ضرورت گسترش باغات در برنامه توسعه کشور برای مقابل با آلودگی هوا

به گزارش خبرنگار استان تهران خبرگزاری بسیج؛ دکتر مراد کاویانی‌راد در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های «ابعاد ژئوپلتیک مخاطرات محیطی در ایران» که توسط اداره فعالیت‌های دینی، ادبی و هنری جهاد دانشگاهی استان البرز با موضوع آلودگی هوای کلانشهرها در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، گفت: امروزه پدیده آلودگی هوا موضوع روزِ شهر تهران و بیشتر کلان‌شهرهای کشور است که با سرد شدن هوا و افت دما اکثر کلانشهرها از جمله تهران در وضعیت خطرناک و هشدارآمیز قرار گرفته‌اند.

وی افزود: آلودگی هوا شامل مواد جامد، مایع یا آمیزه‌ای از آن‌هاست که با توجه به ماهیت و غلظت این مواد، پیامدهای مختلفی را برای زیست شهروندان به وجود می‌آورد.

این استاد دانشگاه فعالیت‌های کارخانه‌ها، کشاورزی، سوزندان سوخت‌های فسیلی و وسایل گرمایشی را از عوامل ایجاد آلودگی برشمرد و گفت: موقعیت جغرافیایی و ارتفاع  کلانشهرها و وزش باد در تشدید و یا کاهش آلودگی هوا تأثیرگذار است.

کاویانی‌راد ‌ناوگان حمل و نقل عمومی را یکی دیگر از عوامل ایجاد آلودگی در کلانشهرها دانست و افزود: تقریباً در اکثر کلانشهرهای کشور ناوگان حمل و نقل عمومی کارآمد نبوده و از برآوردن مطالبات شهروندان در امر جابه‌جایی ناتوان است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: متأسفانه جابجایی‌های غیرضروری و کیفیت پایین خودروها و سوخت غیراستاندارد درکشور به تشدید آلودگی در کشور کمک می‌کند.

کاویانی‌راد خاطرنشان کرد: بسیاری از مقررات زیست محیطی نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته و کلانشهرها از جمله تبریز، اراک، اصفهان و تهران با افت دما و افزایش سردی هوا با وضعیت آلودگی هوا مواجه می‌شوند.

وی درادامه به بررسی موقعیت جغرافیایی شهر تهران و وضعیت آلودگی آن پرداخت و افزود: شهر تهران توسط کوه‌های بلند البرز در جهات شرقی و شمالی محاصره شده‌است و بخش عمده بادها شرقی و غربی است که جریان هوا توسط باد از غرب به شرق برده می‌شود.

کاویانی باد را یکی از عوامل پخش و زدایش آلودگی هوا دانست و گفت: بادهای تهران کم است و بادهای موجود نیز اثرگذار و جدی نیست که به موجب آن بیشترین آلودگی در مرکز و شرق تهران وجود دارد.

وی وارونگی دما را یکی دیگر از عوامل زمینه‌ساز آلودگی هوای کلانشهرها دانست و افزود: فصل سرما باعث بروز وارونگی دما در کلانشهرها می‌شود که از نیمه اول دهه 70 تا به امروز پدیده وارونگی دما و آلودگی شهر تهران همچنان وجود داشته است و هشدارهای زیادی برای شهروندان و مسئولین در پی داشته که متأسفانه میزان آلودگی کمتر نشده است و فقط در دوره‌ی کوتاهی به بستن مدارس، کارخانه‌ها و دانشگاه نمود پیدا می‌کند و اساساً رویکرد مشخصی برای وضعیت موجود اتخاذ نشده و یا عمدتاً نگاه‌های فصلی به موضوع آلودگی می‌شود و نگاه راهبردی در این بخش وجود نداشته است.

