به گزارش خبرگزاری بسیج مازندران، میزگرد مسائل، آسیب‌ها، تهدیدات و بحران‌های خانواده و راهکار‌ها با حضور کارشناسان در دفتر خبرگزاری فارس استان مازندران برگزار که مدیر این خبرگزاری گفت: سامانه‌ای با عنوان فارس من طی هفته گذشته در خبرگزاری فارس راه‌اندازی شد که این سامانه، یک بستر اینترنتی ساده و کارآمد برای تحقق ایده سردبیری همه مردم ایران در پرمخاطب‌ترین خبرگزاری کشور است.
مهرانگیز عباسی افزود: در این سامانه همه مردم می‌توانند با سه گام کوتاه، سوژه خود را به خبرنگاران فارس برسانند، سوژه‌ها می‌تواند شامل اعلام مشکلات و نابسامانی‌‌ها، ارائه راهکار برای حل آنها، انتقاد از عملکرد مسؤولان در یک حوزه کاری، پیشنهاد تصویب قانون، برخورد با یک متخلف یا اصلاح یک رویه غلط باشد، مهم این است که هر کدام از سوژه‌ها قدمی در مسیر پیشرفت ایران باشد.
وی در معرفی سامانه فارس من ادامه داد: هر ایرانی که دسترسی به اینترنت و دغدغه حل مشکلات هموطنانش را دارد، می‌تواند سوژه یا سوژه‌های خود را ثبت کند، درست مثل سردبیر یک رسانه که به خبرنگارانش سوژه خبری برای نوشتن گزارش، پیگیری خبر و گرفتن مصاحبه می‌دهد.
مدیر خبرگزاری فارس در مازندران بیان کرد: خبرنگاران فارس در همه حوزه‌های خبری و در سراسر کشور هم متعهد شدند حداکثر تا ۴۸ ساعت بعد از ثبت سوژه، پیگیری‌ها و نتایج آن را با انتشار در سایت به مردم گزارش کنند.
عباسی خاطرنشان کرد: ۷ استان به‌عنوان پایلوت اولیه خبرگزاری فارس برای طرح «فارس من» انتخاب شدند که خبرگزاری فارس استان مازندران یکی از این استان‌هاست و برای دستیابی به اهداف خود نیاز به همکاری کارشناسان مختلف داریم.
ماندانا محمودجانلو استاد دانشگاه و مشاور خانواده و زوج‌درمانگر با اشاره به اینکه کلی‌ترین و کوتاه‌ترین تعریف برای خانواده آن است که حداقل دو نفر به صورت هدفمند و قانونمند براساس عرف با هم زندگی می‌کنند، گفت: اختلالی در مسیر دارای قوانین و ضوابط و مسؤولیت‌ها مرتبط با خانواده رخ دهد، هدف خانواده دچار اشکال می‌شود.
محمودجانلو طلاق را پیچیده‌تر از آماری دانست که وجود دارد و افزود: ما شاهد طلاق عاطفی به معنای اینکه در کنار هم زندگی می‌کنند ولی ارتباط عاطفی ندارند و به خاطر آبرو یا بچه‌ها به زندگی ادامه میدهند و نیز متارکه هم از مصداق‌های دیگری است که به دلیل منافعی که در ازدواج وجود دارد، طلاق را ثبت نمی‌کنند یا خانواده فشار می‌آورند یا بچه‌ها در سن بالا هستند و نیز طلاق رسمی که در شناسنامه‌ها ثبت می‌شود و در تحلیل موضوع طلاق باید به هر سه نوع آن توجه شود.
