به گزارش سرویس دانش آموزی خبرگزاری بسیج، مصوبه ممنوعیت برگزاری هرگونه آزمون در مقطع ابتدایی حدود یک ماه پیش اعلام شد؛ اجرای این مصوبه به حذف مدارس سمپاد دوره اول منجر می‌شود و از این رو کارشناسانی موافق و کارشناسانی نیز با وجود مخالفت با برگزاری آزمون در دبستان‌ها، مخالف حذف مدارس سمپاد هستند.
در مناظره‌ای که با موضوع حذف سمپاد در دانشگاه شاهد برگزار شد حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا صادق‌زاده عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، مسئول کمیته مطالعات نظری طرح سند تحول بنیادین و عضو کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و محمد تقی رجبی فعال حوزه تعلیم و تربیت به بیان نظرات خود پرداختند.
*اصلاحات از درون آموزش و پرورش به نتیجه نمی‌رسد
حجت‌الاسلام والمسلمین صادق‌زاده با بیان اینکه بنیاد 100 ساله تعلیم و تربیت جدید در ایران در طول زمان فراز و فرودهایی داشته است، اظهار داشت: تلاش‌هایی برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت صورت گرفته است و از سال 82 یا 83 که ایده ترسیم افق چشم‌انداز 20 ساله مطرح شد، آموزش و پرورشی‌ها با یک انگیزه جدی به فکر اصلاح نظام تعلیم و تربیت افتادند و تدوین سند تحول بنیادین آغاز شد.
وی افزود: آموزش و پرورش نهاد گسترده‌ای است که اصلاحات از درون برای آن به نتیجه نمی‌رسد؛ نهادهای سیاست، اقتصاد و فرهنگ در تحولات آن نقش‌آفرینی می‌کنند و حرکت به سمت تغییر و اصلاح در آموزش و پرورش به عنوان یک کار سازمانی و نهادی، یک خیال غیرواقعی است.
عضو کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: زمانی که وزیر آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش تصمیم می‌گیرند اصلاحاتی انجام دهند ده‌ها مانع بر سر راه آنها وجود دارد و بسیاری از نهادها و افراد با این اصلاحات مخالفت می‌کنند و مسئولان آموزش و پرورش در انجام اصلاحات مورد نظر خود فعال ما یشاء نیستند و نمی‌توانند هرکاری که صلاح می‌دانند، انجام دهند.
حجت‌الاسلام و المسلمین صادق‌زاده با طرح سؤالاتی اضافه کرد: آزمون‌های استعدادسنجی از نظر اعتبار علمی چه درجه‌ای دارند و آیا جداسازی به صلاح نظام آموزشی کشور است؟ چه تعداد دانش‌آموز سمپادی در داخل کشور ماندگر شده‌اند؟ جداسازی چه آثاری بر روی دانش‌آموزان جداسازی شده، دارد؟ ایجاد هویت ملی و دینی در دانش‌آموزان جداسازی شده و سمپادی چقدر موفق بوده است؟
عضو کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطر نشان کرد: باید برای هویت ملی نخبگان کاری کرد تا بعداً نپرسند این کشور برایشان چه کاری کرده و ما باید مهاجرت کنیم یا بگویند باید برای ما دانشگاه تیزهوشان و شهر تیزهوشان بزنید، وگرنه ما می‌رویم.
*حذف آزمون درست است اما حذف مدارس سمپاد پاک کردن صورت مسئله است
محمدتقی رجبی در ادامه این مناظره اظهار داشت: برداشت من به عنوان کسی که 15 سال است در حوزۀ تعلیم و تربیت فعالیت می‌کند این است که نیاز ما به برگزاری آزمون چهارگزینه‌ای برای گزینش تیزهوشان، محصول مدیریت سی ساله مسئولان همیشگی وزارت آموزش و پرورش است؛ اگر در سال‌های اخیر، تجارتخانه‌های آموزشی در حاشیه آزمون تیزهوشان شکل گرفته‌اند نتیجه مدیریت همین دوستان است و اگر بگویند از امروز آزمون نیست ما خیلی هم خوشحال می‌شویم.