این استاد جغرافیای سیاسی ادامه داد: سالانه 800 تن آلودگی در هوای تهران تولید می‌شود که 15 درصد آن توسط منابع ثابت در خانه‌ها توسط وسایل گرمایشی و مابقی از طریق خودروها و ناوگان حمل و نقل عمومی است و همچنین کانون‌های تولید آلودگی که در پیوند سوخت‌های فسیلی قرار دارد و پالایشگاه‌هایی که در غرب شهر تهران، خود باعث کشاندن آلودگی به سمت تهران شده است و بر آلودگی شهر تهران می‌افزاید.

کاویانی وجود  خودروهای فرسوده و غیر استاندارد در تهران را در تشدید آلودگی هوای شهر تهران موثر برشمرد و گفت: 60 میلیون لیتر بنزین در ایران تولید می‌شود که 28 درصد کیفیت یورو 4 دارد و بخش عمده آن یورو 2 است که نقش موثری در تشدید آلودگی هوای تهران دارد.

وی افزود: در طرح جامع قبل از انقلاب منطقه غرب تهران به عنوان منطقه تلطیف کننده هوای تهران بود ولی با توجه به ساختمان‌سازی و افزایش جمعیت غرب تهران این منطقه کانون ساخت و سازهای گسترده در قالب بلند مرتبه‌سازی شده است.

کاویانی ادامه داد: بخشی از بادهای غربی و شرقی در اثر برخورد با سازه‌های شهری دچار انحراف از مسیر شده‌اند و این عامل پایداری آلودگی در تهران است و همچنین ساخت و سازها در منطقه 22 تهران باعث تشدید آلودگی شده است، برج‌هایی که اکنون در این منطقه ساخته شده است به جای تبدیل این منطقه به تلطیف‌کننده هوا خود به عامل آلودگی تبدیل شده  است.

وی گفت: کیفیت ساخت خودروهایی که وجود دارد و منافع دولت و منافع خودروسازی به هم گره خورده است که این مانع از تحول در صنعت خودروسازی شده است و بسیاری از قطعات بی‌کیفیت و یا غیر استاندارد باعث تشدید آلودگی هوا شده است.

کاویانی‌راد افزود: در تهران هفده ارگان مقابله با آلودگی هوا وجود دارد اما اینکه هر کدام چه سهمی برای مقابله با آلودگی هوا دارند تعیین نشده و هر کدام چه اقداماتی انجام داده‌اند و چه تدابیری اندیشیده‌اند، مشخص نشده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: حل بحران‌ آلودگی هوای تهران باوری نظام مند و اراده ملی می‌خواهد و در شهر تهران باید با رویکردی نو با این پدیده برخورد کنیم که با هماهنگی در عمل اتفاق خواهد افتاد و این اراده ملی با رویکردهای حقوقی و رسانه و مراکزی که بنزین‌های داخلی و خارجی را پایش می‌کنند، می‌تواند بخش عمده‌ای از بحران آلودگی کلانشهرها از جمله تهران را مدیریت کند.

وی تصریح کرد: اساساً در فرهنگ ایرانی به‌ دلیل موقعیت جغرافیایی و خشک بودن آن چیزی به عنوان پارک نداریم، کشور ما با چمن‌کاری معنا پیدا نمی‌کند بلکه در کشور ما باغ باید گسترش پیدا کند. در فرهنگ ایرانی باغ آب زیادی مصرف نمی‌کند. حضور فرهنگ مدرن در جامعه ما و ناآشنایی ما با فرهنگ مدرن و داشته‌هایمان نقش موثری در کاهش آلودگی و هدر رفتن آب دارد.

کاویانی‌راد در پایان گفت: گسترش باغات را در برنامه توسعه کشور گسترش دهیم نه ایجاد پارک‌ها؛ چرا که حفظ پایداری پارک‌ها به آب وابسته است و برای کشوری که آب اندکی دارد ایجاد چنین فضایی مساعد نیست چون بخش عمده‌ای از آب هدر می‌رود پس باید به سمت گسترش رویش جنگل‌ها و یا رستنی‌هایی به غیر از چمن حرکت کنیم.