دکتر غلامرضا زرین کفشیان معلول نخبه، دانشجوی برتر دانشگاه تهران، نویسنده ده ها جلد کتاب و مقالات علمی و پژوهشی؛ در حاشیه گردهمایی گرامیداشت روز جهانی معلولان که در مرکز تفریحی ری لند شهرری برگزار شد، با ظرافت کلام، بیان داشت: روز معلولان را نباید تبریک گفت چون معلول شدن تبریک گفتن ندارد، بلکه باید این روز را گرامی داشت. وی افزود: چگونه می توانیم تبریک بگوییم روزی را که معلولان ما از طرد اجتماعی شدید رنج می برند؟. حدود 60 درصد معلولان ما بیکارند و بقیه هم که شاغل هستند اکثرا دارای شغل های کاذب و غیر رسمی هستند. 3/63 درصد معلولان بی سواد و زیر دیپلم هستند . 70 درصد آنها از مشارکت های اجتماعی دور هستند. 75 درصد معلولان از روابط اجتماعی به دور هستند.
زرین کفشیان با اشاره به اینکه اینها علل مختلفی دارند، تاکید کرد: زنجیره طرد نگرش منفی جامعه به معلولان بی داد می کند اصلی ترین عاملی که باعث طرد معلولان از جامعه شده است نگرش منفی جامعه به معلولان است خود معلولان اذعان دارند حدود 80 درصد جامعه ایران به آنها نگرش منفی دارند
عدم تناسب امکانات فیزیکی
حدود 7/53 درصد به شددت اذعان دارند که تناسب فیزیکی مناسب حال آنها نیست عدم حمایت های مکفی درون گروهی و برون گروهی؛ هم درون خانواده و هم بیرون خانواده مشکل دیگر معلولان است و از سوی نهادهای متولی امر حمایت های مکفی از آنها صورت نمی گیرد.
در حوزه نگرش منفی جامعه به معلولان توسط نهاد های فرهنگ ساز مثل آموزش و پرورش و رسانه های جمعی در حال بازتولید می شود.
آموزش و پرورش به عنوان رسانه فرهنگی ناقص عمل می کند. یکی از وزرای آموزش و پرورش دوره های قبل اعلام کرده بود معلولان را از افراد سالم جدا کنیم چرا که اینها باعث کسالت سایر دانشجویان می شوند در حالی که تمام تحقیقات اجتماعی عکس این موضوع را نشان می دهد. در حالی که وقتی معلول در کنار یک فرد سالم درس می خواند باعث افزایش چند برابری انگیزه در افراد سالم می شود.
این نگرش ها و طرز تفکر ها باعث شده معلولان ما از جامعه رانده شوند. در رسانه های فرهنگی یا در رسانه های تلویزیونی دائما تلقین می کنند که معلول مفلوک است، بیچاره است، شغل ندارد و... اما من معلول تحصیلکرده هم که می روم نزد همان کارفرما؛ آن کارفرما می گوید مگر شما همان معلولی نیستید که اقای وزیر اعلام می کرد که مفلوک هستید و از ما پول و اعانه می خواهید ؟ چطوری این کارفرما به من کار بدهد؟!
وی درخصوص حل مشکلات معلولان گفت: چندین راهکار جهانی در این رابطه وجود دارد، مهم ترین بحث حداقلی، قانون جامع حمایت از معلولان است که باید به نحو احسن اجرا شود اما با این وضعیتی که پیش می رویم کشتی به خشکی رانده می شود.
با این وضعیتی که مسئولان ما در پیش گرفته اند صورت مسئله را پاک می کنند اصلا می گویند معلول ما بیکار است و می خواهند به زور و اجبار به او کار بدهند در حالی که معلول اگر بیکار است علت دارد باید روی نگرش منفی جامعه کار کنیم باید تناسب امکانات فیزیکی را درست کنیم مناسب سازی فرصت ها را انجام بدهیم سپس از معلول انتظار داشته باشیم در جامعه مثل بقیه مبارزه کند و مسابقه بدهد.
در مورد معلولان خیلی چیز ها مغفول مانده است. در بحث مناسب سازی معابر هم خیلی صحبت می شود.
بیش از 70 درصد معلولان از وضعیت مناسب سازی معابر اعلام نارضایتی می کنند . نهادهای شهرداری از وضعیت مناسب سازی آمار و ارقام می دهند و می گویند فلان درصد مناسب سازی کرده ایم این در حالی است که در نهادهای دولتی 23 درصد مناسب سازی شده است. نهادهای خصوصی که دیگر هیچ. من می خواهم به خود سازمان بهزیستی بروم با مشکل مواجه هستم تمرکز می کنند که علت اصلی طرد تناسب سازی است ما این را درست کنیم گل و بلبل است نه این نیست؛ مناسب سازی بخشی از مسئله است.
این استاد دانشگاه جامعه معلولان اذعان کرد : من معلول سراغ دارم که ارتباط اجتماعی او صفر است در فهرست مخاطبان گوشی او یک شماره تلفن نیست. جامعه نمی خواهد اینها مشارکت اجتماعی داشته باشند.
در مورد اثر انگشت در انتخابات های مختلف باید وقتی در انتخابات شرکت می کنید روی برگه رای اثر انگشت رای دهنده ثبت شود اما وقتی یک معلول دست ندارد یعنی نباید رای بدهد بنابراین معلولی که دست ندارد تکلیف او چیست؟ او نباید رای بدهد؟ آیا اینها در قانون نیامده است؟ بله معلولان به عنوان بزرگترین اقلیت جامعه دیده نشده است.
وی افزود: توانبخشی یعنی مناسب سازی فرصت ها؛ یعنی برابر سازی افراد . شما این پله را از جلوی پای من بردار، نگرش را برای من مناسب کن، حمایت ها را برای من اندازه کن، این فرصت را برای من مهیا کن، حمایت ها را برای من اندازه کن، اگر من نتوانستم با یک آدم سالم رقابت کنم آن وقت مقصر من هستم. وقتی من اصلا نمی توانم از خانه بیرون بیایم با این نگرش سنگین جامعه مواجه شوم چطور می توانم رقابت کنم و با بقیه جامعه مسابقه بدهم ؟
گفتگو: علی اشرف خانلری
