به گزارش خبرگزاری بسیج از ارومیه، کشت زعفران به عنوان محصولی کمآببر برای تغییر الگوی کشت در استان آذربایجانغربی مطرح شده و در حال ترویج بود اما مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی طی ابلاغیهای، کشت گلخانهای آن را با وجود توجیه علمی و اقتصادی تایید نکرده و ترویج آن را متوقف کردند.
آذربایجانغربی مهد زعفران وحشی/ دلیل عدم حمایت از کشت زعفران در آذربایجانغربی چیست؟
به گزارش خبرگزاری بسیج از ارومیه، فعالیتهای ترویجی وزارت جهاد کشاورزی در سالهای دور با توجه به وضعیت آبی هر منطقه از کشور صورت گرفته و بر همین اساس به دلیل پرآب بودن آذربایجانغربی و خاک حاصلخیزش کشت چغندرقند به کشاورزان توصیه شد و با توجه به خرید تضمینی این محصول و شکلگیری کارخانجات قند در منطقه، کشاورزان راغب به کشت این محصول شدند.
پس از گذشت سالها و خشکسالیهای پیدرپی و وقوع کمآبی در منطقه که یکی از نمادهای بارز آن رو به خشکی رفتن دریاچه شور ارومیه بود، اکنون دستاندرکاران بخش کشاورزی و کارگروه نجات دریاچه ارومیه به دنبال اصلاح الگوی کشت در منطقه و تغییر آن از کشت چغندرقند به زعفران به عنوان محصولی درآمدزا و کمآببر هستند.
بیشترین تولید زعفران کشور در استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی صورت میگیرد اما در سایر نقاط کشور که شرایط پرورش این گیاه مهیا باشد نیز میتوان به کشت آن اقدام کرد.
آذربایجانغربی یکی از استانهایی است که شرایط لازم و کافی برای پرورش گیاه زعفران در آن به صورت کامل مهیا بوده و میتوان با توجه به نیاز آبی کم گیاه زعفران و تامین حداکثری آن با نزولات جوی، عدم تداخل نیاز آبی با سایر محصولات کشاورزی مرسوم در منطقه، اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در زمان برداشت، اقتصادی و درآمدزا بودن این محصول نسبت به رونق تولید آن در این خطه از کشور اهتمام ورزید.
یکی از عمده دلایل علمی برای اثبات فراهم بودن شرایط پرورش زعفران در آذربایجانغربی وجود ارقام وحشی آن در مناطق مختلف این استان است.
وجود منبع ژنتیکی زعفران در آذربایجانغربی به صورت طبیعی
مدرس و مجری دورههای آموزشی اقتصاد مقاومتی در زمینه علوم کشاورزی با بیان اینکه ارتفاع از سطح دریا، اقلیم و خاک مناسب، اراضی مستعد جهت کشت این گیاه در سطح استان آذربایجانغربی وجود دارد، افزود: منشا پرورش زعفران در کوهپایههای الوند، نوروزگلی یا زعفران سفید دشت ارومیه و زعفران پاییزه خودرو در منطقه مارمیشو و قاسملوی ارومیه نشان از وجود منبع ژنتیکی در منطقه است که با تقویت نوع کشت، زعفران محصول کمتوقع و پربهره خواهد بود.
زیبا حبیبی با بیان اینکه برای هر هکتار کشت زعفران 3 تا 6 تن پیاز لازم است، افزود: قیمت هر کیلو پیاز زعفران از 7 هزار تومان درهم و سنتی تا 15 هزار تومان پیاز گلخانهای بوده که در مجموع سرمایه اولیه کشاورزان برای کشت زعفران در هر هکتار در حدود 20 میلیون تومان به صورت سنتی تا 90 میلیون تومان به صورت گلخانهای خواهد بود.
