بیشتر بخوانید
گویا از شورای شعر دفتر موسیقی رفته‌اید. از این شورا استعفا داده‌اید یا رفتن‌تان علت دیگری دارد.
من دبیر آموزش و پرورش هستم و به وزارت ارشاد مامور بودم. الان ماموریتم تمام شده و به آموزش و پرورش برمی‌گردم. الان دبیر یکی از مدارس جنوب تهران شده‌ام. از 31 خرداد 1398 ماموریتم در ارشاد تمام شد و ماموریتم را تمدید نکردند.
مطلع هستید که چرا ماموریت‌تان را تمدید نکرده‌اند؟
علتش را نپرسیدم.
الان شورای شعر دفتر موسیقی چگونه اداره می‌شود؟
الان چیزی به نام شورا وجود ندارد. به هر کدام از اعزای شورای شعر، یوزر و پسورد مشخصی داده‌اند تا از این طریق نظرشان درباره اشعار مختلف را بیان کنند. بعد معدل گیری می‌شود و در نهایت در خودِ وزارت ارشاد تصمیم گیری می‌کنند که این اثر مجوز بگیرد یا خیر. نظارت محتوایی هم به عهده خودِ کارمندان وزارت ارشاد و افرادی است که خودِ دفتر موسیقی منصوب کرده است.
در واقع بررسی شعرها و ترانه‌های قطعه‌های موسیقی که می‌خواهند مجوز انتشار بگیرند شامل دو مرحله است؛ یکی مرحله زیباشاسانه است که آیا این شعر برای اجرای موسیقی از حیث هنری مناسب است یا خیر. مرحله بعد بررسی آثار از نظر محتوایی است که به عهده‌ی خودِ ارشاد است. تقریبا شبیه به همان روندِ صدور مجوز کتاب‌هاست.
آیا کارمندان ارشاد صلاحیت تشخیص و تایید محتوای اشعار را دارند.
من نمی‌دانم چه کسانی قرار است این کار را بکنند و به همین دلیل هم نمی‌دانم صلاحیت دارند یا خیر.
می‌دانید چه کسانی جانشین شما می‌شوند.
پس از فوت زنده‌یاد آهی هم جانشینی برایش مشخص نکردند. الان هم نمی‌دانم چه کسی جانشین من شده است.
سیستم کنونی که در دفتر موسیقی برقرار است را می‌پسندید یا سیستمی که پیش‌تر خودتان براساس آن کار می‌کردید؟
سیستم گذشته پاسخگو بود. ما در مقابل ایرادهای فنی که به هر اثر وارد می‌کردیم پاسخگو بودیم. ترانه‌سرا یا آهنگساز اگر از ما توضیحی می‌خواست، به آنها می‌گفتیم که مشکل هر اثر کجاست و کجا را باید اصلاح کنند.
الان شنیده‌ام که درخواست‌کنندگان فقط پاسخ بله یا خیر می‌گیرند. کسی نیست که به آنها بگوید چرا و به کدام علت فنی اثرشان مجوز نگرفته است. وزارت ارشاد باید پاسخگو باشد؛ هم در حوزه محتوایی و هم فنی باید به ارباب رجوع پاسخگو باشند. وقتی یک مراجعه کننده کارش رد می‌شود، دوست دارد بداند که چرا اثرش رد شده است.
مدتی که من در وزارت ارشاد بودم، به ارباب رجوع پاسخگو بودم. به نظرم وزارت ارشاد تا زمانی که می‌خواهد مجوزها را خودش صادر کند، باید پاسخگوی رد یا تایید آثار باشد. اگر فضا به سمت «بله» یا «خیر» گفتن برود زیبنده نظام فرهنگی نیست.
شما در سال‌های گذشته فعالیت مستمری در شورای شعر دفتر موسیقی داشتید و بهتر از هر کسی در جریان کیفیت و اوضاع شعر و ترانه در عرصه موسیقی هستید. به نظرتان مقصر اصلیِ ابتذالِ رایج شده در بخش ترانه‌های موسیقی چیست و یا کیست؟
نمی‌دانم چه کسی مقصر ابتذال در ترانه و موسیقی است و اینکه چرا تولید آثار به سمت ابتذال میل پیدا کرده است. رسانه‌ها باید این مسئله را پیگیری کنند.
سال گذشته آقای بهمنی به دلیل همین مسئله ابتذال در ترانه‌ها از شورای شعر استعفا داد. من در همین باره راهکاری پیش پای وزارت ارشاد گذاشتم و گفتم که این آثار نباید از وزارت ارشاد مجوز بگیرند و مسئولیت انتشارشان باید به عهده‌ی شرکت‌ها باشد.