وی با بیان اینکه درباره آسیب‌شناسی در خانواده‌ها می‌گوییم که نیازهایش چیست و چطور آنها را ارضا می‌کنید تا بگوییم که چه کسی است و هر رفتاری برای یک خواسته و هر خواسته‌ای برای ارضای یک نیاز است و ازدواج یک رفتار است و فردی که ازدواج می‌کند باید ببینیم برای رفع کدام نیاز به این عمل اقدام می‌کند، خاطر نشان کرد: نیازهای انسان عبارتند از عشق و تعلق خاطر، بقا شامل پول مسایل جنسی و سلامتی، آزادی و قدرت شامل احترام، ارزشمندی و پیشرفت، تفریح و نیاز به درک محدودیت باید به رفتارهای آنان مورد توجه قرار گیرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ما باید به نیازهای دیگر فرد در موضوع طلاق یا ازدواج هم توجه کنیم و من زوج درمانگر هستم و در مشاوره پیش از ازدواج مواردی را می‌بینم که رفتارهای مرتبط با ازدواج را قبل از ازدواج انجام دادند و مشاوره پیش از ازدواج باید به گذشته هم توجه کنیم و جوان امروز در برخی موارد گذشته را نگاه نمی کند و به زوج خودشان می‌گویند که من اجازه دارم که قبل از ازدواج فعالیت جنسی انجام داده باشم و طرف مقابل هم این حق را دارد، اظهار کرد: در حال حاضر دختران روابطی دارند و بسیاری از خانواده ها هم آن را پذیرفتند و هنگامی که دختر ۲۳ ساله می‌خواهد خانه مجردی داشته باشد نیاز به آزادی او را برطرف می‌کند و امروز تأهل به‌عنوان ارزش‌های جامعه ما محسوب نمی‌شود و تفریح با تور‌ها و مسافرت دانشجویی و پارتی‌ها به‌عنوان تفریح مطرح می‌شود ولی باید بچه‌ها آموزش ببینند که چطور ارضا شوند و نیاز به درک محدودیت در حال حاضر بسیار کم‌رنگ است و باید چارچوب‌ها رعایت شود و زندگی اصولی دارد و فرا رفتن از آن مناسب نیست که به درک مسؤولیت برمی‌گردد و مادران هر چه که کودکان بخواهند را نباید فوری به آنها بدهند و هنگامی که محدودیت ایجاد شود و فوری اقدام به اجرای خواسته کودک انجام نشود کودک، محدودیت‌ها را درک می‌کند.
محمودجانلو با اشاره به اینکه مسؤولیت‌پذیری در روانشناسی عبارت از آن است که من اجازه ندارم از جیب دیگری برای خودم هزینه کنم و برای ارضای خودم به خودم و دیگران آسیب برساند و این موضوع باید به دختر‌ها و پسر‌ها آموزش داده شود، افزود: شاهد روابط فرا زناشویی افراد متأهل در جامعه هستیم که در حال حاضر در زنان هم نسبت به قبل بیشتر شد که آن را به دلیل بی مسؤولیتی می دانم و احساس، تمایل و خواسته را از جیب دیگران خرج می‌کند.
وی با بیان اینکه آموزش روابط جنسی و عاطفی باید مورد توجه باشد و و به قول پیامبر گرامی اسلام، «رطب خورده نمی تواند منع رطب کند». و آموزش‌دهنده باید تعهد داشته باشد و اگر معلمان آموزش های لازم داشته باشند ما شاهد بسیاری از مشکلات نیستیم و این موضوع که کجا، چگونه و چه کسانی آموزش می‌دهد و چه آموزش میدهند مهم است، اظهار کرد: سیاست‌گذاری‌های ما در این حوزه باید از ابتدایی تا دانشگاه تداوم داشته باشد و به قول یکی از روانشناسان، شک نکنید هر کسی با هر مشکلی که به روانشناس مراجعه می‌کنند مشکل او در یک رابطه معیوب نهفته است و رابطه ها را باید از مهد کودک‌ها به بالا درست کنیم.
