به گزارش خبرگزاری بسیج، آبان ۹۵ بودکه روحانی طی سفری به اراک عنوان کرد: «ما غاصب را از باغ خود بیرون کردیم و در باغ به روی مردم بازشده است، ولی امروز عده‌ای کودک به درب باغ آمده و می‌گویند، سیب و گلابی کجاست که می‌خواهیم میل کنیم؟ امروز این باغ که نهال‌های آن تازه غرس شده آماده باروری است، اما برای به ثمر نشستن صبر لازم است». از این سخنان رئیس جمهور دقیقا ۳ سال گذشته اما هیچ حاصلی از درخت دیپلماسی برجام مشاهده نمی‌شود به جز افزایش مشکلات اقتصادی و تشدید تحریم‌ها بر کشور!
با این حال و با وجود مشکلات اقتصادی و تشدید تحریم‌ها حسن روحانی همچنان درباره برجام می‌گوید: «دوست و دشمن نتوانستند بگویند برجام به ضرر ملت ایران بوده است و مطمئنا اگر تلاش ظریف و همکاران خوب او و کمک سازمان انرژی اتمی و سایر دستگاه‌ها نبود؛ برجام به نتیجه نمی‌رسید.» رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از سخنانش مطرح کرده که «اگر بقیه هم از برجام خارج شوند، افتخارات تاریخی آن برای ملت ایران خواهد ماند.»
برای بررسی سخنان اخیر رئیس جمهور درباره برجام با چندتن از کارشناسان عرصه سیاسی و دیپلماسی کشور به گفتوگو نشستیم که در ادامه می خوانید:
* دولت چیزی برای دفاع از برجام ندارد
فریدون عباسی‌دوانی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور درباره برجام گفت: «یکی از افرادی که با لجاجت بر اجرای برجام پافشاری می‌کرد همین‌هایی بودند که در حال حاضر سخن از موفقیت برجام می‌گویند. این افراد هیچ‌چیزی برای دفاع از برجام ندارند به معنای دیگر هیچ دستاوردی در دوره ۶ساله‌شان که زمام امور کشور را در حوزه اجرایی به دست داشتند، ندارند.»
او با بیان اینکه برجام خساراتی به کشور وارد کرد، ادامه داد: «اشکالات حقوقی و اجرایی این توافق کاملا مشهود است چراکه باعث ایجاد محدودیت‌هایی برای کشور شد اما هنوز از موضع خود نسبت به برجام دست برنمی‌دارند.»
* سیب و گلابی درخت برجام کجاست؟
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: «سؤال آن است مگر این افراد نگفتند برجام را یک درخت فرض کردیم که سیب و گلابی خواهد داد، سیب و گلابی این درخت در حوزه دیپلماسی فرض کجاست؟ آیا دلار ۱۸ هزارتومانی سیب و گلابی این توافق است؟ آیا تهدیدها و تحریم‌ها سیب و گلابی‌های حاصل از این درخت دیپلماسی است؟»
عباسی‌دوانی ادامه داد: «به نظر می‌رسد این افراد به جهت آنکه قافیه را باخته اند، سخنی برای گفتن ندارند و به‌طور دائم در حال تکرار مکررات بوده و مطرح می‌کنند اگر به گذشته بازگردیم دوباره برجام را امضا می‌کردیم، یعنی با این سخن تائیدی بر خسارت محض‌شان بر کشور دارند.»
او بابیان اینکه برجام این افراد به نتیجه‌ای نرسیده است، گفت: «منظور من از این سخن آن است که برجام این تیم مذاکره‌کننده به رهبری رئیس دستگاه اجرایی و تئوریسین‌هایش خوشبختانه در کشور به نتیجه نرسید و دلیلش هم این بود آنها وعده‌هایی درباره الگو شدن برجام می دادند. این موضوع بسیار خوب بود الگو شود چراکه عده‌ای اجازه ندادند تا الگویشان را در مسائل موشکی و در مسائل منطقه، در بحث حقوق بشر و آموزش‌وپرورش اجرا کنند. این افراد قصد داشتند برجام‌های ۱، ۲، ۳ و … را اجرا کنند اما خوشبختانه موفق نشدند.» رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه برنامه آنها درباره برجام موفق نبود، گفت: «آنها قصد داشتند تا تمام مسائل را به غرب گره بزنند، یعنی همه‌چیز را به غرب واگذار کنند و یک شکلات گاززده بگیرند. به عبارتی قصد داشتند تا مملکت را با سیاه‌بازی و وعده‌های توخالی به مردم دچار بحران کنند. الحمدلله به نتیجه نرسیدند که برجام‌های بعدی را اجرا کنند.»
