و حوزه آبخیز که تامین‌کننده‌ای آب مورد نیاز افراد پایین دست است هم باید مورد توجه قرار گیرد: انباشت زباله در استان تهدیدی در آینده به‌وجود می‌آورد.

 عضو انجمن توسعه پایدار در قائم‌شهر بحث توسعه تشکل‌ها و سمن‌ها را مهم دانست و گفت: بنیاد علمی حفاظت از محیط زیست شکل گیرد، علاوه بر NGOها و کمک‌های مردمی در این زمینه باید برای توجه به مسائل زیست محیطی به تشکل اداری‌ هم بپردازیم.

نجاتی عضو انجمن یاوران زمین از بابل در این جلسه با بیان اینکه توانایی‌ها و امکانات و خواسته‌های ما در حفظ و احیای جنگل فقط نیروی متخصص، ابزار و بودجه نیست، افزود: حل معضلاتی که امروز با آن دست به گریبان هستیم در جای دیگری حل می‌شود، ما نیازمند دستگاه قضای قدرتمندی هستیم که پشتوانه کارهای اداری و اهداف ما باشد.

وی گفت: مشکلات و موانعی اقتصادی و اجتماعی و دست اندازی‌ها تجاوز به راضی ملی داریم، به دلیل تخلفات، پرونده در اداره کل تشکیل شده و به دستگاه قضا می‌رود اما به دلایلی که خود بهتر می‌دانید به شکل دیگری در می‌آید و به این شکل اراضی منابع طبیعی از دست می‌رود.

نجاتی با بیان اینکه چرا دستگاه قضایی پشتوانه دستگاه‌های دولتی نیست؟ ادامه داد: قاچاق دولتی و غیردولتی چوب در استان صورت می‌گیرد که آن بخشی که در بدنه سازمان است باید نظارت بیشتری بر کارهای اجرایی صورت گیرد.

وی با اشاره به قاچاق غیردولتی که به دلایل اجتماعی و اقتصادی صورت می‌گیرد بیان کرد: نیروی کاری که در جنگل هستند باید مورد بررسی قرار گیرند.

نجاتی گفت: سازمان جنگلها و ادارات کل منابع طبیعی به مظلومانه‌ترین شکل ممکن ازهر طرف مورد هجمه قرار می‌گیرند.

ستار بابایی مدیر کل منابع طبیعی استان مازندران (منطقه ساری) در پایان این  نشست با بیان اینکه دستگاه‌های نظارتی در دو سه سال اخیر برای مقابله با زمین‌خواری در شمال کشور و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و ملی هجمه‌ای وارد آوردند که درست بوده و حتی دیرهم شده بود، افزود: محدودیت‌های اعتباری دولت و تزریق امکانات و اعتبارات در سال‌های اخیر یک معضل برای دستگاه‌های اجرایی به خصوص در سال 95 بوده است.

بابایی با اشاره ما حافظ یک سری از جنگل‌ها هستیم اما از هر طرف چه در داخل و چه بیرون تحت فشار هستیم، تاکید کرد: به درستی و به اندازه کافی از کارشناسان قدیمی و جدید در مورد این موضوع استفاده نشده و این همکاری سال به سال کمرنگ شد.

وی مدیریت جمعیت در کشور را مهم دانست و گفت: جمعیت را افزایش می‌دهیم اما اینکه جمعیت باید در کجا اسکان پیدا کند مسئله مهمی است، اگر قرار بر این باشد تا مردم تصمیم بگیرند مطمئنا در 5 تا 10 سال آینده فشار بر دستگاه‌های اجرایی زیاد است.

مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران ( منطقه ساری) بیان کرد: در بحث تبدیل کاربری‌ها اگر تقاضا زیاد شود و قیمت بالا رود و با وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی ساکنان در حاشیه منابع طبیعی حمایت و مدیریت نشوند، مشکل که به مراتب بیشتر از آنچیزی که در خوزستان است اتفاق می‌افتد.

بابایی با اظهار اینکه  وجود آفات در شمال کشور، تغییر اقلیم و فشارهایی که روز به روز افزایش می‌یابد از مشکلات منابع‌طبیعی است، بیان کرد: توان نهادها و دستگاه‌هایی که باید اعمال حاکمیت کنند در حال محدود شدن است.

بابایی با اعلام اینکه انتظارات مردم از بخش اجرایی است و برای هر معضلی باید تمام زوایا را ببینیم، تصریح کرد: 78 درصد از عرصه‌های ما ملی هستند، آیا می توان 4 هزار کیلومتر کاربری‌های خارج از عرصه‌های ملی را با 5/1 درصد اعتبارات حفاظت کرد؟

مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران (منطقه ساری) افزود: مشکلات عرصه منابع ‌طبیعی تکنیک‌های فنی نیست بلکه مدیریتی است.

بابایی با بیان اینکه هر اتفاق اجتماعی و اقتصادی که می‌افتد چه بخواهیم چه نخواهیم عرصه‌های منابع طبیعی تاوانش را پس می‌دهد، افزود: عرصه‌های منابع طبیعی جبران کننده کسری‌های بی‌مدیریتی من وامثال من شده است.

وی با بیان اینکه حاشیه‌های زیادی وجود دارد که در حال از بین بردن منابع طبیعی است، افزود: مشکل منابع طبیعی مشکل فرهنگی است که باید به سمت کارهای فرهنگی و آموزشی پیش برویم.

