ارتباط زندهیاد ملاقلیپور با آثارش دلی و حسی بود/ چه کسی گفت سینمای دفاع مقدس فروش ندارد!
_بگذارید مستقیم برویم سر اصل مطلب به واسطه اینکه شما با زنده یاد رسول ملاقلی پور همکاری داشتهاید آیا این درست است که میگویند او هنگام کار عصبانی میشد و جذبه خاص خودش را داشت؟
زندهیاد رسول ملاقلیپور فرد بسیار رک و روراستی بود او بسیار مصر بود که اگر قرار است آثار دفاع مقدسی ساخته شود، هر آنچه که در جنگ رخ داده به همان شکل به تصویر کشیده شود نه اینکه آن را دستخوش تغییرات غیرمعمول کنند. داستان زندگی رزمندگان بیش از هر چیزی برای این کارگردان مهم بود. حتی بیشتر از بعد حماسی که آنها رقم زدهاند. به واقع احساس میکنم که رسول ملاقلیپور جزو فیلمسازان شجاع و با جرأتی بود که بسیار زود هم پا به این عرصه گذاشت.
همه میدانیم که ملاقلیپور در ابتدا عکاس بود و در جنگ عکاسی میکرد و به سرعت به سمت فیلمسازی گرایش پیدا کرد و زود مه پیشرفت کرد. در واقع بدون تعارف باید بگویم به آن چیزی که میخواست خیلی زود رسید. او به هیچ عنوان دوره آکادمیک و تئوریک ندیده بود و آنچه را که آموخته بود بر اساس تجربه زیستی خودش بود. او حتی دستیاری هم نکرد. به هر حال فیلمسازی با عکاسی متفاوت است، اما نکته مهم اینجاست که ملاقلیپور کار هنری را در رشته فیلمسازی ذاتاً در وجود خودش داشت. واقعاً از پس ساختن آثار دفاع مقدسی هم به خوبی برمیآمد.
- شما به رک و صریح بودند زندهیاد رسول ملاقلیپور اشاره کردید، اما میخواهم بدانم که آیا این خصوصیت فردی او باعث شد که برخی ابراز نارضایتی و ناراحتی کنند و یا به این واسطه دلخوری به وجود بیاید؟
به هیچ عنوان اینطور نبود این خصوصیت وی هم از کارش نشأت میگرفت. هیجانی که از درون کار او را به وجد میآورد، در پارهای از مواقع صحنههایی که گرفته میشد و به آن چیزی که در نظرش داشت نزدیک میشد، بسیار خوشحال و هیجانزده میشد. حتی پلانهایی را که میگرفت و دوست نداشت اما مجبور بود که از آن استفاده کند، غم و اندوه را در چهرهاش به خوبی میدیدیم. به راحتی میتوانستیم متوجه شویم که صحبتهای این کارگردان و نحوه برخوردش تنها به دلیل بالا رفتن کیفیت اثرش است.
اولین کار ملاقلیپور یک فیلم شانزده میلیمتری بود به نام «سقای تشنهلب». این کارگردان با بازیگر خود به راحتی ارتباط برقرار میکرد در واقع با او رفاقت میکرد. وی در جایگاه یک کارگردان نکاتی را به بازیگر میگفت و بعد از آن طبق اعتمادی که به بازیگرش داشت، دست آن را برای ایفای نقش باز میگذاشت تا او هم بتواند از خلاقیتهای خود برای پرورش نقشی که بر عهده دارد بهره ببرد.
یکی از خصوصیات این کارگردان این بود که بسیاری از موارد را به صورت حسی نگاه میکرد و با موضوعات مختلف به صورت دلی ارتباط برقرار میکرد. به نظرم این اواخر بود که سعی میکرد فیلمهایی بسازد که خالی از تکنیک هم نباشد. شاید به همین خاطر بود که مردم و مخاطبین با آثار او ارتباطهای خوبی برقرار میکردند.
- با توجه به اینکه شما از بازیگران شاخص عرصه دفاع مقدس هستید در دورهای که پیشنهادهایی از این دست به شما زیاد بود و آثار بیشتری هم در حوزه دفاع مقدس ساخته میشد، چقدر به این نکته توجه داشتید که دچار یک کلیشه رایج نشوید و به تکرار نرسید.