* برجام کدام افتخار تاریخی را به همراه داشت؟
عباسی‌دوانی با اشاره به سخنان روحانی حول این موضوع که «اگر بقیه هم از برجام خارج شوند، افتخارات تاریخی آن برای ملت ایران خواهد ماند»، گفت: «کدام افتخار تاریخی؟ اینکه ما نباید هیچ زمانی پلوتونیوم داشته باشیم افتخار تاریخی است؟ آیا باید تمام نسل‌های آینده را از داشتن انرژی پاک محروم کنیم؟ آیا این سند افتخاری برای ملت است؟ رآکتور اراک را راه نیندازیم؟ اگر اهمیت راکتور اراک را می‌دانستند نمی‌گفتند «روغن ریخته نذر امامزاده است.» او ادامه داد: «رآکتور اراک دستاورد فکری جامعه ایرانی .حاصل ۲۰ سال تحقیق، شبیه‌سازی، محاسبه و آزمایش بود، دقیقا درزمانی که قصد داشتیم به یک رآکتور توان پایین دست پیدا کنیم تا مقدمه‌ای برای آموختن طراحی راکتورهای توان بالا شود این امکان را از کشورمان گرفتند.»
*چرا درباره برجام به مردم دروغ گفتید؟
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با اشاره به بحث‌ها حول غنی‌سازی اورانیوم در کشور گفت: «۱۰ تن اورانیوم غنی‌شده و بیش از ۱۰۰ تن آب سنگین را از کشور خارج کردند. با این اقدامات باید پرسید برجام چه دستاوردی داشت؟ آیا توانستند بیکاری را حل کنند؟ آیا توانستند قطعات هواپیما وارد کشور کنند یا هواپیما بخرند؟ آیا کشتی‌هایمان به هر بندری که رفتند سرویس لازم را دریافت کردند؟»
او گفت: «قرار بر این بود در نخستین روز توافق برجام تمام تحریم‌ها از بین برود! این چه دروغ بزرگی بود که به جامعه گفته شد؟ در سال جاری انتخابات مجلس برگزار می‌شود و این افراد برای انحراف افکار عمومی این سخنان را مطرح می‌کنند.»
* روحانی باید مسئول سخنانش باشد
در ادامه مهدی محمدی، کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی همچنین در این باره گفت: «سخنان روز گذشته روحانی درباره برجام را تنها یک سیگنال غلط و آدرس اشتباه خطرناک به دشمن ارزیابی می‌کنم. اگر براثر سخنان او اشتباه محاسباتی برای دشمن ایجاد و در اثر این اشتباه محاسباتی دشمن تصمیمات غلط و اقدامات خطرناکی علیه ایران اعمال کند روحانی شخصا مسئول است. علتش هم آن است که او با این سخنان نشان داد که دارای چسبندگی غیرمنطقی و توجیه‌ناپذیری به برجام است.»
کارشناس مسائل راهبردی همچنین افزود: «روحانی این سیگنال را به دشمن داد که آمریکا باوجود خروج از برجام و اروپا که به هیچ‌کدام از تعهداتش عمل‌نکرده و این به معنای خروج از برجام است همچنان ایران نیاز به ماندن در توافق دارد و فردی مانند روحانی که رئیس‌جمهور ایران است به هر قیمتی قصد حفظ برجام در داخل کشور را دارد.»
او تصریح کرد: «سخنان اخیر روحانی حاوی پیامی برای طرف غرب خواهد بود که در ایران حداقل دولت و روحانی مایل نیستند به نقض پی‌درپی برجام، اعمال تحریم‌ها و راه‌اندازی جنگ اقتصادی علیه ایران از جانب آمریکا پاسخ برجامی دهند. درنتیجه هزینه اقدامات آمریکا علیه ایران در ذهن آمریکا کاهش پیدا می‌کند. این مسئله به این شکل تاثیر محاسباتی مخربی بر کشور خواهد داشت.» محمدی ادامه داد: «تجربه سه ماه گذشته نشان می‌دهد که نگرانی از خروج برجام توسط ایران محاسبات دشمن را در حوزه فشار بر کشور و تحریم‌ها تغییر می‌دهد. اگر روحانی این نگرانی را در ذهن دشمن از بین برده باشد مستقیما علیه امنیت ملی کشور عمل کرده و مسئول تبعات آن خواهد بود.»
