دکتر ایروانی با بررسی فلسفه وجودی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بیان داشت: اقتصاد مقاومتی یک رویکرد انفعالی نیست بلکه یک جهت گیری رو به آینده است
کد خبر: ۸۹۳۴۷۶۸
|
۲۵ مهر ۱۳۹۶ - ۱۵:۱۱

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری بسیج، هجدهمین همایش علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی به همت انجمن مدیریت ایران و دانشگاه خاتم با موضوع "نهادینه سازی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی" روزیکشنبه 23 مهرماه از ساعت 15 الی 18 با سخنرانی و ارائه دکتر محمدجواد ایروانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و  در محل سالن اجتماعات دانشگاه خاتم برگزار شد.

در این همایش دکتر ایروانی با بررسی فلسفه وجودی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بیان داشت: اقتصاد مقاومتی یک رویکرد انفعالی نیست بلکه یک جهت گیری رو به آینده است و با یک نظام سازی اقتصادی مبتنی بر حضور حداکثری مردم و نقش آفرینی طبقات متوسط و کم درآمد در اقتصاد، ساخت اقتصادی کشور را آنچنان مستحکم می کند که هر گونه تهدید به تحریم برای آن مرتفع می شود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه سیاستهای کلی اساساً یک راه اصلی برای اعمال حاکمیت هستند به تبیین ابعاد حکمرانی پرداخت و گفت: در جهت ایفا، استیفا و دفاع از حقوق مردم، حاکمیت نیازمند تدبیر، تمهید (ایجاد زیرساختهای لازم) و اقدام است و سیاستگذاری مجموعه ای از این ابعاد حاکمیت را می تواند شامل شود. حاکمیت در زمینه حقوق مردم که خود مسئول انجام آنها است باید نهایت اهتمام خود را داشته باشد تا این حقوق به صورت کامل تأمین شود. نگاه حداقلی به حاکمیت و تنزل جایگاه آن به یک نهاد تنظیم گر و تسهیل گر فقط بخش کوچکی از واقعیت حاکمیت را بیان می کند.

اقتصاد مقاومتی؛ راهکاری موفق برای عبور از تحریم ها/ اقتصاد مقاومتی جهت گیری رو به آینده است نه رویکرد انفعالی/تاکید سیاست های اقتصاد مقاومتی بر حضور «آحاد» مردم در اقتصاد

این مدرس دانشگاه در ادامه بحث به ویژگیهای اقتصاد مقاومتی به عنوان یک کل یکپارچه پرداخته و اظهار داشت: بندهای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی یک نظام واره هستند و در تعامل با یکدیگرند و باید تمامی بندهای سیاستی دیده شوند و هیچ بندی نباید فروگذار نشود.

دکتر محمد جواد ایروانی افزود: ماهیت مولفه های اقتصادی در کشورمان در دو کل درونزا یا برونزا متفاوت است ، ملاک درونی یا بیرونی بودن میزان کنترلی است که بر هر یک از مولفه ها وجود دارد اگر کشوری مولفه های تشکیل قدرت اش درونزا باشد قدرت برتر است و متاثر از مولفه های بیرونی نیست. اگر مولفه های درونی یک کشور برونزا باشد یعنی قدرت در آن کشور وابسته های به متغیرهای بیرونی است.

اقتصاد مقاومتی؛ راهکاری موفق برای عبور از تحریم ها/ اقتصاد مقاومتی جهت گیری رو به آینده است نه رویکرد انفعالی/تاکید سیاست های اقتصاد مقاومتی بر حضور «آحاد» مردم در اقتصاد

وی تاکید کرد: اقتصاد مقاومتی درصدد است که بتواند با  درونزا کردن رشد اقتصادی  ساخت درونی قدرت را تقویت کند و نتیجه آن هم پایداری اقتصادی است تا از این طریق روند پیشرفت اقتصادی از عدم اطمینان های محیطی مصون  شود.سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی  راهی برای نهادینه سازی حکمرانی  اقتصادی است. تطبیق، تمهید ، زیر ساخت سازی ، تسهیل گری و عملیاتی کردن از عوامل موثر در پیشبرد اقتصاد مقاومتی است حاکمیت مسوولیت ایفا و استیفا و دفاع از حقوق مردم  را بر عهده دارد و تمام این موارد در حوزه حقوق  مردم باید صورت بگیرد.در مورد حوزه دامنه تصدی، این حاکمیت است که طبق قانون اساسی در اختیار حکومت اسلامی قرار می گیرد برای مثال عده ای درصدد هستند که آموزش و بهداشت را از دامنه تصدی گری دولت خارج کنند که باید بررسی شود این کارکرد دربرگیرنده افزایش کارایی است و اینکه آیا در عمل هم عملی است؟ آیا نرخ خدمات به گونه ای خواهد شد که همه آحاد مردم بتوانند استفاده کنند  یا برخی با بکارگیری این روش ها می خواهند از خدمات بهداشتی صرفنظر کنند.