وی افزود: همه با فعالیت تجاری مؤسسات و دامن زدن به تب آزمون‌ها مخالف هستند اما آیا نمی‌شد به جای آزمون‌های چهارجوابی که ادعای استرس در آنها وجود دارد یک مکانیسم دیگر برای انتخاب دانش‌آموزان تیزهوش به‌جای حذف صورت مسئله انتخاب شود؟
کارشناس مسائل آموزش و پرورش با بیان اینکه 52 کشور در دنیا از راهبرد جداسازی استفاده می‌کنند، گفت: برای مدل جداسازی و تفکیک روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها با استفاده از آزمون‌های استرس‌زاست اما آموزش و پرورش کشور ما می‌تواند برای شناسایی استعدادهای برتر از روش‌های دیگری استفاده کند و بن‌بستی برای شناسایی دانش‌آموزان تیزهوش وجود ندارد.
رجبی عنوان کرد: به اصل تفکیک کردن دانش‌آموزان انتقاداتی وارد می‌شود مثلاً می‌گویند مدارس استعدادهای درخشان به نخبگان هویت ملی، تعهد دینی و روحیه مکتبی نمی‌دهد که اگر این‌گونه باشد مقصر آن، شورای عالی آموزش و پرورش است که در 30 سال گذشته یعنی تا سال 95 هیچ چارچوبی برای محتوای آموزشی، تربیتی و فرهنگی این مدارس تصویب نکرده است و به جز یک خط تبصره ذیل آیین‌نامه ارزشیابی که در آن آمده است «اگر دانش‌آموزی در امتحانات پایان سال نمره‌اش زیر 12 شد، در این مدارس ادامه تحصیل ندهد».
وی با بیان اینکه خواسته نظام آموزشی از مدارس استعدادهای برتر این است که دانش‌آموزان مسائل ریاضی سخت‌تری را حل بکنند، گفت: خواسته و تلاشی از سوی نظام آموزشی برای افزایش هویت ملی دانش‌آموزان وجود نداشته است و گویا شورای عالی آموزش و پرورش مسائل را وارونه می‌بیند.
کارشناس مسائل آموزش و پرورش اضافه کرد: برخی می‌گویند مدارس استعدادهای درخشان باعث ایجاد غرور کاذب در دانش‌آموزان می‌شوند درحالی که مسئله کاملاً برعکس است و زمانی که در رویکرد تلفیق دانش‌آموز تیزهوش و معمولی در کنار هم قرار بگیرند، دانش‌آموز تیزهوش گرفتار غرور می‌شود و از سوی دیگر دانش‌آموز معمولی وقتی می‌بیند همکلاسی تیزهوش او در کلاس، درس را سریع‌تر متوجه می‌شود، حس می‌کند خودش مشکلی دارد.
*طرح شهاب هم باعث بروز احساس دائمی شکست در دانش‌آموز می‌شود
وی تصریح کرد: می‌گویند دانش‌آموزی که در آزمون مدارس استعدادهای درخشان قبول نمی‌شود احساس شکست می‌کند، ولی در طرحی مانند طرح شهاب هر هفته دانش‌آموز معمولی می‌بیند که طرح‌های جداگانه‌ای برای همکلاسی تیزهوش او برگزار می‌شود و احساس تفاوتی که از طرف اولیای مدرسه به او القا می‌شود، کلافه‌اش می‌کند.
رجبی با بیان اینکه بسیاری از ایده‌های نوین نظام آموزشی در مدارس سمپاد کلید خورده است، گفت: پژوهش دانش‌آموزی برای نخستین بار در دهه شصت در مدارس استعدادهای درخشان مطرح شد و از آنجا به مدارس دولتی و غیردولتی تسری یافت یا ایده معلم راهنما که پیش‌تر در مدارس غیردولتی مذهبی اجرا شده بود، از طریق این مدارس رواج پیدا کرد.