او بابیان اینکه هدف از برجام نه منزوی کردن آمریکا در برجام بوده و نه نشان دادن اینکه آمریکا اساسا کشوری است که به تعهداتش پایبند نیست، گفت: «این سخنان یک‌مشت حرف‌های تبلیغاتی بسیار کم‌ارزش بود. هدف برجام از بین بردن زیرساخت کامل و پایدار تحریم‌ها بوده است.»
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: «اگر به اظهارات آقایان روحانی و ظریف پیش از برجام طی ماه‌های پس از برجام که تصور می‌کردند توانستند معجزه‌ای محقق کنند، بازگردیم، متوجه خواهید شدکه آنجا این سخنان از زبان آقایان به‌طور شفاف مطرح‌شده است. آقای روحانی بود که گفت پس از روز اجرای برجام تمام تحریم‌ها برداشته خواهد شد.»
* هدف برجام تنها برداشتن تحریم‌ها بود!
محمدی گفت: «هدف برجام تنها برداشتن تحریم‌ها بود اما امروز مشاهده می‌شود که برجام نه‌تنها قادر به برداشتن تحریم‌ها نبوده بلکه چسبندگی آقایان روحانی و ظریف به برجام نیز باعث اعمال تحریم‌های جدیدی علیه ایران‌شد. از روزی که ایران کاهش تعهدات برجامی را آغاز کرد، مشاهده کردیم که دشمن تا چه اندازه محتاطانه در اعمال تحریم‌های جدید عمل می‌کند.»
*نباید به مردم آدرس غلط داد
او با تاکید بر اینکه نباید به مردم آدرس غلط داد، افزود: «مردم ایران دارای حافظه تاریخی قدرتمندی هستند و می‌دانند که آقایان تا دیروز می‌گفتند ما توافق می‌کنیم برای اینکه تحریم‌ها برداشته شود و امروز تنها چیزی که نمی‌گویند همین است. رفتار غیر صادقانه این تیم باعث خواهد شد که اساسا اعتمادی به این تیم برای اخذ تصمیمات بزرگ در عرصه سیاست خارجی وجود نداشته باشد.»
* برجام مُرده است
همچنین سیدمحمد مرندی، کارشناس روابط بین‌الملل در همین راستا گفت: «برجام نه یک توافق خوب و نه یک توافق بد است. این توافق تنها یک‌سری امتیازات به ما و یک‌سری امتیازات به‌طرف مقابل داده است. اگر برخی مقامات و سیاسیون از موضع ضعف درباره برجام ورود پیدا نمی‌کردند و این‌گونه به آمریکا القا نمی‌کرد ندکه برای امضای این توافق عجله دارد دستمان در مذاکرات به‌طورقطع پُرتر بود همچنین اگر برخی از رسانه‌های داخلی نسبت به امضای این توافق عجله نشان نمی‌دادند چه‌بسا آقای ظریف و تیم‌شان از موضع بالاتری می‌توانستند وارد مذاکره شوند.»
او بابیان اینکه برخی از ضعف‌های برجام ارتباطی به آقای ظریف ندارد، ادامه داد: «مقصر افرادی هستند که این‌گونه به جامعه القا کردند که این توافق باید خیلی سریع انجام شود. اگر با استقامت و صبر بیشتری با مسائل درباره برجام برخورد می‌شد چه‌بسا ما الان دارای توافق بهتری بودیم. ولی به‌هرحال امروز به نظر می‌آید این دعواها بر سر برجام بی‌معناست چراکه اگر برجام چه از موقعیت حال ضعیف‌تر یا قوی‌تر بود ترامپ به‌هرحال کافه را به هم می‌ریخت زیرا او تنها قصد از بین بردن برجام را داشت.»
این کارشناس روابط بین‌الملل افزود: «دعوایی که آقایان بر سر برجام دارند به نظرمی‌آید دعوای معناداری نیست. در حال حاضر استفاده از بقایای برجام برای ما مهم است. این توافق در حال حاضر ازنظر اقتصادی هیچ دردی از ما دوا نکرده و می‌توان گفت تقریبا مرده است.»
