چگونه کودکان مان را برای روزه داری آماده کنیم؟

به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج،  روزه اولی، یکی از اصطلاحات رایج در دایره المعارف فرهنگی – مذهبی ماست و به کودکان و نوجوانانی اطلاق می شود که برای نخستین بار در سن تکلیف روزه داری را تجربه می کنند.
برای بسیاری از خانواده واداشتن فرزندان - به ویژه دختران که در سن بسیار کوچکتری نسبت به پسران مکلف می شوند - به روزه داری، سخت است و با دل رحمی هایی مانند بچه ام توان ندارد، او هنوز کوچک است یا بگذار بزرگ شود تا خودش تصمیم بگیرد که روزه بگیرد یا نه! فرزندان خود را از انجام تکلیف دینی معاف می کنند در حالی که این امر فقط باعث می شود، فرزند آنها در دوران نوجوانی و گاها تا بزرگسالی نسبت به تکالیف دینی خود سهل انگار شود.
عدم تشویق و ترغیب روزه اولی ها یا به قولی کودکان تازه مکلف شده به نماز و روزه نه تنها آنها را از انجام شرعیات دور می کند بلکه از نظر تربیتی از بُعد مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، ایستادگی در برابر مشکلات و تحمل سختی ها آنها را ضعیف بار می آورد. از طرف دیگر افرادی که روزه داری را در نخستین سال مکلف شدن تجربه کرده اند یا اینکه از سال های قبل از آن به اصطلاح روزه کله گنجشکی گرفته اند تجربه ها و خاطرات بسیار شیرینی از تجربه باید ها و نبایدهای روزه داری دارند که در طول زندگی مخصوصا زمانی که خود پدر و مادرانی جوان می شوند، مفید خواهد بود.
*روزه داران کوچک را با هدیه تشویق کنیم
سمیه قربانی که دخترش امسال برای اولین بار روزه واجب می گیرد، می گوید: سالی که روزه به من واجب شد، ماه مبارک رمضان اواسط تابستان بود، روزهای بلند و گرم به یاد دارم مادرم از افطار تا سحر با ما بازی می کرد و قصه می گفت تا به قولی حسابی خسته شویم و ساعتی بعد از نماز صبح تا ساعتی بعد از نماز ظهر می خوابیدم . این ترفند مادر باعث شده بود نصف روزه داری را در خواب باشیم و نصف دیگر را هم پای تلویزیون به تماشای کارتون.
وی ادامه می دهد: من هم همین کار را برای دخترم انجام دادم و تا امروز که خداروشکر به راحتی روزه اش را گرفته است.
سحر امینی هم در خصوص خاطرات خود از ماه مبارک رمضان می گوید: از کودکی به یاد دارم که مادرم از ماه رجب زمزمه آمدن ماه مبارک رمضان را آغاز می کرد و چنان با اشتیاق منتظر آمدن ماه روزه داری بود که ما آروز می کردیم هر چه زودتر رمضان بیاید و مادر قول هایی که از خرید چادر نماز نو، تسبیح قشنگ و حتی پخت خوراکی های رنگارنگ را عمل کند.
امینی که خود اکنون پسری ۱۵ ساله دارد، می گوید: آنقدر تشریفاتی که مادر برای ورود به ماه رمضان تدارک می دید برایمان جالب بود که من هم برای پسرم همین کار را کردم، یک روز به ماه رمضان برایش جشن کوچک سه نفره ای با پدرش در خانه گرفتم ورود او را به جرگه روزه داران با هدیه ای کوچک و پخت غذایی که دوست داشت تبریک گفتیم.
به نریمان قول داده ام اگر در کنار روزه داری نمازهایش را در مسجد بخواند و حتی روزه اش را با افطاری ساده مسجد باز کند بعد از ماه مبارک رمضان سفر زیارتی بابت شکرگذاری به درگاه حق به مشهد مقدس داشته باشم.
* لزوم تربیت دینی بچه ها قبل از مکلف شدن
صدیقه شاهوردی کارشناس مسائل مذهبی در گفت وگو با خبرنگار طنین یاس در خصوص لزوم آماده سازی کودکان قبل از مکلف شدن به نماز و روزه داری با استناد به یکی از احادیث امام صادق علیه السلام می فرماید: «ما کودکانمان را در هفت سالگی به روزه گرفتن، به اندازه ای که توان آن را دارند، تا نصف روز، بیشتر یا کمتر، دستور می دهیم. هرگاه تشنگی و گرسنگی بر آنها غلبه کرد افطار می کنند، تا به روزه عادت کنند و توان روزه داری بیابند. شما کودکانتان را در نُه سالگی به روزه گرفتن، به هر اندازه که می توانند، امر کنید و هرگاه تشنگی بر آنها غلبه کرد افطار کنند.»