محمودجانلو با اشاره به اینکه صلاحیت زندگی بسیار مهمتر از صلاحیت رانندگی است و در رانندگی هم مراحل مختلف تأیید صلاحیت انجام می‌شود و آموزش در طول ازدواج و زندگی باید در دستور کار باشد و ما ضعف شدید در آموزش موضوع ازدواج و خانواده داریم و باید آموزش‌های لازم انجام شود، اضافه کرد: برای نهادینه کردن یک موضوع در ذهن مخاطب باید در پله اول آنچه در ذهن فرد است و خوبی‌های آن رفتار و سپس بدی‌های آن را بیان کنیم تا طرف مقابل درک کند اگر فواید رفتار فرد بیان شود او با ما همراهی می‌کند و باید از قالب سنتی منولوگ خارج شویم و انتخاب‌های مختلف را مد نظر قرار دهیم و همه راه‌های حل مسئله آموزش داده شود و همه راه‌حل‌ها بیان شود.
معصومه محمودیان تسهیل‌گر طرح ملی گفت‌وگوی خانواده در مازندران با اشاره به اینکه در تسهیل‌گری کارگاه طرح ملی گفت‌وگوی خانواده در استان مازندران برای ارتباط با گروه‌های مختلف برنامه‌ریزی شد و خانواده‌ها را از دو منظر مسائلی که خانواده با آن روبروست و نیز مداخله دولت برای رفع مشکلات خانواده مورد نظر است، گفت: تحولات اجتماعی باعث تحولات بخشی از خانواده‌ها شد و تغییر نگاه از روابط انسانی از سنتی به مدرن و کاهش روابط چهره به چهره به افزایش فردیت انجامید و خانواده‌ها دارای ارتباط موزاییکی یعنی روابط در کنار هم ولی جدا از هم هستند.
وی با بیان اینکه شاهد پدیده «فرزند بیرونی» به معنای فرزندی که در خانواده زندگی می‌کنند اما ارزش‌ها و تمایلات خود را خارج از خانه می‌گیرد و «فن‌سالاری» هم از دیگر پدیده‌های مربوط به خانواده‌هاست که جایگزینی تکنولوژی و تجربه است و از بزرگتر نمی‌پرسند بلکه از گوگل جست‌وجو و در برابر بزرگان مقاومت می‌کنند که باعث شکاف نسلی می‌شود، افزود: ملاحظات دولت برای حل مسائل خانواده هم باعث دولتی‌شدن خانواده می‌شود و در حالی که خانواده یک نهاد اجتماعی و فرهنگی هستند اما هنگامی که آن را با منطق سیاست و اقتصاد نگاه کنیم خانواده را دچار مشکل می کنیم و مشکلات مختلف مرتبط با خانواده با نگاه عقلانیت و اقتصاد به ماهیت آن صدمه می زنند.
تسهیل‌گر طرح ملی گفت‌وگوی خانواده در مازندران با اشاره به اینکه مداخله دولت در برخی از موارد باعث شده است تا شاهد کم‌رنگ‌شدن خانواده‌ها باشیم و هنگامی که مراسم از ازدواج گرفته شد و تشریفات صوری جای آن را گرفت و در حالی که ازدواج معامله نیست و مراسم در همه فرهنگ‌ها برای ازدواج که به‌صورت معقول درآمده است وجود دارد، خاطرنشان کرد: مسائلی که در ازدواج و خانواده‌ها به‌وجود آمد باعث دخالت دولت شد و منطق اقتصاد و سود و زیان در ازدواج که ازدواج موضوعی فرهنگی و اجتماعی است که سنت و عشق در آن اولویت بود ولی امروز مسائل دیگر اقتصادی و عقلانیت در آن نقش پررنگ پیدا کرده است و مبنای عمل جامعه برای تشویق ازدواج بر مبنای اقتصاد و سود و زیان است و تعادل ازدواج را دچار اشکال کرده است و مهریه در گذشته به عنوان مراسم مطرح بود ولی امروز کارکرد اقتصادی گرفته در حالی که قبلاً موضوع اجتماعی و فرهنگی بود.
