بویراحمد و دنا روی گسل شایعه

در تاریخ 12 اردیبهشت ماه امسال زمین لرزه ی 5 و 2 دهم ریشتری شهرستان های بویراحمد و دنا را لرزاند و از آن زمان تاکنون بیش از 35 پس لرزه ی دیگر این شهرستان ها را لرزانده است.
روزی که در یاسوج زلزله شد و مردم را راهی خیابانها و پارک ها کرد مردم از ترس زلزله هایی با قدرت بیشتر به خارج از منازل پناه آوردند و پس لرزه های زمین در بویراحمد و دنا از آن روز تا کنون همچنان به تناوب ادامه دارد.
اما آنچه بیشتر از خود زلزله تن مردم را می لرزاند بازار شایعات است که در فضای مجازی داغ داغ است و گاهی زمین خبرساز می شود و گاهی شایعات جنجال می سازد.
حدود 13 روز از اولین زلزله 5 و 2 دهم ریشتری شهرستان های بویراحمد و دنا می گذرد اما ترس از زلزله خواب از چشم خیلی ها در شهرهای یاسوج،سی سخت، چیتاب و مناطق سردسیری استان ربوده است، ترس از زلزله همراه با شایعات دهان به دهان می چرخد و فضای مجازی نیز بازار شایعات را تشدید می کند.
برخی از مردم به استاند اخبار منتشر شده در فضای مجازی این تکانها را آغاز فاجعه ای بزرگ می دانند و عده ای آن را به آزمایش های موشکی برای افزایش توان دفاعی کشور در دنا ربط می دهند.
گرم شدن آب چشمه های دنا از جمله چشمه میشی و دریاچه کوه گل،احتمال وقوع آتش فشان، وقوع زمین لرزه ای بیشتر از 7 ریشتر و ورود بیش از یکصد هزار کفن به شهر یاسوج از جمله شایعات بی اساسی بود که در چند روز اخیر نگرانی مردم این شهرستان ها را تشدید کرده است.
اگر چه این شایعات بی اساس مبنی بر پیش بینی زلزله های بزرگ بعد از زمین لرزه های کوچک در مناطق مختلف منتشر می شود و این شایعات در حالی دست به دست می شوند که کم اطلاع ترین مردم هم معتقدند که زمین لرزه ها را نمی شود پیش بینی کرد اما در زمانه‌ای که متاسفانه شبکه های مجازی تلفن همراه به بزرگترین ابزار اتلاف وقت و بطالت بار برای بسیاری از مردم تبدیل شده و بی محتواترین و زردترین صفحات و کانالهای اینستاگرام و تلگرام پرطرفدارترین و پرمخاطب ترین صفحات و کانالها و گروهای مجازی را تشکیل می دهند، تکرار صدها باره این قبیل شایعات پوچ و بی مبنا دور از انتظار نیست.
حالا دیگر احتمال بروز زمین لرزه ای بیش از 7 ریشتری در زندگی مردم شهرستان های بویراحمد و دنا جا افتاده است.
برای مثال سرپرست خانواده ای که از ترس زمین لرزه به کمپ اسکان اضطراری پارک مهرورزی یاسوج پناه آورده اند می گوید: منزل من دو طبقه است و من طبقه اول هستم در زلزله های قبلی هم هیچ گونه خسارتی به منزلم وارد نشد اما از ترس زلزله ی 7 ریشتری که در روزهای آینده خواهد آمد به کمپ پناه آورده ام.
دیگر شهروند یاسوجی هم می گوید: منزلم بر اثر زلزله 5 ریشتری آسیب دیده و اگر قرار باشد زلزله ای بیشتر از این رخ دهد به طور کامل ویران می شود.
شهروندی دیگری ساکن شهر مادوان از توابع شهر یاسوج میگوید: شهر ما در دامنه دنا است اگر آتش فشان فوران کند ممکن است دامنه آتش آن به منازل ما نیز برسد من از ترس آتش فشان و زلزله هر دو اینجا هستم.