ایروانی گفت:در بند اول سیاست اقتصاد مقاومتی تاکید شده است که  تامین شرایط و سرمایه انسانی علمی به منظور کارآفرینی امری ضروری برای مشارکت آحاد جامعه است که می تواند نقش موثری در ارتقای درآمد و همکاری های جمعی داشته باشد و آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد توجه به افراد کم درآمد و افرادی است که از درآمد متوسط برخوردار هستند.اقتصاد مقاومتی در راستای  توسعه کارآفرینی و حداکثر مشارکت آحاد جامعه است از اینرو تامین شرایط که نوعی تمهید و تسهیل گری و زیر ساخت سازی باید فراهم شود. فعال سازی و پویانمایی امکانات و منابع در جهت استفاده از سرمایه های علمی است که  اقدامات لازم و مفید باید شکل بگیرد از اینرو جنس تدبیر اقتصاد مقاومتی، تسهیل و تشوبق همکاری های جمعی است که امر بسیار مهم و دشواری است. ویژگی های رویکرد اقتصاد مقاومتی در این است که همه بندها  با هم تعریف شود  بندها با هم نظام واره هستند و با هم در تعامل هستند و در تعامل با هم می توانند رویکرد و مطلب جدیدی را ارایه دهند بنابراین هر الگویی برای اینکه بتواند نهادینه سازی سیاست ها را داشته باشد باید این ظرفیت را داشته باشد که از یک نگاه سیستمی برخوردار باشد و از اجرای هیچ بندی فروگذاری نکند.

این مدرس ارشد دانشگاه افزود:  پارادایم اقتصاد مقاومتی در ادبیات اقتصادی در این است که این انعطاف یا مقاومت چگونه حاصل می شود و سه ویژگی قابل طرح دارد اعم از اینکه  وقتی فشاری به محیط  وارد می شود دوباره به حالت اولیه برگردد دوم اینکه مقاوم تر می شود سوم اینکه حالت شوک پذیری را داشته باشد.اقتصاد درکشورهای مختلف را طبقه بندی می کنند و ویژگیهای پایداری و آسیب پذیری  از جمله محورهایی است که جهت حکمرانی خوب در مدیریت اقتصاد کلان بکار گرفته می شود.آنچه در اقتصاد مقاومتی مهم است تمرکز صرف بر صادرات  و وابستگی به واردات راهبردی است  در ضمن باز شدن اقتصاد یکی از مهمترین ویژگی های مثبت  در اقتصاد محسوب می شود. یکی از کشورهای موفق استرالیا است که در شرایط بحران اقتصادی توانسته نرخ رشد اقتصادی  را ثابت نگه دارد.یک سری شاخص های اقتصادی  را در مقابل شوک های اقتصادی برای خود تعیین کرده اند.از اینرو اتحادیه اروپا نسبت پایداری را در کشورهای مختلف بررسی کرده و وضعیت پایداری را در هر کشورمورد بررسی قرار داده است.

اقتصاد مقاومتی؛ راهکاری موفق برای عبور از تحریم ها/ اقتصاد مقاومتی جهت گیری رو به آینده است نه رویکرد انفعالی/تاکید سیاست های اقتصاد مقاومتی بر حضور «آحاد» مردم در اقتصاد


ایروانی در ادامه تصریح کرد: برای مثال مؤسسه (CLES (Center for Local Economic Strategies در سال 2010 مطالعات وسیعی در مورد مقاومت و اقتصاد محلی داشت و شوک‌های منطقه‌ای را مورد بحث قرار داد و راه‌های مقاومت را بررسی کرد. اتحادیه اروپا نیز در سال 2012 مطالعه‌ای در خصوص نسبت بین پایداری در بخش‌های مختلف اقتصادی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا با کل پایداری اقتصادی در اروپا انجام داده‌است که در آن به تفصیل وضعیت مقاومت اقتصادی هر کشور نسبت به کل اتحادیه اروپا بررسی شده‌است.مؤسسه IPPR نیز که یک مؤسسه مطالعات خط‌مشی‌گذاری عمومی است که در سال 2014 مطالعه‌ای درخصوص پایداری در شمال انگلیس شامل نیوکاسل و منچستر انجام داده‌است.