بابایی با بیان اینکه ما در سازمان جنگل‌ها مظلوم هستیم اما ضعیف نیستیم،بیان کرد: اخیرا یک شهید و 57 نفر زخمی در حین انجام وظیفه داشته‌ایم که هفت نفر از آنها از نیروی‌های داوطلب بوده‌اند.

 وی در ادامه افزود: اینکه سازمان جنگل‌ها به وظیفه خود عمل کند و اینکه وزارت جهاد در قبال سازمان به وظیفه خود عمل کند را هنوز اهم و مهم نکرده ایم،همه مسائل کشور را می‌دانیم و می دانیم مشکل چیست اما حق مطلب را نمی‌توانیم ادا کنیم ضمن اینکه این توان در ما وجود دارد.

بابایی خاطرنشان کرد: از سال 62 مشکلات را مطرح کرده‌ایم اما موضوع اهمیت ندارد و نمی‌خواهیم گوش دهیم تا اینکه روزی به کاهش سفره‌های آب زیرزمینی مانند مشکلات خوزستان می‌رسیم و شاید حتی مهم‌تراز این هم پیش بیاید، اقداماتی انجام می‌شود اما کافی نبوده چراکه معضل ما سرعتش خیلی بیشتر است.

مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران(منطقه ساری) افزود: فقط مشکلات فشارهای انسانی نیست تغییرات اقلیم از مسائلی است که برای آن به دنبال راهکار می‌رویم.

وی با استقبال از طرح بنیاد نجات سرزمین تاکید کرد: اولویت کارهای ما باید مسائل فرهنگی باشد.

بابایی ادامه داد: دولت برای کارهای عمرانی بخش زیادی تخریب در جنگل‌ها را انجام می دهد و برای توسعه استان ناچار است اما چرا جبران آن را انجام نمی‌دهیم و هزینه بخشی که باید احیا شود را نداریم،باید تلاش ما بر این باشد که نهایت دقت را در پروژه‌های عمرانی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات منابع طبیعی استان برنامه‌های شرکت گاز است که عمدی نبوده و این دستگاه هم در حال خدمت است، افزود: درگیر سد سازی و لوله‌گذاری شرکت گاز هستیم، هنوز در کمیته فنی اداره کل مصوب نشده است که شرکت گاز لوله گذاشته و قصد گازرسانی دارد و وقتی مانع می شویم یک حرکت سیاسی اجتماعی بر علیه منابع طبیعی بوجود می‌آید این وظیفه ماست که از جنگل حفاظت کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران(منطقه ساری)بیان کرد: برنامه جامع صیانت در سال 82 جز تکالیف بود که الان در سال 95 درحال اجرا هستیم در این کشور ما به دنبال کارهایی هستیم که رای‌آور باشد کارهای سازه ای کرده و به دنبال کارهای بیولوژیک نیستیم.

بابایی ادامه داد: چقدر بابت احیا و بیابان زدایی به سازمان جنگل‌ها اعتبار دادیم، ما باید به دنبال کمربندهای سبز که در دهه 60 به دنبال آن بوده‌ایم باشیم این توان در سازمان جنگلها هست اما برنامه باید جامعه‌نگر باشد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر جنگل‌کاری جدید نداریم یا سطح آن کم است، بیان کرد: همه مسائل را نمی‌توان با پول حل کرد پشتکار و خواستن مردم هم مسیله مهمی است هر چه مردم حساس تر باشند ما زیر ذره‌بین رفته و بیشتر خود را جمع و جور می‌کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران(منطقه ساری) ادامه داد: بخشی از ایرادات به سازمان جنگلها بر می‌گردد نمی خواهیم بگوییم که مقصر نیستیم املایی که در کار اجرایی نوشته می شود غلط است و باید اشتباهات خود را چه از لحاظ فنی و چه مدیریتی اصلاح کنیم.

وی خاطر نشان کرد: شعار ما مدیریت یکپارچه و هماهنگ در حوزه آبخیز است، مسائل منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست را در رده‌های نخست ببینیم.

بابایی یکی از مشکلات در منابع طبیعی را تعیین مرز نکردن دانست و گفت: نمی‌دانیم کجا منابع طبیعی است در روی نقشه معلوم است اما برای مردم نمود خارجی ندارد، طرح تثبیت مالکیت( کاداستر) به‌ویژه در اراضی ساحلی از برنامه‌هایی است که باید به درستی انجام شود.

وی با اشاره به اینکه زمین‌خواری حالت عادی  اتفاق نمی‌افتد و کسی جرات تبدیل یک هکتار زمین را ندارد، افزود: خلاهای قانونی و تعدد وظیفه‌مندی که برای دستگاه‌های مختلف گذاشته‌ایم این مشکل را بوجود می‌آورد.

وی گفت: چه منتی بر سازمان جنگل‌ها و وزارت جهاد کشاورزی است که بخش زیادی امنیت غذایی جامعه را تامین می‌کند است؟ چه چیزی از اعتبار ملی و استانی داریم، نیروهای حفاظتی ما چهار ماه است که حقوق نمی‌گیرند.

وی به همکاری دادستانی، حمایت‌های استاندار و شناخت وی به منابع طبیعی و محیط زیست اشاره کرد و گفت: همکاری دادستانی وجود دارد اما کافی نیست، مقوله محیط زیست و منابع طبیعی باید جزو ردیف‌های نخست باشد ما نه تنها اول نیستیم بلکه وسط هم نیستیم و هر کس بیکار شد به ما می‌پردازد.