او گفت: «این موضوع که از برجام می‌توان به‌عنوان ابزاری برای ایجاد شکاف در جبهه غرب استفاده کرد هم سؤال دیگری است.»
مرندی با ابراز بدبینی نسبت به اروپا افزود: «نظام باید به‌گونه‌ای حرکت کند که در صورت نابودی برجام، تقصیرها بر گردن طرف مقابل باقی بماند و به شکلی خروج تدریجی‌اش را انجام دهد که به اروپایی‌ها فشار بیاورد تا به تعهداتشان عمل کنند». این کارشناس روابط بین‌الملل همچنین گفت: «استفاده از برجام برای ایجاد شکاف میان اروپا و آمریکا غنیمت است. دعواهای کنونی میان سیاسی‌ها بر سر برجام بیشتر شبیه به دعواهای قبیله‌ای است.»
*رئیس جمهور دستاورهای برجام را در آرزوهایش دنبال می‌کند
پرویز سروری، عضو سابق شورای شهر تهران درباره اظهارت جدید رئیس جمهور در مورد موفقیت در برجام گفت: «برجام دستاوردهای فراوانی برای روحانی به همراه داشته است. پیروزی در دو مرحله از انتخابات ریاست جمهوری با همین شعارها و ادعاها تحقق یافت. اما اینکه برای مردم ایران دستاوردی به همراه داشته باید گفت که اگر رئیس جمهور به اظهارات مشاوران و نزدیکانش توجه کند آنها هم معتقد هستند که برجام نه تنها دستاوردی نداشته بلکه هزینه‌ها و خسارات فراوانی را به مردم تحمیل کرده است.»
عضو سابق شورای شهر تهران افزود: «مردم ایران دستاوردهای برجام را به خوبی احساس می‌کنند دستاوردهایی که جیب آنها را خالی کرده و تورم را افزایش داده است. دستاوردهایی که سخت‌ترین ضربه و لطمه را به تولیدات، صادرات و واردات کشور زده است، دستاوردهایی که پروژه مسکن در کشور را متوقف کرده و منجر به افزایش قیمت مسکن و اجاره بها شده است، دستاوردهایی که مردم را از مناطق شهری به حاشیه شهر و از حاشیه شهر به حلبی آبادهای سابق بازگردانده است اینها تنها نمونه‌ای از دستاوردهای برجام است.» سروری با بیان اینکه رئیس جمهور تنها مدعی بود که با برجام وضعیت اقتصادی رونق و تحریم‌ها برداشته می‌شود، گفت: «در عمل شاهد هستیم که هیچ کدام از این وعده‌ها تحقق نیافته است، دولت حتی به تاکید مقام معظم رهبری مبنی براینکه برجام باید به صورت گام به گام اجرا شود توجهی نکرد. آقایان برجام را به صورت یکجا تقدیم و عملیاتی کردند. حتی وقتی دشمن اعلام کرد که از برجام خارج می‌شود باز هم معتقد بودند که برجام دستاوردهای خوبی داشته است.»
این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی ادامه داد: « چقدر خوب است آقایان این دستاوردها را توضیح دهند. با مشاهده دستاوردهای قبل و بعد از برجام متوجه می‌شویم که اقتصاد کشور فریز و شرطی شده است و معضلات زیادی برای کشور ایجاد شده در حالی که گوش مردم همیشه از شعارهای پرطمطراق رئیس جمهور پرشده است.»
وی بابیان اینکه روحانی در دوره اول انتخابات ریاست جمهوی گفته بود که رشد اقتصادی را در سر سفره و جیب مردم مشاهده خواهیم کرد، گفت: «امروز شاهد هستیم که جیب و سفره مردم خالی است، آمار بیکاری به حد مفرط رسیده، مراکز و تولیدات داخلی از کمترین حمایتی برخوردار نیستند و شرایط سختی بر مردم حاکم است اینها تنها نمونه‌ای از دستاوردهای برجام است.» عضو سابق شورای شهر تهران با انتقاد از دستاوردهای نداشته برجام برای مردم ایران، گفت: « ما نمی‌توانیم بگویم که برجام دستاوردی نداشته است، برجام برای آمریکا، کشورهای اروپایی و رقبای ما در منطقه دستاوردهای فراوانی به همراه داشته. در مقابل برجام وعده‌های توخالی برای ملت ما به همراه داشته است و همه نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور دستاوردهای برجام را در آرزوهایش دنبال می‌کند.»
منبع: روزنامه رسالت