وزیر اسبق اقتصاد و ودارایی در ادامه افزود: مترادف اقتصاد مقاومتی – اقتصاد پایدار Sustainable Economy است و در این خصوص نیز مقالات متعددی منتشر شده‌است، این موضوع با بحث توسعه پایدار متفاوت است و پایداری اقتصاد یا اقتصاد پایدار بیانگر ظرفیت و توانایی یک اقتصاد در استمرار و مداومت در یک فعالیت یا یک فرایند شناخته شده‌است.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در پایداری بحث روز، اثربخشی و کارایی مستمر است و ابعاد اجتماعی و عدالتی در این‌گونه مباحث رنگ بیشتری دارد؛ البته این واژه کمتر به کار برده شده‌است.درباره اقتصاد پایدار که مقالات متعددی منتشر شده است این نکته مهم است که ظرفیت و توانایی یک اقتصاد را در یک فعالیت شناخته شده دارد. آنچه در پایداری اقتصاد مهم است این است که بحث روز بوده و نوعی اثربخشی مستمر برای اقتصاد را در بردارد و در آن برخی ابعاد اجتماعی و عدالتی در اقتصاد رنگ بیشتری را به خود می گیرد این در حالی است که خود واژه کمتر به کار گرفته شده است .در کشورکانادا شرکت های اقتصادی نه تنها برای سود اقتصادی فعالیت می کنند  چرا که بیش از هزار شرکت مساله توانمندسازی  و اشتغالزایی را پیگیری می کنند .

وی در ادامه مطلب افزود: متاسفانه برخی انتقادات به بانک پاسارگاد وارد شده است که این بانک در مسیر تولید محوری قرار گرفته است این در حالی است که محوریت تولید از تاثیرات مثبتی برخوردار است و از جمله نکات ارزنده در بانک پاسارگاد محسوب میشود.

وی گفت: در بند ۹ اقتصاد مقاومتی نقش آفرینی و مسوولیت پذیری بانک ها در اقتصاد و نقش داشتن در اقتصاد را نه یک امر جدید بلکه امری ضروری می دانند . درکشور کانادا به این مهم پرداخته می شود. ادعاهای فراوانی موجود است که مدعی هست که سرمایه داری  در قرن ۲۱ به شکست انجامیده و در شرایط کنونی باید به ابعاداجتماعی پرداخته شود.  

به گفته ایروانی یونسکو هم معتقد است که هدف شرکت های اقتصادی اجتماعی سود آفرینی صرف نیست و مشارکت همگانی و توانمندسازی مسوولیت فردی و جمعی  از اولویت بیشتری برخوردار است که بهتر است گفته شود که تعریف کامل از اقتصاد مقاومتی است که یک حالت سردی دارد و در آن مقاومت، وجه ایجابی خیلی پررنگ تر است. معنایی که از اقتصاد مقاومتی در ذهن متبادر می شود این است که اقتصاد مقاومتی در عین برخورداری از مزایای فراوانی که دارد و دربرگیرنده  اجزای  متفاوتی است که رشد اقتصادی به همراه عدالت را در بردارد.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: برای اینکه بتوانیم  سیاست کلی اقتصاد مقاومتی را نهادینه کنیم . یک سری مقررات ضروری است که باید نهادی تشکیل شود که در برگیرنده نقشه راه اقتصادی باشد و برای مقدمه چینی  گفتمان اقتصاد مقاومتی را بر سایر گفتمان های موجود  غلبه دهد و  بتواند در عرصه اجتماعی هم نمود اقتصادی را  شکل دهد تا جامعه هم بر این اساس ساماندهی و شکل داده شود تا هر فردی کاری که انجام می دهد در راستای اقتصاد مقاومتی باشد.