فعال اجتماعی و دانشگاهی با اشاره به اینکه رفتارها را باید در زمانی که جامعه از سنت و مدرن در حال حرکت است به صورت خانواده مدرن و ساختار قدرت افقی تعریف کرد که با هم گفتگو کنند و مداخلات دولت منجر به مشکلاتی می‌شود ولی دولت باید به عنوان پیوند‌‌دهنده خانواده و جامعه تلاش کند، اظهار کرد: حمایت دولت از سمن‌ها و فعالان مدنی برای تدوین سیاست‌های مناسب و اجرای سیاست‌ها باید مورد توجه باشد و همه کشورهایی که دارای تحولات سریع هستند دارای مشکلات کشور ما هستند و این مشکلات خانواده و ازدواج فقط مختص به خانواده ایرانی نیست و همراهی گسترده دولت با سمن‌ها باعث می شود که بار دولت کمتر شود.
محمودیان با بیان اینکه در «طرح ملی گفت‌وگوی خانواده» که دغدغه آن این است که مسائل مختلف خانوادگی با تعاملات درون خانواده و ارتباط درون خانواده نیاز به مشارکت فعالانه دارد و فعالان مدنی و سمن‌ها و رسانه‌ها از کسانی هستند که می‌توانند مجری زمینه‌مند‌شدن سیاست‌های دولت باشند و تلاش برای حضور افراد مختلف مد نظر است تا صدای جامعه شنیده شود که در مرحله اول فعالان اجتماعی خانواده شناسایی شدند و به صورت جست‌وجو و کمک استانداری تعیین شدند و مسائل خانواده در استان دارای اولویت‌بندی شد، گفت: پنج محور مختلف آن توسط کارشناسان شناخته شد و در مرحله دوم قرار است از فعالان جامعه مدنی کمک گرفته شود و با استفاده از آن فعالان اجتماعی با خانواده‌ها ارتباط گیری شود و گروه‌هایی تشکیل شود و به صورت تعامل با خانواده اجرایی شود و خروجی و هدف اصلی ما آن است که مسائل خانواده با پویش‌های اجتماعی حل و فصل شود و آگاهی خانواده‌ها افزایش یابد و مسائل آن در حین تلاش جمعی و پویش‌های انجام شده تغییر یابد.
لیلا عظیمی دانشجوی دکتری فقه و مشاور خانواده و مشاور مذهبی با اشاره به اینکه خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین نهاد است که اتفاق‌های درون آن ارتباط مستقیمی با جامعه دارد، گفت: آسیب‌های خانواده و ازدواج را در خانواده‌های مذهبی هم شاهد هستیم که نسبت به گذشته افزایش یافته است ازدواج سفید، خیانت، و مسائل این چنینی را در خانواده‌های جامعه شاهدیم.
وی با بیان اینکه آسیب‌ها و دلایل مسائل خانواده مربوط به تنها خانواده‌های بالا و پایین نیست بلکه عدم درک محدودیت از مهم‌ترین دلایل آسیب‌های خانواده است و چگونگی آموزش احساس‌ها و نیازهای مختلف در جامعه بیان نشد، افزود: آموزش تنظیم خانواده در هنگام آزمایش خون در گذشته مرسوم بود و تجربه شخصی من آن بود که هنگامی که در ۱۷ سالگی در آن شرکت کردم، مطالب سودمندی را آموزش دیدم.
عظیمی افزود: برگزاری کلاس آموزش تنظیم خانواده در هنگام آزمایش خون دارای آموزش‌های لازم بود و موارد مهم زندگی آموزش داده می‌شد و افراد دارای مدرک لیسانس هم در دانشگاه آن مطالب را آموزش می دیدند، افزود: تک فرزندی یا دو فرزندی و مسائل دیگر خانواده در همین آموزش‌ها نهادینه شد و با بسیاری از افراد که به صورت مشاوره صحبت می‌کنیم بعد از دو یا سه جلسه متوجه می‌شویم که مشکلشان، مشکل خاصی نیست.
وی آگاهی‌دهی و آموزش درست از جهت‌های مختلف را مهم ذکر کرد و وجود افراد دلسوز برای طرح‌ها و آموزش را دارای اولویت دانست که نیازها را بشناسند و برای رفع آن برنامه ریزی داشته باشند، خاطرنشان کرد: آموزش‌های ویژه خانواده باید از دوران ابتدایی آغاز شود ولی برای افرادی که در حال حاضر دارای مشکلات مختلف هستند هم باید برنامه‌ریزی کرد و آموزش درست و طراحی برنامه‌های مناسب با حضور اساتید توانمند و همه جانبه‌نگر مورد نظر باشد و دلسوزانه باشد و فرزندان و کودکان را مانند کودکان خود و نوه‌های خود ببینند.