وی با اشاره به اهمیت تربیت مذهبی کودکان قبل از مکلف شدن به انجام واجبات مذهبی در حد توان خود، می گوید: برای بهره مندی از این نوع تربیت، ارتباط بین خانه با مسجد بسیار مهم است. رفتن کودک به مسجد با توجه به انگیزه های بالایی که برای الگوپذیری از محیط پیرامون خود دارد باعث می شود الگوهای خوبی را انتخاب کند و هم اینکه فرصت کم نظیری را برای یادگیری معارف دینی در جمع برایش مهیا می کند.
این کارشناس مسائل مذهبی با تأکید براینکه آموزش رفتارهای دینی قبل از سن تکلیف نباید با سخت گیری و خشونت کلامی یا رفتاری همراه باشد، می افزاید: برای ایجاد علاقمندی کودکان به انجام فرایض دینی و آموزش مفاهیم دینی باید از انواع بازی ها و سرگرمی ها استفاده کرد.
شاهوردی ادامه می دهد: همراهی پدر و مادر با کودک در انجام فرایض دینی –به اندازه توان کودک- ابراز محبت به او حتی برای انجام یک سجده، نخوردن و نیاشامیدن به اندازه چند ساعت .. در ایجاد اراده برای کودک جهت روزه داری بیشتر و یا خواندن نماز کامل تر تأثیرگذار است.
* معلمان و والدین در ماه رمضان سخت گیری کمتری داشته باشند
حمیدرضا نجفی، معلم ریاضی است او پسر شش ساله ای دارد که موفق شده چند روزی روزه کله گنجشکی بگیرد . او می گوید: روزهایی که صدرا روزه گرفته بود، ساعتی قبل از اذان با مادرش به خرید می رفتند و از میوه ها و تنقلات سالم هر آنچه را که دوست داشت می خرید این کار باعث شده بود که روزه داری علاقمند شود.
آقای نجفی با اشاره به اینکه او و همسرش سعی دارند در ماه رمضان فضای خانه را شاد کنند، می افزاید: دو روز آخر هفته را برنامه ریزی کرده ایم تا افطار در محیط خارج از خانه مثلا پارک محل، باشیم این کار باعث می شود تا بچه ها به ذوق آخر هفته و افطار بیرون از خانه با اشتیاق بیشتری ساعات روزه داری را تحمل کنند.
این دبیر آموزش و پروش با اشاره به اینکه در ماه مبارک رمضان بچه ها در مدارس خسته تر و در عین حال با انرژی کمتری هم هستند، می گوید: اولیاء مدارس و پدر و مادرها باید این امر را در نظر داشته باشند و تکالیف و سختگیری ها را در ماه مبارک رمضان به حداقل برسانند به نظر در این ماه بچه ها مخصوصا روزه اولی ها حکم فرمانروا را دارند که باید همه چیز برای مهمان شدن شان در درگاه خدا فراهم باشد از خوراکی گرفته تا آسایش روحی و روانی ...
* شیوه‌های تشویق کودکان به روزه‌داری
صدیقه شاهوردی مشاور مذهبی در پایان به مادرهای جوان چند توصیه مهم داشت اینکه سفره های سحری و افطاری را زیبا اما ساده فراهم کنند، در ماه مبارک رمضان زحمت پخت افطار و سحر را ساعتی قبل از اذان بکشند تا بوی غذا در خانه کودک را به خوردن و آشامیدن تشویق کند، دورهمی ها و صله رحم را در این ماه بیشتر کنند تا کودکان هر چه بیشتر در فضای معنوی ماه مبارک رمضان و زیبایی های آن قرار گیرند، زمان استراحت فرزندان را طوری تنظیم کنند که فشار گرسنگی کمتری را تحمل کرده و آسایش جسمی و روحی بیشتری داشته باشند، از بروز اختلاف و درگیری در خانه در ماه مبارک رمضان جدا خود داری کنند، در نهایت کوکان خود را چه آنهایی که روزه های کله گنچسکی گرفتند و چه آنها که روزه کامل گرفتند را با خرید هدیه تشویق و ترغیب کنند.

بسیج جامعه زنان کشور