لزوم به کارگیری مدیریت دانش در سازمان های تحقیقاتی

به گزارش سرویس خبری بسیج علمی از گیلان؛ اصلی ترین ویژگی سازمان های هوشمند قرن حاضر، تاکید بر دانش و اطلاعات است.

دانش فراتر، غنی تر و عمیق تر از داده ها و اطلاعات است. مدیریت دانش (Knowledge Management) فرآیندی نظام مند متشکل از پیدا کردن، گزینش، سازماندهی، جداسازی و ارائه اطلاعات است به نحوی که منجر به افزایش درک و فهم کارکنان در حوزه های مورد علاقه آنان شود. فعالیت های مدیریت دانش به سازمان کمک می کند دانش مورد نیاز خود را که باعث حل مسأله، یادگیری فعال، برنامه ریزی راهبرد و تصمیم گیری در آن می شود از طریق کسب، ذخیره و استفاده دانش به دست آورد.

دو علت عمده برای بهره گیری از مدیریت دانش در سازمان ها وجود دارد. اولاً دارایی های دانشی مانند دارایی های مالی و فیزیکی از اهمیت بالایی برخوردارند و ثانیاً خروج افراد از هر نهادی منجر به کاهش و از دست دادن دانش ارزشمندی که توسط آنان در طول دوره اشتغال کسب شده بود، می شود. 

دکتر مجتبی نقوی مدرس مدیریت دانش در گفت و گو با خبرگزاری علم و فناوری با بیان اینکه دانش به دو نوع آشکار یا مستند و غیر آشکار یا ضمنی تقسیم بندی می شود، خاطرنشان کرد: ۸۰ درصد دانش جهان از نوع غیر آشکار بوده و هدف از مدیریت دانش مستندسازی و آشکار کردن این بخش است.

وی با اشاره به اینکه مدیریت دانش از سه منبع بحث های ساختاری، فناوری و فرهنگ بهره می گیرد، تصریح کرد: امروزه سرمایه فکری یک سازمان از اهمیت به مراتب بیشتری در مقایسه با سایر مولفه های ارزیابی برخوردار است و تجربه نگاری نقش بسزایی در ایجاد آن دارد.

اهمیت مدیریت دانش در سازمان های تحقیقاتی

اگرچه فاصله میان سازمان های تحقیقاتی با سازمان های اجرایی در حال کاسته شدن است و رفته رفته بخش های اجرایی و فکری سازمان ها در یکدیگر ادغام می شوند، اما سازمان های فکری از قبیل سازمان های مطالعاتی و تحقیقاتی، که به شناسایی مسائل، خلق راهکارها و روش های حل موضوعات و انتشار آنها می پردازند، بیش از سایر سازمان ها نیازمند توجه به اطلاعات و به ویژه تولید، مستندسازی، انتشار و ارزیابی و مرور دانش هستند.

رخدادهایی از قبیل بازنشستگی کارمندان و پژوهشگران منجر به جدایی و خروج بخش بزرگی از تجربیات و دانش کسب شده توسط آنان از سازمان های تحقیقاتی می شود. دانشی را که برای دستیابی به آن نه تنها هزینه های هنگفتی صرف شده بلکه زمانی بس طولانی نیز سپری شده است.

موضوعاتی نظیر خلاقیت و نوآوری، حل مسئله، تحقیق، یادگیری و ارائه ایده از متداول ترین مباحث مطرح در مدیریت دانش سازمان های تحقیقاتی است. ثبت و مستندسازی تجربیات و دانایی های افراد در برخورد با مسائل پیش روی کاری و انتقال این مستندات به سایرین به ویژه افراد جدید الورود منجر به ارتقای دانش آنان و افزایش بازدهی خواهد شد.  

با استقرار يك زنجيره ارتباطي بين منابع انساني، فناوري اطلاعات، ارتباطات و نيز مهیاسازی ساختاری مناسب به منظور دستيابي به اهداف سازماني، هر عضو سازمان مي تواند قسمت سودمند از دانش کسب شده توسط خود را در زمان و مكان مناسب، كشف كند، به دست آورد، پرورش دهد، خلق، عرضه و پخش كند، به اشتراك بگذارد، نگهداري و ارزيابي كند و به كارگيرد.

ایجاد سازو کاری برای ارائه پاداش های مادی و معنوی در برابر تبادل دانش و نیز انتشار کتاب های تجربیات و نشریه های درون سازمانی راهی موثر در جهت مستند سازی و پخش دانش در این گونه سازمان ها به شمار می رود.

با توجه به پویایی بالا و شتاب لحظه ای تغییرات در حوزه تحقیقات، استمرار شناخت و ایجاد و بازنگری در فرآیند مدیریت دانش در این گونه سازمان ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است زیرا با کوتاهی مسیرهای دستیابی به هدف و جلوگیری از دوباره کاری ها منجر به ارتقای عملکرد سیستم می شود.