شهروندی دیگر نیز با اطمینان از زلزله 7 ریشتری خبر می دهد وقتی از وی سوال می شود چرا اینقدر مطمئن هستی می گوید: همه می گویند زلزله ای 7 ریشتری در راه است.
اما کارشناسان معتقدند شایعه، خبر یا اطلاعی غیر موثق مبتنی بر مشهورات یا قول اجماع است و اعتبار خود را از تواتر و شیوع خود می گیرد یعنی از هرکس بپرسیم که علت صحت این خبر چیست، پاسخ می دهد: «چون همه می گویند پس صحت دارد» دقیقا این جمله ای است که عده زیادی از هم استانی ها به خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما گفتند.
فتحی کارشاس جامعه شناسی می گوید: مردم به علت عدم دسترسی به اطلاعات دقیق به شایعات پناه می برند و آن را دهان به دهان نقل می کنند و گاه بر آن می افزایند.گزارش مکتوب: بویراحمد و دنا روی گسل شایعه
دانش امروزی ناتوان در پیش بینی زلزله
رئیس پژوهشکده زلزله شناسی و رئیس کارگروه پیش بینی زلزله گفت: بر اساس روابط کاملا علمی تا حدود یک ماه از وقوع زلزله اصلی بالای 5 ریشتر پس لرزه ها ادامه خواهد داشت اما انرژی آن رو به کاهش گذاشته و به تدریج از شدت و تعداد آن کاسته می شود.
دکتر بیت الهی با بیان اینکه پس لرزه هاباعث می‌شود انرژی نهفته در زمین به تدریج رها شود افزود:نه تنها در کشور ما بلکه در تمامی جهان پیش بینی وقوع زمین لرزه بر اساس دانش امروزی امری غیر ممکن است و نباید به اینگونه شایعات توجه کرد.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان هم گفت: مردم به شایعات ایجاد شده پیرامون زمین لرزه توجه نکنند.
امان الله جهانبین افزود: طی روزهای اخیر شایعاتی مبنی بر وارد کردن چندین هزار "کفن" به شهر یاسوج منتشر شده که باعث نگرانی مردم شده است.
جهانبین با بیان اینکه مردم اخبار را از رسانه ملی دنبال کرده و به شایعات توجهی نداشته باشند گفت: بیش از ۵۰۰۰ واحد مسکونی در راستای بررسی خسارات مورد کارشناسی قرار گرفت و با تشکیل ستاد بحران، هلال احمر نیز در 6 نقطه بیش از یکهزار چادر برپا کرد و نسبت به اسکان مردمی اقدام شد.
جهانبین ادامه داد: آمادگی نیروهای امدادی در راستای عملکرد بهتر و پشتیبانی مناسب در مواقع خطر است و برپایی کمپ نیز با هدف خدمات رسانی بهتر و پشتیبانی مناسب انجام شده است.
وی افزود: حفظ آرامش و عدم برخورد احساسی مردم به تحقق بهتر کنترل بحران ها کمک می کند.
اما این همه ماجرا نیست با توجه به پس لرزه های اخیر در یاسوج سودجویان هم دست به کار شدند.
فروش چادر رواج پیدا کرد و با شروع بارش ها فروش پلاستیک در یاسوج به بالاترین میزان خود رسیده و بازار فروش چادر و پلاستیک همچنان داغ است و بسیاری از مردم نیز شب را در چادر می گذرانند.
سودجویان چادرهای مسافرتی را گاها ۱۰۰ درصد گرانتر از قیمت مصوب به فروش می رسانند که با ورود اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان به روند بررسی و برخورد با تخلفات برای بیش از ۸ واحد متخلف پرونده تشکیل شد و به سازمان تعزیرات حکومتی ارسال شد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نیز گفت: در پی وقوع زلزله 5.2 ریشتری و نیاز برخی مردم به اقلامی همچون چادر، پلاستیک و بخاری های فن دار کوچک گشت‌های بازرسی با هدف نظارت مستمر بازار تشکیل و آغاز به فعالیت کرد.گزارش مکتوب: بویراحمد و دنا روی گسل شایعه
داریوش دیودیده از شناسایی 128 کاسب سودجو در سطح شهر یاسوج خبر داد و افزود: برای این افراد بدون هیچ ملاحظه‌ای تشکیل پرونده شده و با هدف برخورد قاطع و قانونی به تعزیرات حکومتی معرفی شدند.