کارشناس مسائل آموزش و پرورش ادامه داد: سه سال پیش از انتشار کتاب درس تفکر و سبک زندگی، زمانی که هنوز دفتر تألیف به فکر آموزش مهارت‌های زندگی به عنوان یک درس نیفتاده بود، دغدغه تدریس آن در مدارس استعدادهای درخشان شهر تهران کلید خورد و نتیجه آن به تألیف کتاب‌های این درس نیز کمک کرد.
وی بیان داشت: هم‌اکنون نیز گروه پویش که درس تفکر و سبک زندگی را در برخی مدارس استعدادهای درخشان شهر تهران و همچنین برخی مدارس دولتی و غیردولتی تدریس می‌کنند و مدل ارزشیابی عملی یا کار آزمون برای نخستین بار حدود 5 سال پیش در مدارس استعدادهای درخشان اجرا شد و آرام آرام در حال رشد است.
*شرط شرکت آسان در آزمون مدارس استعدادهای درخشان و رونق بازار مؤسسات تجاری آموزشی
رجبی افزود: از زمانی که ارزشیابی توصیفی اجرا شد، شرط شرکت در آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان این شد که حداکثر یکی از نمرات سال پنجم دانش‌آموز خوب و باقی نمرات خیلی خوب باشد، این شرط موجب شد تعداد شرکت‌کنندگان آزمون چند برابر شود و در نتیجه سرمایه‌گذاری مؤسسات تجاری آموزشی در این حوزه افزایش یافت و در نتیجه استرس آزمون با سرمایه‌گذاری و بازارگرمی مؤسسات غیردولتی افزایش پیدا کرد.
وی مغایرتی را در نسخه‌های چاپی سال‌های 90 و 92 سند تحول بنیادین به حضار نشان داد و حجت‌الاسلام والمسلمین صادق‌زاده به رجبی پاسخ داد: در میان مشکلاتی که درباره سند تحول وجود دارد، این مشکل گم است؛ در مبانی نظری سند تحول بنیادین تصویب شده است شایستگی‌هایی برای مقاطع تحصیلی تصویب بشود و در بازه‌های 10 تا 20 ساله با توجه به پنج ملاک، ارزیابی شوند؛ در آن زمان گفته شد برای هریک از 6 ساحت سند تحول شایستگی‌هایی تعریف شود که بنا شد برای آن پژوهش میدانی انجام شود اما از سال 90 تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
کارشناس مسائل آموزش و پرورش بیان داشت: شورای عالی آموزش و پرورش می‌گوید برنامه درسی ملی تصویب شده است اما هنوز اهداف مقاطع تحصیلی مشخص نیست ولی پس از شش سال هنوز شورای عالی آموزش و پرورش اهداف را تصویب نکرده‌اند.
*سند تحول بنیادین بسیار بد اجرا شده است
حجت‌الاسلام و المسلمین صادق‌زاده گفت: بعضی مواقع که در کشورهای خارجی بحث‌های تحول بنیادین را مطرح می‌کنم از آن استقبال می‌کنند اما این سند در کشور آن چنان بد اجرا شده که فردا مجبوریم از حرف‌هایی که زده‌ایم، توبه کنیم.
وی ادامه داد: اگر قرار است سند را اجرا نکنیم، اجرا نکنیم نه آنکه هر کاری را به نام تحول بنیادین انجام بدهیم و معلوم بشود به آن باور نداریم و در اجرایش جدی نیستیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: فکر می‌کنم شما جوانان که دغدغه مسائل تربیتی و آموزشی کشور را دارید، با روحیه مطالبه‌گرانه در حوزه آموزش و پرورش از مسئولین و نمایندگان مجلس پرسشگری کنید.
