امیرحسین جوان/ در جامعه دینی با نظام ولایی، فتنه خسارت‌بارترین پدیده است؛ چرا که به تعبیر رهبر حکیم انقلاب، فتنه آن فضای غبارآلودی است که در آن تشخیص حق از باطل مشکل می‌شود. سؤال این است که آیا می‌توان فتنه‌های در حال شکلگیری را از قبل پیش‌بینی کرد؟ اساساً فتنه قابل پیش‌بینی است، یا خیر؟ اگر فتنه قابل پیش‌بینی است، نشانه‌های آن چیست؟ چه کسانی و چگونه فتنه‌ها را پدید می‌آورند؟ و در کنار این قبیل سؤالات، این سؤال مطرح است که آیا می‌توان جلوی وقوع فتنه‌ها را گرفت؟ اگر پاسخ مثبت باشد، چگونه می‌توان فتنه‌های در حال شکلگیری را
خنثی کرد؟
نگارنده معتقد است که، فتنه یک پدیده اجتماعی است. پدیده‌های اجتماعی قابل پیش‌بینی هستند و فتنه را هم می‌توان همانند دیگر پدیده‌های اجتماعی پیش‌بینی کرد. پدیده‌های اجتماعی برای شکلگیری و پدیدآیی، به علل، عوامل، زمینه‌ها و بسترها نیاز دارند. بنابراین با شناخت درست این علل و زمینه‌ها، می‌توان با اقدامات درست و بهنگام و ایجاد تغییر در روندها، از پدیدآیی یک حادثه یا واقعه اجتماعی جلوگیری به عمل آورد، یا در شکلگیری آن تسریع کرد.
برای شناخت علل کلی و زمینه‌های شکلگیری فتنه‌ها، می‌توان فتنه‌های بزرگ تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی را بررسی کرد. اهمیت این موضوع بسیار زیاد است. در تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی، فتنه‌ها بیشترین ضربه‌ها را وارد ساختند و خسارات سنگینی بر جای گذاشتند. فتنه جنگ جمل، فتنه خوارج و فتنه ۸۸، سه فتنه بزرگی بودند که با ریشه‌یابی آنها و دستیابی به علل و زمینه‌های شکل‌گیری‌شان، می‌توان به فرمول شکلگیری فتنه دست یافت. خداوند متعال جامعه دینی را، یک جامعه متحد و منسجم می‌خواهد و جعل ولایت، برای وحدت‌بخشی به چنین جامعه‌ای است.
بر همین مبنا طبق آموزه‌های دینی، نظام امت و امامت، نظام سیاسی مطلوب و پذیرفته شده در اسلام است. کارویژه فتنه در یک جامعه دینی با محوریت ولایت، جلوگیری از شکلگیری امت در اطراف امام، یا برهم زدن وحدت امت از طریق ایجاد اختلاف و چنددستگی است. بنابراین اختلاف‌آفرینی در جامعه‌ای که در رأس آن پیامبر، یا امام معصوم یا ولی‌فقیه قرار دارد، از نشانه‌های شکلگیری فتنه است. اختلاف‌آفرینان، همان کسانی هستند که فتنه‌ها را پدید می‌آورند. در جامعه اسلامی، حاکم اسلامی دارای شرایط که از مشروعیت الهی برای حاکمیت برخوردار است، پرچمدار هدایت، پیشبرد جامعه و حل مشکلات است. حال اگر کسانی در برابر حاکم اسلامی، با ادعای حق‌طلبی و دفاع از حقوق مردم دست به تحریکات بزنند، این تحرکات و تحریکات، از نشانه‌های اولیه شکلگیری فتنه است. فتنه‌گران دارای رویکرد‌های قدرت‌طلبانه و دنیاگرایانه هستند؛ لکن این هدف را پشت شعارهای جذاب و مردم‌پسندی چون؛ دفاع از حق، دفاع از مظلوم، دفاع از عدالت، مبارزه با ظلم، فساد، تبعیض و بی‌عدالتی پنهان می‌کنند. با توجه به این توصیف، کسانی می‌توانند فتنه‌انگیزی کنند که در جامعه و در میان مردم، یک سابقه موجه و خوب داشته باشند.
مردم از هر کسی شعارهای حق‌طلبی و عدالت‌طلبی را به راحتی نمی‌پذیرند. آنگاه که افرادی با سابقه موجه و از خواص جبهه حق، در گذر زمان استحاله شده و دچار انحراف شوند، از استعداد ایجاد فتنه در جامعه برخوردار می‌شوند. در جنگ جمل عوامل اصلی فتنه، دارای ویژگی‌هایی بودند. زبیر در زمان پیامبر(ص) به گونه‌ای درخشید که لقب «سیف‌الاسلام» را از رسول خدا(ص) گرفت. طلحه دیگر عامل محوری در جمل، کسی بود که به دلیل درخشش و خدمت به اسلام و مسلمین، پیامبر اکرم(ص) از او با عنوان «طلحه خیر» یاد کردند. در فتنه ۸۸ نیز داستان همین‌گونه است. کسانی فتنه ۸۸ را به راه انداختند که در انقلاب اسلامی دارای سابقه مثبت بودند و مردم آنان را افرادی انقلابی، مسلمان و وفادار به امام(ره) می‌دانستند. بنابراین افراد فتنه‌گر، معمولاً کسانی هستند که در حافظه مردم به دلیل سوابق عملکردی، مثبت ارزیابی می‌شوند. اما چون تغییرات در آدم‌ها، بعضاً برای همگان به هنگام فهم نمی‌شود، این افراد در صورت تغییر، قدرت فتنه‌انگیزی پیدا می‌کنند. فتنه‌گر در جامعه با ادعای دفاع از مردم و حقوق آنان، در نهایت در مقابل ولایت می‌ایستد.
در سال ۸۸، آقایان موسوی و کروبی با آن سابقه موجه، با شعار دفاع از حقوق و رأی مردم در مقابل نظام، قانون و ولایت ایستادند. اکنون افراد دیگری با سابقه موجه، به دلیل انحرافات در مسیر فتنه‌گری به حرکت درآمده‌اند؛ کسانی که خود را صاحب تشخیص درست در همه موضوعات دانسته، با شعار دفاع از حقوق مردم حتی در اموری بر ولایت پیشی می‌گیرند. این افراد در نهایت به مقابله با رهبری خواهند پرداخت. در چنین شرایطی راه جلوگیری از فتنه، بصیرت‌افزایی و بالا بردن سطح آگاهی مردم نسبت به اهداف فتنه‌گران است. برای خنثی‌سازی فتنه یا کاهش خسارت فتنه، باید استراتژی فتنه‌گران را که مبتنی بر دروغ و نیرنگ شکل گرفته، با بصیرت‌افزایی از صحنه خارج کرد.
صبح صادق
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
آخرین اخبار