دیودیده با اشاره به انجام 900 بازرسی از وقوع زلزله تاکنون گفت: مردم در صورت مشاهده هرگونه سودجویی با تلفن 124 تماس گرفته و اطلاع دهند.
در حالی که هلال احمر و فرمانداری از وجود چادر کافی برای اسکان خبر می دهند اما بسیاری از مردم مقابل فرمانداری بویراحمد تجمع کرده و به تحویل و توزیع چادرهای اسکان و رعایت نکردن اولویت بندی صحیح در کمپ های اسکان هلال احمر گلایه مند هستند.
"کمبود چادر اسکان در بویراحمد نداریم"
فرماندار بویراحمدگفت:هیچ گونه کمبود چادر در این شهرستان نداریم و به تعداد در اختیار افراد واجد شرایط قرار داده می شود.
شاهرخ کناری افزود: با توجه به زلزله های اخیر و بارش باران با درخواست های مکرر مردم برای چادر اسکان مواجه شده ایم که تلاش کردیم با برپایی اسکان اضطراری و با در اختیار قرار دادن چادر به افراد واجد شرایط این مشکل را برطرف کنیم.
وی گفت:بیش از 550چادر در کمپ و هزار و 300 چادر برای خوابگاه های دانشجویی، ادارات و افراد واجد شرایط برپا کردیم و 600نفر دیگر در دست اقدام است تا در صورت نیاز به آنها چادر اهداء شود.
کناری با اشاره به اینکه 2 اردوگاه اسکان موقت در یاسوج در مکان‌های امن بر پا کرده‌ایم، افزود: تعداد ۴۰ چادر دیگر به ظرفیت یکی از این اردوگاه‌ها اضافه شد.
وی افزود:چادر در اختیار کسانی قرار داده می شود که شرایط لازم برای استفاده از کمپ های اسکان اضطراری را نداشته باشند.
کناری اضافه کرد: مردم استان به شایعات پیرامون زمین لرزه توجه نداشته باشند و آرامش خود را حفظ کنند.
کناری گفت: با توجه به پس لرزه ها، وضعیت شهر یاسوج در حالت زرد قرار دارد و نیروهای امدادی به جهت افزایش توان و پشتیبانی در حالت آماده باش قرار دارند.
فرماندار دنا هم با بیان اینکه سه اردوگاه اقامتی برای رفاه حال مردم در شهرستان دنا برپا شد گفت: 200تخته چادر و لوازم گرمایشی و پتو در اختیار خانوارهای که منازل آنها تخریب شد قرار گرفت.
بهشتی روی گفت: در صورت نیاز و با توجه به شرایط چند روز آینده، این آمادگی را داریم که تعداد اردوگاه ها و کمپ های اسکان را افزایش دهیم.
فرماندار دنا با بیان اینکه به جانبازان و معلولان به صورت ویژه چادر مورد نیاز اهداء شد اضافه کرد: هم اکنون نیز در آماده‌باش کامل هستیم تا در صورت بروز هرگونه مشکل احتمالی امدادرسانی لازم انجام شود.
به عقیده کارشناسان برای کنترل و درمان هرچه بهتر شایعات، مناسب است که مرکزی تحت عنوان مرکز مطالعات شایعه یا «شایعه سنجی » ایجاد شود تا به تحقیقات علمی و آماری این موضوع و ارائه راههای درمان شایعات بپردازند.
به هر حال آنچه ما در این رابطه باید بپذیریم این است که ایران و به تبع آن کهگیلویه و بویراحمد لرزه‌خیز است و با توجه به گفته‌های کارشناسان باید تاکید کرد به‌جای دامن زدن به شایعات باید شرایطی را ایجاد که هنگام وقوع زلزله، شهروندان کمترین آسیب را ببینند در این میان شهروندان، دولتمردان و متخصصان وظیفه دارند که آماده رویارویی با بحران باشند.