وی اضافه کرد: در سال اول برداشت از هر هکتار زمین کشت شده به صورت سنتی 2 کیلوگرم زعفران خشک برداشت شده و علاوه بر آن از هر هکتار زعفران کاشته شده حدود پنج تن علوفه برای مصرف دام و طیور و عرقگیری برداشت میشود، همچنین از سال چهارم کشت به بعد به دلیل زایش پیازهای زعفران، میتوان با جداسازی پیازهای جدید آنها را به فروش رساند.
مدرس و مجری دورههای آموزشی اقتصاد مقاومتی در زمینه علوم کشاورزی قیمت هر کیلو زعفران در بازار را در حدود 700 الی یک هزار دلار عنوان و تصریح کرد: با برداشت 2 کیلوگرم در سال اول از زمین کشت شده به صورت سنتی و فروش علوفه آن سرمایه اولیه کشاورز قابل برگشت است.
وی با بیان اینکه به طور متوسط از هر هکتار زمین کشت شده 7 تا 12 کیلوگرم زعفران در آذربایجانغربی برداشت میشود، اظهار کرد: متوسط عملکرد این گیاه برای سال اول در هر هکتار 1.5 الی 2 کیلوگرم است که بیشترین عملکرد آن از سال سوم به بعد است؛ با مدیریت و حفاظت های لازم حداقل تا 10 سال اقتصادی بوده و در پایان این دوره نیز پیاز این گیاه قابل انتقال به زمین دیگر و یا قابل فروش است.
حبیبی با بیان اینکه برای کشت زعفران باید ارتفاع از سطح دریا حدود 700 تا 2 هزار متر باشد، خاطر نشان کرد: ارتفاع زمینهای کشاورزی آذربایجانغربی از سطح دریا در حدود یک هزارو 300 تا یک هزار و 500 متر است و هر چقدر ارتفاع بالاتر باشد کیفیت محصول تولیدی از نظر رنگ و عطر بهتر خواهد بود و تناژ تولیدی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
وی درخصوص بازاریابی برای محصولات تولیدی استان نیز گفت: به دلیل عدم امکان کشت در ترکیه و اربیل عراق، این دو منطقه بازار بسیار خوبی برای صادرات محصول تولیدی استان فراهم کرده است و از طریق آنها نیز میتوان به بازارهای جهانی و اروپایی دست یافت.
10 برابری محصول زعفران در کشت گلخانهای
این مدرس همچنین با بیان اینکه کشت گلخانهای زعفران با هزینه بسیار کم نسبت به سایر گلخانهها، بیش از 10 برابر محصول میدهد، خاطر نشان کرد: با روشهای کشت جدید مانند هواکشت و استفاده از بخارآب نیز میتوان باردهی زعفران در گلخانهها را افزایش داد.
هر آنچه که گفته شد توجیه علمی و اقتصادی کشت زعفران هم به صورت سنتی و هم به صورت گلخانهای در آذربایجانغربی را نشان میدهد اما وزارت جهاد کشاورزی طی نامهای با امضای مجری طرح گیاهان دارویی در اسفند ماه سال قبل، کشت این محصول به صورت گلخانهای را رد کرده و به نوعی جلوی ترویج آن را گرفتند.
نکته جالب توجه در متن نامه وزارت جهاد کشاورزی این است که نوشته شده با توجه به مراجعات مکرر مبنی بر تقاضای کشت گلخانهای زعفران در کشور، جلسهای بدین منظور در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی برگزار شده و نهایتا با توجه به تحقیقات به عمل آمده در این خصوص و نظر حاضرین، مشخص شده کشت زعفران گلخانهای دارای توجیه اقتصادی نبوده و مورد تایید نیست! و به دلیل پیشگیری از متضرر شدن متقاضیان این موضوع توسط ادارت کل استانهای مختلف کشور به نحو مقتضی اطلاع رسانی شود!