نکته مهم اینجاست که زمانی که در آثار دفاع مقدسی بازی میکردم در کنارش ژانرها و گونههای دیگر سینمایی را نیز تجربه میکردم. بازی در آثار پلیسی، اجتماعی و ... باعث میشد که به کلیشه و تکرار نرسم.
- در دورهای که به خاطر یک فیلم دفاع مقدسی از جشنواره فیلم فجر سیمرغ دریافت کردید، آیا همچون بازیگران فعلی دستمزدتان بالاتر رفت و در روند کاریتان تغییری ایجاد شد؟
خیر، اصلاً اینطور نبود و واقعاً تغییری در روند کاریم حاصل نشد. اصلاً به این فکر نمیکردم که با دریافت سیمرغم حالا باید گزیدهکار شوم. اتفاقاً به دلیل اینکه این فضا و شرایط را برای خودم بشکنم و دچار خود برتربینی نشوم، از فردای همان روز بازی در یک پروژه سینمایی را پذیرفتم که شاید علاقهای به حضور در آن نداشتم و کارگردانش نیز اولین تجربه خود را در سینما انجام میداد. این فرد کارگردانی بلد نبود و همه هم در سینما این را میدانستند اما به دلیل اینکه این فضا را بشکنم پذیرفتم تا در آن پروژه سینمایی ایفای نقش کنم و به هیچ عنوان دستمزد خودم را تغییر ندادهام و به شدت از رفتارهای این چنینی پرهیز میکردم.
- برخی از بازیگران به دلیل اینکه بتوانند در سینما راحتتر کار کنند از حضور در برخی آثار ارزشی و یا دفاع مقدسی پرهیز میکنند تا گروهی که سینما را جناحبندی کردهاند آنها را کنار نگذارند. نسبت به این فضا به عنوان یک بازیگر پیشکسوت که در آثار ارزشی حضور داشته است چه نگاهی دارید؟
ابتدا نکته مهم اینجاست که بازیگر به عنوان یک هنرمند نباید خودش را درگیر سیاست و سیاستبازیها کند اگر قرار بود سیاستمدار شویم چرا به سمت سینما آمدیم و به خود هنرمند میگوییم. در واقع اگر به آنها آثار ارزشی و دفاع مقدسی پیشنهاد میشود خودشان احساس دین دارند و باید در این زمینه کار بکنند و همچنین خودشان هم دوست دارند، حتماً در این فیلم حضور پیدا کنند چرا که فکر میکنم بچههایی که رفتند و بیمحابا از مرزهای این سرزمین دفاع کردند دینِ بزرگی به گردن ما دارند که ما نیز باید به اندازه خودمان نسبت به این موضوع ادای دین داشته باشیم. در واقع نباید در این موارد و شرایط جناحبندی داشت و برخیها بگویند فلانی اصلاحطلب یا اصولگرا است همه ما برای این سرزمین و آب خاک هستیم و برای پیشرفت آن تلاش میکنیم. نگاه خود را باید کلیتر کنیم.
_در ارتباط با میزان اهمیت مدیران و مسئولین نسبت به تولید آثار دفاع مقدس چه نظری دارید؟
واقعا تولیدات ما بسیار کم است و سال به سال دریغ از پارسال. سینمای دفاع مقدس این نیست که نشان میدهند سینمای جنگ این نیست. باید به جوانان خود که آن زمان را ندیدهاند به درستی شرایط را باز آفرینی کنیم. موضوعات زیادی داریم بیایند پای درد و دل خانوادههای شهدا و رزمندگان بنشینند. ساخت یک اثر دفاع مقدسی فقط این نیست که از توپ و تانک و گلوله استفاده کنند. مسائل بسیاری وجود دارد که مغفول مانده است حرف و درد بسیار است که گفته نشده. دولت باید بهاء بدهد و ارزش گذاری کند. بیننده های ما حق انتخاب ندارند ما آنها را به سمت اثاری سوق میدهیم که خودمان دوست داریم اما آنها خوراک فرهنگی را که علاقهدارند زا سینما دریافت نمیکنند. برخی میگویند سینمای ما نمیفروشد. این نظر کیست؟! چرا باید نظر شخصی خودشان را بگویند. این سوال ما است چرا به سینمای دفاع مقدس بهاء داده میشود.