شاعر، شعر نمی‌سازد؛ شعر، شاعر را می‌سازد/ فضای مجازی برای شاعران مضر است

به گزارش خبرگزاری بسیج از شاهرود، ستایش جعفری دانش آموز دبیرستان ۱۹ دی شاهرود، برای دومین بار به عنوان "شاعرترینِ سی و ششمین دوره مسابقات فرهنگی و هنری سراسر کشور"انتخاب شد. کسب رتبه اول در میان شاعران دانش آموز سراسر کشور اتفاق کوچکی نیست، چرا که شعر هنر اول ایران است و کم نخواهند بود شعر‌هایی که به ذوق این مردم ضرب المثل شده اند، می‌توانم بگویم ما همیشه خواب "شیرین" شعر می‌بینیم.
در ادامه گفتگویی با این شاعر نوجوان داشته ایم که می‌آوریم:
*لطفا خودتان را معرفی کنید؟ پریسا جعفری هستم دانش آموز سال سوم رشته تجربی دبیرستان ۱۹ دی شاهرود، علاقمند به شعر و عکاسی و نوجوان برتر اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی و عضو انجمن‌های ادبی و شعر خوانِ محافل شعر و دارای چهار رتبه استانی شعر و خبرنگار خبرگزاری دانش آموزی پانا
*خیلی جوان هستی و از نسل امروز؛ برای همین اولین پرسشی که به ذهنم می‌آید این است که فروغ فرخزاد یا پروین اعتصامی؟ فروغ فرخزاد.
*فروغ فرخزاد آنقدر‌ها هم از زمانه ما دورنیست، همین نزدیکی هاست، هنوز همین حوالی دارد قدم می‌زند، امّا برای شما باید شاعران امروزی تری هم باشند؟ کسانی که شعرشان را با صدای خودشان می‌خوانند و تو می‌توانی بشنوی در رادیو یا تلویزیون؟ از شاعران امروز ما "لیلا کردبچه"، "مهدی اشرفی" و "احمد شاملو"
*احمد شاملو که حرفش پیش می‌آید؛ آنقدر بزرگ هست که خداحافظی اش با وزن و قافیه را قهرمانانه بدانیم، شعر نواَش آزاد بی وزن و قافیه است! در پاسخ این شاعر نوجوان می‌گوید: درست است شعرش آزاد است من هم" آزاد "‌شعر می‌گویم، شبیه شاملو، نیما وزن و قافیه را تا اندازه‌ای نگاه داشت، شاملو نه، من شعر آزادم از شاملو است و زبانم شبیه لیلا کردبچّه، ولی در قالب‌های سنتی و کلاسیک هم شعر دارم و در حالِ تجربه این قالب‌ها هستم، شعر کلاسیک نمی‌تواند همه نیاز‌های شاعر را بر طرف کند، بلوغ شاعر او را به شعر آزاد هدایت خواهد کرد، شعر آزاد زبان امروز ماست.
*برای فروغ فرخزاد "‌چراغ‌های رابطه تاریک اند" یا " این خانه سیاه است"با توجه به اینکه شاعران حساس ترینند، کدام حساسیت شما را به شعر وا می‌دارد آیا حرکت شعرت را از درون مثل سهراب شروع کردی یا الزامات جامعه است؟ مثل شاملو منتقد جامعه ای؟ در پاسخ می‌گوید: شعر در ناخودآگاه آدم است، چشمه‌ای است که از درون می‌جوشد، مستقل از تأثیرات محیط بیرون و حوادث اجتماع است، شما فارغ از مسائل این جهان هم می‌توانی شاعر باشی و برای خودت شعر بگویی، بقول محمد علی بهمنی" شاعر شعر نمی‌آفریند، شعر شاعر را می‌آفریند"
*خانم جعفری اگر درمورد شعر نگاهی به احساس امروز که رسانه اش نه کتاب بلکه فضای مجازی است بیاندازیم، چه تفاوتی بین شعر و مثلا عکس نوشته‌های اینترنت است؟ می‌گوید: به آنچه که در فضای مجازیست باید بگوییم " دلنوشته "، این دلنوشته‌ها مخاطب عام دارند، اما شعر برای خودش عناصری دارد، تخیّل، احساس، ساختار، زبان و در آخر " وزن"دل نوشته مخاطب را قانع نمی‌کند، شعر مخاطب خاصّ دارد. یک دلنوشته فاقد اجزاء و عناصر اصلی شعر است. باید بگویم «فضای مجازی برای شاعران مضر است» این دلنوشته‌هایی که مخاطب عام دارند فاقد اندیشه اند و تخیل و احساس ندارند، چیز‌هایی که لازم است شعر باشند در آن‌ها نیست. دلنوشته‌ها ماندگار نخواهند بود نمی‌شود آن‌ها را رمز گشایی کرد. اینکه هر آدمی احساسی دارد و آن را بنویسد و بگوید شعر آزاد است، این خیلی بد است، فاجعه است و به قول فاضل نظری" دلنوشته‌ها شبیه شعرند".