علت این پیشنهادتان چیست. اگر از ارشاد مجوز نگیرند پس چگونه باید منتشر شوند؟
این کارها نباید مهر ارشاد بخورد. چون وقتی اثری مهر وزارت ارشاد را دارد، در کتابخانه ملی ثبت می‌شود و به عنوان اثری هنری شناخته می‌شود. این کار ضربه زدن به مرجعیت هنری وزارت ارشاد است.
این روزها بازار موسیقی‌های شبکه‌های خارج داغ است. برخی هم در پیِ ماهی گرفتن از این آبِ گِل‌آلود می‌گردند.
ما با ابتذال رادیو جوان و شبکه‌های خارج از دسترس مواجهیم. برخی می‌خواهند ابتذال بیرون را با ابتذال درونی پاسخ دهند. تعدادی شرکت هستند که در حال جوابگویی ابتذال با ابتذال هستند و از این راه هم درآمد بسیاری دارند. وقتی سلایق به سمت چنین ترانه‌های سخیفی می‌آید، وقتی یک ساسی مانکن در آن طرف ظهور می‌کند، برای پاسخگویی به آن ساسی‌مانکن، باید چند خواننده در همین سبک و سیاق در داخل ظهور کند. این هیاهوی ابتذال سود و منفعت را نصیب شرکت‌ها می‌کند.
اگر این شرکت‌ها به چنین فرمولی برای مقابله با ابتذال رسیده‌اند، باید پرسید که چه کسی یا چه نهادی آنها را در این راه کمک می‌کند؟ چه کسی گفته که ابتذال را باید با ابتذال جواب داد؟
این وسط وزارت ارشاد وظیفه‌اش چیست. ارشاد نباید در این بازی دخالت کند. شرکت‌هایی که می‌خواهند ابتذال را با ابتذال پاسخ دهند، همان‌ها باید پاسخگو باشند.
در دهه هفتاد صداهای مشابه می‌ساختند؛ خوانندگانی روی کار آمدند که صدایشان شبیه برخی خوانندگان خارج نشین بود. چه کسی به این‌ها یاد داد که ابتذال بیرون را با ابتذال درونی پاسخ دهید.
شاید ذائقه عمومی این شرکت‌ها را به این سمت میل می‌دهد که آثاری برای سرگرمی تولید کنند تا بتوانند پاسخگوی ذائقه عمومی باشند. این وسط وزارت ارشاد چرا باید به عنوان مرجع فرهنگی قربانی شود و این آثار را تایید کند.
همان‌هایی که تصمیم گرفته‌اند ابتذال بیرون را با ابتذال درون پاسخ دهند، همان‌ها هم بیایند و مجوز این آثار را صادر کنند.
این دفع افسد به فاسد است. این فرمولی است که برای سینما و موسیقی و تئاتر ما پیچیده شده است و با این روش می‌خواهند با ابتذال مقابله کنند. جالب اینکه این روش درآمدهای زیادی هم برای شرکت‌ها و افراد خاص دارد. این بازار بسیار گرم است. هر حرکت تجاری در این بازار بازدهی مالیِ زیادی دارد. این وسط چرا امضای من و امثال من باید پای مجوز چنین آثاری باشد.
روند برخورد کردن با ابتذال از راه تولیدِ ابتذال داخلی بیشتر به نفع کیست؟
گروه‌هایی در جامعه هستند که از بازی ابتذال با ابتذال سود زیادی نصیبشان می‌شود. شرکت‌هایی هستند که این مسیرها را تعیین می‌کنند. باید دید چه کسی برج میلاد را در اختیار این شرکت‌ها می‌گذارد. چه کسی تلویزیون و بهترین برنامه‌هایش را در اختیار این شرکت‌ها می‌گذارد.
نگرانی من فقط موسیقی و هنر درست است که به نظر می‌رسد کسی نگرانش نیست. این وسط فقط پول مهم است.
رادیو جوان مارکت بسیار پول‌سازی را می‌سازد. بعد شرکت‌های داخلی می‌آیند و می‌گویند که ما می‌خواهیم جواب رادیو جوان را بدهیم. بعد مشابه‌سازی می‌کنند و از این بازار نصیب زیادی می‌برند.
در این میان وزارت ارشاد چه نقشی دارد؟
ارشاد هم در این وسط مُحلل است.
ارشاد این وسط به این آثار مجوز می‌دهد. شرکت‌ها مدعی هستند که باید با رادیو جوان مقابله کنند و برای سرنوشت مملکت مهم است. اما این مقابله با موسیقی از جنس همان آثار رادیو جوان شکل می‌گیرد. ما سال‌هاست با این فرمول پیش می‌رویم.
من نمی‌گویم درها را ببندیم. اما حداقل وزارت ارشاد به این آثار مجوز ندهد تا از درگاه همین شرکت‌ها این آثار منتشر شوند. در عین حال وزارت ارشاد هم تمرکزش را بر روی انتشار آثار ارزشمند بگذارد.