سعید عوض‌وردی دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره روانشناسی که ۱۷ سال سابقه امور خیریه و فرهنگی را در کارنامه خود دارد با گرامیداشت یاد و خاطره جابر معافی سرپرست فقید خبرگزاری فارس استان مازندران و با بیان اینکه کلاس‌های مختلف آموزشی، روانشناسی و جامعه شناسی را در موسسه مردم‌نهاد «هزاران لبخند ماندگار» در ساری را در حال اجرا دارد، گفت: «با کریمان کارها دشوار نیست» و بر طبق آیه قرآنی هر فردی که یک نفر را تغییر دهد کل جامعه را تغییر می‌دهد و از نظر علامه طباطبایی تشکیل خانواده موجب آرامش، رحمت و مودت است.
عوض‌وردی با بیان اینکه از نظر روانشناسی مثبت‌گرا، ارجمندترین و مثبت‌ترین نهاد، خانواده است و فروپاشی آن جامعه را با آسیب‌های بزرگ دچار می‌کند و خانواده لبه پرتگاه است و می‌توانیم کمک کنیم به مسیر اصلی بیاید، افزود: برگزاری میزگرد‌ها، کنفرانس‌ها و جلسات مختلف باید برگزار شود تا مسائل خانواده به مرحله بحرانی نرسد و رسانه‌ها هم کمک کنند.
وی با بیان اینکه نرخ طلاق عاطفی و طلاق رسمی بالاست و ۱۲۰ هزار زندانی مهریه در کشور وجود دارد، خاطر نشان کرد: وجود ۱۲۰ هزار زندانی مهریه به اندازه ۱۲۰ هزار نفر در ورزشگاه آزادی است و ازدواج بدون قانون، خیانت، روابط نامشروع و خشونت‌های خانوادگی در جامعه وجود دارد و بخش مهمی از طلاق‌ها هم به دلیل عدم تربیت جنسی و نارضایتی رخ می دهد.
مدیر مؤسسه مردم‌نهاد «هزاران لبخند ماندگار» خواستار آموزش گفت‌وگو در خانواده شد و با بیان اینکه خانواده‌های خوب یا بد نداریم بلکه خانواده‌هایی با کارکردهای خوب و خانواده‌هایی با کارکردهای بد داریم، گفت: پیش‌فرض‌های والدین در تربیت فرزندان باید تغییر کند و به روز شود و در این موضوع رسانه‌ها نقش مهمی دارند و برای این منظور، گواهینامه ازدواج صادر شود و آموزش‌ها باید به صورتی تعریف شود که هزینه‌ها در جای مناسب هزینه شود و اساتید و تریبون‌های مختلف مورد توجه باشد و با ارتقای سواد رسانه‌ای، خانواده‌ها را از مخاطب منفعل به مخاطب فعال سوق دهیم.
خانواده به‌دلیل اهمیت و اثر‌گذاری گسترده و عمیق خود در سیاست‌ها و سیاست‌گذاری‌ها همواره مورد توجه است در جامعه‌شناسی بین مسائل، آسیب‌ها، تهدیدات و بحران‌های اجتماعی تفاوت وجود دارد و برای بررسی آن نیاز به استفاده از دیدگاه‌ها و نظرات کارشناسان مرتبط هستیم تا با استفاده از این دیدگاه‌ها اقدام به سیاست‌گذاری و اجرای آن شود.
مرحله گذار از سنت به مدرنیته هم دارای شرایط ویژه‌ای است که بحران‌ها و توانمندی‌ها را به‌صورت عمیق‌تری نشان می‌دهد که در میزگرد خبرگزاری فارس به بخشی از آن اشاره شد.
عمران اکبرنژاد/ غلامرضا رضایی