*آیا یک دلیل اینکه می‌توانیم راحت‌تر یا سریع‌تر سخن بگوییم به نحوی که شبیه شعر باشد این نیست که تکنیک‌ها و ابزار‌های شعری هستند که به ما آموخته اند؟ مثلا اگر بگوییم" پنجره را باز که می‌کنی، باد‌ها طعم پاییز دارند، بگذار بهار این اتاق، ما باشیم" آرایه تشخیص و جان بخشی، جابجایی صفت‌ها تمامی این‌ها آموختنی است؟ پاسخ می‌دهد: کسی که شاعر است می‌تواند ادبیات هم بداند، اما هرکس که ادبیات می‌داند شاعر نیست! من شعر را بیشتر با فلسفه تلفیق می‌دهم، فلسفه از نگاهی خاص به جهان نگاه می‌کند یک تفکر خاص است ... در شعر نیاز به سواد و آموزش بحر‌های وزن شعر نیست.
*اینکه به عکاسی علاقه دارید هم به خاطر نگاه نو بود به جهان؟ می‌گوید: بله، یک زاویه دید دیگر به جهان داشتن.
*با شاعران جهان آشنا هستید؟ پاسخ می‌دهد: بله، ولی به طور مداوم آثارشان را مطالعه نمی‌کنم.
*در ترجمه آثار این شاعران، وزن و قافیه و ریتم از بین می‌رود ... شعریّت این آثار را در چه می‌بینید؟ می‌گوید: همانطور که گفتم وزن اگر در شعر نباشد... شعر باید آنقدر پخته باشد که چهار عنصر دیگر خود تخیّل، احساس و... را داشته باشد.
* ادبیات در مدرسه؟ پاسخ می‌دهد: جذابیت کتاب‌های ادبیّات در مدرسه کم‌تر است، بعضی از مباحث شعری پرتکرارند، اکثریت حجم کتاب را یک نوع یا گونه ادبی به خود اختصاص می‌دهند، شعر آزاد در کتاب‌ها کمتر است و معلم‌ها بیشتر شعر کلاسیک را جدّی می‌گیرند تا شعر نو و ادبیات جهان را.
*شعر درد است یا درمان؟ می‌گوید: هم درد هم درمان، شاعر غمی و دردی دارد که همواره با اوست.. و دوست داشتنی است، یعنی شاعر می‌خواهد این درد با او باشد، شعر شاعران را به بهشت می‌برد..
*شعر در شاهرود چگونه است؟ پاسخ می‌دهد: در شهر ما شاعران خیلی خوبی هستند که شناخته نشده اند و خودشان هم نمی‌توانند کتاب چاپ کنند، البته چاپ کتاب سودی هم ندارد و توصیه اساتید مان هم در تهران این بود که می‌گفتند: درسِتان را حتما بخوانید، هنر شاید به تنهایی برای امرار معاش کفایت نکند و امیدوارم مطالعه شعر بیشتر شود. در شاهرود ما نشریه" شعر بودن" از آقای یار محمدی را داریم که ترانه سرایی قوی است، ترانه‌هایی برای سالارعقیلی سروده اند و ترانه تیتراژ سریال " دیوار به دیوار "‌از وی است.
*در مورد مسابقات فرهنگی و هنری کشوری نظرتان چیست؟
این دوره از مسابقات بسیار عالی بود، کارگاه‌های خیلی خوب با حضور اساتید ممتاز و شاعران خوب کشور برای ما برگزار شد، کارگاه‌هایی که صبح و بعد از ظهر دایر می‌شد، خیلی چیز‌ها یاد گرفتیم، با شاعران سراسر کشور و استان خودمان آشنا شدم و کیفیت میزبانی شان عالی بود، فکر نمی‌کردم اینقدر همه چیز خوب باشد.
*از آموزش و پرورش شاهرود چه می‌خواهی؟
به برگزاری گردهمایی شاعران نه تنها شاعران شهرستان بلکه استان سمنان کمک کند، شاعران دانش آموز به بحث و حضور در کارگاه‌های نقد شعر نیاز دارند.
*حرف آخر او شعری آزاد بود از خودش:
کداممان قرار است این جهان را ادامه دهیم
من، با دستانِ از پا درازتر
که هیچ وقت در آغوشت نگرفتم.
یا تو با این همه آغوش
که هر روز قارّه‌ای را سرخ پوست می‌کنی
هنوز در انزجار تو اَند
سفید پوستانی که نمی‌دانند
کجای جهان، تو را از عشق کم می‌کند
کداممان قرار است این جهان را ادامه دهیم؟
چشمانت با این همه زیبایی
بعد‌ها درون هیچ سکه‌ای جا نمی‌شود.
حکومتی به خاطر ما نمی‌جنگد
و انگشتانم با این همه نطفه نارس
مدام دارند می‌زایند.
جنگ جهانی از تو باید آغاز شود
چشمان زیادی اسیرند.
خانم ستایش جعفری، همانگونه که «معاون مدیرکل و مدیر آموزش و پرورش شاهرود» گفت"شما الگوی دانش آموزان هستید"؛ امیدوارم دانش آموزان خوب هنرمند شهرمان موفقیت شما را الگو قرار داده و در این رقابت‌ها و مسابقات که فرصتی برای رشد و پویایی است خوش بدرخشند.