نسبت به لزوم یا عدم لزوم خدمت وظیفه ی عمومی که با عناوین دیگری از قبیل سربازی و اجباری نیز نامیده می شود نظرات مختلف و متفاوتی وجود دارد به طوری که در حال حاضر حدود 110 کشور سربازی اجباری ندارند،14 کشور سربازی انتخابی دارند و 28 کشور سربازی اجباری یکسال و یا کمتر و تنها 20 کشور هستند که همانند ایران سربازی اجباری 18 ماه و یا بیشتر و غیر انتخابی همراه با به کارگیری در امور عملیاتی نظامی دارند.
البته بسیاری از گروه کشورهایی که سربازی اجباری ندارند، اساسا به جهت علل و عوامل جغرافیایی، منطقه ای، جمعیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در موقعیت تاثیرگذاری نیستند و به همین جهت برای دفاع از کشور خود راه های دیگری را مانند عضویت در پیمان های دفاعی مشترک با کشورهای قدرتمند و یا اختیار سیاست بیطرفی کامل در امور و مسایل بین المللی را برگزیده اند و یا به علت فقدان هرگونه جایگاه اثرگذاری در امور و روابط بین الملل به جز استفاده از حق رای خود در مجامع جهانی حتی نیازی به تشکیل ارتش ملاحظه نمی کنند. گروهی دیگر از این کشورها، با توجه به ویژگی های کشور خود، پیشرفت روز افزون تکنولوژی، و همچنین تحولات فرهنگی صورت گرفته در بستر زمان، محور کار نظامی،دفاعی و امنیتی خود را بر استفاده از وسایل و تجهیزات و همچنین نیروی نظامی فوق العاده آموزش دیده تخصصی قرار داده اند و اعتقاد دارند که فناوری های نوین نظامی، الزامات نوینی را در رابطه با سربازی پدید آورده است. جنگ‌های امروز دیگر جنگ‌های الکترونیکی شده و جنگ‌های فیزیکی به فراموشی سپرده شده است و دیگر سرباز در این جنگ‌ها مفید نیست.
در طول سالیان گذشته مرکز پژوهش های مجلس گزارش های بسیار خوبی در ارتباط با سربازی منتشر نموده است که شاید اندکی توجه به این گزارش های میتوانست در ارتباط با موضوع سربازی راهگشا باشد به طوری که در این گزارش ها تاکید شده است که تاریخ مصرف سربازان وظیفه ای که صرفا به ماموریت های خدماتی، نگهبانی و غیر تخصصی به سبک سده های گذشته می پردازند، گذشته است و سلاح های جدید نظامی فقط توسط سربازان حرفه ای کاربرد پیدا خواهد کرد و نه سربازان وظیفه ای که فقط قرار است به صورت یکسال و یا کمتر خدمت کنند چرا که استفاده از سربازان وظیفه برای بکارگیری تکنولوژی های نوین ایده خوبی نیست.
به هر حال به نظر می رسد اعزام تعدادی از جوانان کشور به خدمت سربازی برای مدتی در حدود 2 سال و اکثرا هم در حد فاصل سنی 19 تا 30 سالگی و بعضا پس از آن تاریخ و جدا شدن مشمولان از محیط های جغرافیایی، خانوادگی، تحصیلی، کاری و اجتماع عمومی و ورود به حوزه ای کاملا متمایز و متفاوت از آنچه قبلا در آن حضور داشته و زندگی می کرده اند مسلما آثار روحی، روانی، عاطفی و مالی زیادی برای آن ها در بر دارد که لازم است در موقع تصمیم گیری مورد لحاظ و توجه واقع شود. در کشورهای پیشرفته دنیا تمامی جوانان در سن 20 سالگی به یک کار اقتصادی روی می‌آورند، اما در کشور ما جوان پس از تحصیلات دانشگاهی باید تازه به سربازی رفته و در سن 27 سالگی باید به دنبال کار بگردد و هفت سال از طلایی‌ترین روزهای زندگی خود را که می‌تواند هم برای خود و هم جامعه مفید باشد را از دست می‌دهد.
همچنین بخشی از مشکلات فعلی نظام وظیفه به عدم اجرای درست قوانین فعلی نیز برمیگردد. نمایندگان مجلس و دولت باید اهتمام کنند تا قوانین به صورت کامل اجرا شوند و نمایندگان هم طبق وظیفه قانونی خود بر اجرای آن توسط دولت نظارت داشته باشند.
در حالی که ماده 49 قانون نظام وظیفه تصریح می نماید که " حقوق سربازان وظیفه حداقل 60% و حداکثر 90% حداقل حقوق کارکنان نیروهای مسلح مبتنی بر قانون مدیریت خدمات کشوری است که با توجه به تحصیلات و درجات آنان توسط ستاد کل تهیه شده و به تصویب فرماندهی کل می رسد. و طبق تبصره 1 همین ماده ( ماده 49 قانون نظام وظیفه ) به کارکنان وظیفه متاهل یا سرپرست خانواده 100% حق عائله مندی کارکنان پایور نیروهای مسلح پرداخت میگردد" ، حقوق فعلی سربازان به قدری ناچیز است که حتی حداقل های زندگی سربازان را نیز برآورده نمی کند و تنها فشاری مضاعف بر دوش خانواده ها وارد می نماید به طوری که خود این عامل باعث ایجاد انگیزه برای انجام خدمت وظیفه می باشد.
و یا در حالی که در ماده ی77 قانون خدمت نظام وظیفه عمومی آمده است "نیروهای مسلح مکلفند کارکنان وظیفه را طوری تقسیم کنند که در خاتمه دوره آموزش و ابتدای به کارگیری حتی الامکان متناسب با تحصیلات و قابلیت ها به کار گیری شوند و برنامه ریزی برای تربیت دینی و اخلاقی آنان صورت گیرد." متاسفانه به نظر می رسد کمتر به این ماده ی قانونی توجه می شود.
اصولا یکی از مشکلاتی که سربازان وظیفه همواره بیان می کنند عدم استفاده نیروهای مسلح از دانش وتخصص افراد وظیفه است که تنها عمل به همین ماده ی قانونی می تواند به کارآمدی و بالا رفتن بهره وری و سودمند کردن دوران خدمت وظیفه منجر شود.
نمایندگان مجلس در واقع وظیفه دارند تا با تجدید نظر کلی در ساختار فعلی نظام وظیفه، بازنگری در مدت دوره ضرورت ، افزایش حقوق سربازی، استفاده از تخصص و دانش سربازان، کاربردی کردن آموزش های حین خدمت، تصویب قوانین جدید ، نظارت بر اجرای قوانین و همچنین همکاری با ستاد کل نیروهای مسلح به بهتر کردن دوران خدمت وظیفه عمومی بپردازند تا از هدر رفت عمر جوانان کشور که بزگترین سرمایه کشور ما محسوب می شوند، جلوگیری کنند.
منبع: پایگاه خبری تحلیلی55آنلاین