فقط کشت دیم زعفران به کشاورزان آذربایجانغربی آموزش داده میشود
مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی در گفتوگو با خبرنگار فارس با اشاره به بخشنامه معاونت بهبود تولیدات گیاهی مبنی بر عدم ترویج کشت گلخانهای زعفران، گفت: در بخش ترویج، آموزش بهرهبرداران به کشت گلخانهای و دیمی زعفران صورت میگرفت که با توجه به بخشنامه موجود، در حال حاضر فقط کشت دیم زعفران به کشاورزان آموزش داده میشود.
بیتا احمدیان با بیان اینکه صرفا مجری دستورالعملهای مراتب اداری هستند، اظهار کرد: دلایل عدم ترویج کشت گلخانهای را باید از معاونت بهبود تولیدات گیاهی جویا باشید!
مجوز ترویج و حمایت نداریم!
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی نیز در این زمینه به خبرنگار فارس گفت: مباحث علمی و اقتصادی کشت زعفران در استان باید توسط محققان مطالعه شود و تا زمانی که نتایج مطالعات مشخص نشده نمیتوان اظهار نظر خاصی در این زمینه داشت.
اکبر کرامتی با بیان اینکه برای ایجاد هر مترمربع گلخانه حدود 400 هزار تومان پول لازم است، اظهار کرد: برای زمینی به مساحت یک هزار مترمربع در حدود 400 میلیون تومان باید هزینه شود که هزینه بالایی است.
وی با بیان اینکه کشت زعفران در فضای باز و به صورت سنتی فقط نیاز به هزینه اولیه پیاز آن دارد، افزود: هنوز مشخص نشده کشت زعفران در گلخانه با هزینه ایجاد بالایش صرفه اقتصادی دارد یا خیر.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی با بیان اینکه امسال 30 هکتار از اراضی استان زیر کشت زعفران رفته است، اظهار کرد: مردم با هزینه شخصی به کشت به صورت دیمی و گلخانهای اقدام میکنند اما هنوز مجوزی برای ترویج و حمایت از کشت این محصول به استانها داده نشده است.
وی با اشاره به بازدید استاندار آذربایجانغربی از گلخانه زعفران در نقده گفت: این مزرعه به صورت هیدروپونیک کشت شده و استاندار نیز در جریان بازدید ارزیابی خوبی داشتند.
هر یک هزار مترمربع گلخانه به اندازه یک هکتار زمین کشاورزی بازدهی دارد. خیار در هر دوره ۶ ماهه در هر هزار مترمربع ۲۰ تن محصول میدهد و ۵۰ درصد پول حاصل از فروش آن سود خالص است. با احتساب دو دوره برداشت در یک سال و با بهترین قیمت کیلویی پنج هزار تومان، از مجموع فروش 200 میلون تومانی کمتر از یک صد میلیون تومان سود برای بهرهبردار باقی خواهد ماند. این ارقام در شرایطی است که محصول به موقع به فروش رفته و فاسد نشود.
اگر میزان بازدهی زعفران در گلخانه را نصف گفته کارشناسان که 10 برابر شرایط دیم بوده و پنج برابر در نظر بگیریم، حداقل 35 کیلوگرم زعفران از هر گلخانه یک هزار مترمربعی برداشت میشود که با احتساب پایینترین قیمت آن یعنی هر کیلو 10 میلیون تومان، بالای 350 میلیون تومان در سال تنها از فروش محصول زعفران عاید بهرهبردار میشود و علاوه بر آن هر سال علوفه زعفران و پیازهای زاییده شده نیز به فروش خواهد رفت و فساد نیز در صورت عدم فروش به موقع گریبانگیرش نخواهد شد.
با مرور تمامی دلایل ذکر شده برای توجیه علمی و اقتصادی کشت سنتی و گلخانهای زعفران در آذربایجانغربی به عنوان یکی از استانهای متقاضی و متن نامه وزارت جهاد کشاورزی، تنها موردی که به ذهن خطور میکند به نوعی قوت بخشیدن به انحصار کشت زعفران در پهنه شمال شرق کشور است!
گزارش از محمد پاشازاده
انتهای پیام