به گزارش خبرگزاری بسیج،فرشته حامدی نیا: با اجرای طرح ترافیک تهران بسیاری از مردم بدلایل مختلفی ناچارند برای تردد به داخل و یا خارج محدوده اعمال شده، مجوز طرح ترافیک خریداری نمایند. خبرنگاران به علت فضای شغلشان و نیاز به رفت‌و آمد در مکان‌های مختلف شهر در زمان‌های مختلف، یکی از قشر‌های نیازمند به خرید طرح ترافیک هستند. از این رو شورای شهر تهران مصوب کرده است که آرم طرح ترافیک با ۹۰ درصد تخفیف در اختیار خبرنگاران قرار گیرد.
بر اساس این مصوبه به ۲۲۴۰ خبرنگار آرم طرح ترافیک اعطا شدو در راستای شعار ایجاد شهرداری شیشه‌ای لیست اسامی این افراد در سایت شفافیت شهرداری تهران منتشر گردید. پیشنهاد انتشار این فهرست برای اولین بار در دوره مدیریت جدید شهری، به‌طور داوطلبانه و به منظور ایجاد زمینه برای کنترل همگانی مطرح و در آیین‌نامه مربوطه گنجانده شد. حال شهرداری تهران با در دسترس عموم قرار دادن این لیست (*) زمینه این کنترل همگانی را فراهم آورده است. این اقدام قابل تقدیر شهرداری تهران گامی است به سوی تحقق هرچه بیشتر شفافیت در عرصه‌های گوناگون کشور.
هرچند انتشار لیست خبرنگاران دریافت کننده آرم طرح ترافیک، کمک بسیاری به بهبود امر نظارت همگانی می‌کند، اما هنوز با خلاء‌هایی روبه رو است که برطرف کردن آن‌ها منجر به اجرای کامل شفافیت و بهره برداری از ثمره آن یعنی نظارت مردمی و جلوگیری از فساد، خواهد شد.
عدم شفافیت اسامی رسانه‌ها مانع نظارت دقیق مردمی
یکی از خلاء‌های جدی لیست منتشر شده، عدم وجود نام رسانه‌ای است که خبرنگار نامبرده شده در آن رسانه فعالیت می‌کند. در حالی که طبق آیین نامه مصوب شورای اسلامی شهر تهران، نام رسانه باید در کنار نام خبرنگار ذکر شود. مشخص بودن نام رسانه‌ای که خبرنگار در آن فعالیت می‌کند، امکان رهگیری دقیق هویت حرفه‌ای خبرنگار را برای ناظر عمومی فراهم می‌سازد و از این طریق باعث کاهش سواستفاده‌ها و تخلفات شده و کمک چمشگیری به نظارت بر اجراسازی این مصوبه دارد. از سوی دیگر این امر مانع سوءظن‌های غلط و شایع پراکنی‌های بیجا نیز خواهد شد. در این خصوص باید گفت که اگر نام رسانه‌ها منتشر شود علاوه بر مردم خود رسانه‌ها هم می‌توانند مطلع شوند که کدام خبرنگاران خود را فعال در آن رسانه معرفی کرده اند و در صورت عدم صحت از فرد مورد نظر شکایت نمایند.
برای توضیح بیشتر این مطلب، می‌توان به نام‌هایی در لیست منتشر شده اشاره کرد که به نظر می‌رسد از اقوام مسئولان و یا مدیران رسانه‌ها باشند و بدون وجود نام رسانه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، نمی‌توان از خبرنگار بودن یا نبودن آن‌ها اطمینان حاصل کرد. به طور مثال در لیست مذکور نام‌های زیر به چشم می‌خورند:
- سیدجعفر، سید مجتبی و سیده زینب دعایی فرزندان سیدمحمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات
- سیدسبحان بطحایی فرزند وزیر آموزش و پرورش
- الهام، عباس، محسن و عبدالله جاسبی رئیس اسبق دانشگاه آزاد اسلامی
- راضیه و مهدی وکیلی فرزندان محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیر مسئول روزنامه ابتکار
- علی و نرگس حضرتی فرزندان الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیرمسئول روزنامه اعتماد
بنابراین باتوجه به عدم توانایی راستی آزمایی به دلیل ذکر نکردن نام رسانه خبرنگاران، این شبه به وجود می‌آید که آیا این افراد حقیقتا خبرنگار هستند؟ یا با استفاده از موقعیت و منسب خویشان خود نامشان در لیست خبرنگاران دریافت کننده آرم طرح ترافیک، قرار گرفته است. شفافیت راهی است که می‌توان با استفاده از آن به این دسته از سوالات پاسخ صحیح داد. اگر در لیست منتشر شده نام رسانه خبرنگار همراه هویت آنان منتشر می¬شد، امکان پیگیری این مهم که آیا این افراد حقیقتا خبرنگار بوده و به درستی از حقوق و مزایای حرفه خویش برخوردار هستند یا خبرنگار نبوده و از طریق رانت به این امتیاز دست‌یافته اند، برهمگان میسر می‌شد.
قابلیت جستجو در اسامی حلقه مفقوده سامانه شفافیت شهرداری
از دیگر مشکلات لیست منتشر شده می‌توان به قالب انتشار آن اشاره کرد که امکان جست¬وجو درآن وجود ندارد. در صورتی که فرمتی نظیر اکسل، محدوده جست¬وجو قابل توجهی را در اختیار کاربر قرار می¬دهد. با توجه به تعداد بالای افراد در لیست (۲۲۴۰ نفر) اگر امکان جست وجو در آن وجود نداشته باشد، این نوع شفاف سازی (انتشار لیست اسامی خبرنگاران در ۱۵۰ صفحه) نتیجه مطلوب را به دنبال نداشته و سطح نظارت مطلوب را پایین می‌آورد همچنین باعث اتلاف وقت کاربران (ناظران عمومی) می¬شود.
ارائه آثار منتشر شده از خبرنگاران، راه حل ساده تشخیص خبرنگاران واقعی
یکی از پیشنهاد‌های دیگری که برای تکمیل لیست اسامی می‌توان ارائه داد لینک آثار منتشر شده خبرنگاران است. در تیرماه امسال خبری مبنی بر نحوه جدید احراز هویت خبرنگاران، توسط مشاور معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران، منتشر شد (**). طبق این خبر طرح ترافیک به خبرنگارانی تعلق می‌گیرد که بیمه آن‌ها خبرنگاری رد شده باشد و یا ۱۰ اثر منتشره در ۳ ماه پایانی سال ۹۶ را ارائه کنند. اگر لینک این آثار ارائه شده در لیست خبرنگاران دریافت کننده آرم طرح ترافیک آورده شود و امکان مشاهده آثار هر خبرنگار از طریق لینک آمده، برای همگان فراهم شود، کمک شایانی به شفافیت طرح ترافیک خبرنگاری می‌کند. زیرا امکان تشخیص خبرنگارانی که حقیقتا در حرفه خویش مشغول به کار هستند را از آن دسته خبرنگارانی که صرفا کارت خبرنگاری داشته، ولی در تهیه خبر فعالیت نمی‌کنند و در اصل به شغل دیگری مشغول به کار هستند، را به ناظران عمومی و مسئولان رسانه‌ها می‌دهد؛ که در این صورت هم مدیران رسانه‌ها می‌توانند خبرنگاران فعال و غیر فعال خود را تشخیص داده و هم مسئولین اعطای آرم طرح ترافیک، این مزایا را به حق در اختیار خبرنگاران واقعی قرار می‌دهند.
در نهایت می‌توان گفت: شفافیت در موضوع اختصاص طرح ترافیک به خبرنگاران، اقدام قابل تقدیری است که شهرداری تهران قصد انجام آن را داشته، ولی به خاطر برخی خلاء‌ها نتوانسته است به صورت کامل آن را به انجام برساند. برای برطرف کردن خلاء‌های این اقدام لازم است نام رسانه‌ای که خبرنگار در آن فعالیت می‌کند نیز منتشر شود تا امکان رهگیری از رسانه‌ها برای مردم به وجود بیاید. همچنین باید قابلیت جستجو به لیست منتشر شده اضافه شود تا کار نظارت عمومی راحت‌تر شود. در کنار این اقدامات اگر لینک برخی آثار منتشر شده اخیر خبرنگار نیز در لیست قرار بگیرد امکان نظارت عمومی بسیار بیشتر فراهم شده و شفافیت بیشتری حاصل خواهد شد و در نتیجه احتمال فساد به حداقل خواهد رسید..
(*) http://shafaf.tehran.ir/
(**) http://trafficorg.tehran.ir/default.aspx?tabid=۱۱۱&ArticleId=۸۵۰