ایروانی گفت: برای رسیدن به  ظرفیت و ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی باید مولفه هایی را داشته باشیم و نظارت هم بر این اساس باشد که از جمله مولفه هایی که در نقشه راه اقتصادی جزو عوامل موفقیت محسوب می شود مشارکت حداکثری آحاد جامعه، عدالت بخشی،رشداقتصاد دانش بنیان، درون زایی و تولید گرایی است. افزایش بیش از حد مولفه های اقتصاد مقاومتی نمیتواند نقش سازنده ای را داشته باشد چراکه موجب می شود پیچیدگی کاری را افزایش دهد. اجرایی کردن مفاد ۲۴ بند اقتصاد مقاومتی نوعی تضمین اقتصادی را در بردارد. لذا ضروری است که در جهت سهل و ساده سازی پیش ببریم.

ایروانی گفت: یکی از نکاتی که وزیر اقتصاد در مجلس اعلام کرد و برای بنده هم بسیار جذاب بود این بود که  برنامه تصدی گری وزارت اقتصاد را بر مبنای اقتصاد مقاومتی  در نظر گرفته است . از اینرو مطالبات باید بر اساس اقتصاد مقاومتی شکل بگیرد و نه تنها  انتقاد به وی سازنده نبوده است چراکه سبک ها و راهکارهای سرعت بخشی به تحقق برنامه کاری را سد تراشی کرده لذا ضروری است که نظام پاسخگویی هم بر اساس ابعاد اقتصاد مقاومتی شکل بگیرد.

ایروانی گفت: برخی از مسوولان معتقدند که فعالیت مشارکت آحاد جامعه در اقتصاد ضروری نبوده و براین اساس تنها باید چند تا بنگاه بزرگ  اقتصادی داشته باشیم که  چند میلیون کارگر را در خود داشته باشد و درصدد هستند تا اقتصاد سنگاپوری را شکل دهند این در حالی است که  کشورمان یک جامعه پویا و مطالبه گر است و روحیه مطالبه گری ایرانی در دنیا بی نظیر بوده و این مطالبه گری از نتایج انقلاب اسلامی محسوب می شود. سیستم بانکی باید به سمت بنگاه های خرد و متوسط پیش برود.

بنا به گفته ایروانی  سال ۲۰۰۶ توسط سازمان ملل،  سال مالی خرد اعلام شده است که متاسفانه در ایران هم همایشی برای آن نداشته و برنامه مطالعاتی هم در این زمینه ارایه نشده است. تعاونی های فراگیر ملی نوعی سیاست تجاری سازی را در بردارد که در شرایط کنونی در سکوت ملی به سر می برد یا تعاونی سهامی عام که حرکت اقتصادی نوینی است که فاقد پویایی لازم بوده و تنها نوعی ابزار تهدید مالی برای  مردم محسوب  می شود که در صورت اینکه قادر به  پرداحت الباقی اقساط از محل سود سهام  نباشند  دولت میزان وجوه قبلی را دریافت می کند که این خلاف اصل ۴۴ است.

ایروانی بیان داشت: چیزی حدود ۱۰ سال از زمان ابلاغیه اصل ۴۴ سپری شده است که  انتظار می رود تا بهترین بنگاه های اقتصادی شکل بگیرد ولی متاسفانه بازدهی بنگاه های اقتصادی در حد مطلوبی نبوده است و نتوانسته شرایط وفاق با اقتصاد کشورمان را داشته باشد

ایروانی ادامه داد: مترادف اقتصاد مقاومتی– اقتصاد منسجم Solidarity Economy است و این مفهوم در سال 1937 توسط فیلیپ آلیز (Felipe Alaiz) در اسپانیا مطرح شد. بعدها این واژه در فرانسه، سپس آمریکای شمالی به ویژه کالیفرنیا و در اروپا بسط داده شد. این مفهوم بیان‌کننده رویکرد اقتصاد اجتماعی (Social Economy) است.

وی با اشاره به تحقیقات مؤسسه مطالعات توسعه اجتماعی سازمان ملل در سال 2013 تحت‌عنوان Towards an Epistemological Foundation for Social and Solidarity Economy گفت: بر اساس این تحقیق سرمایه‌داری قرن بیستم به شکست انجامیده است. یونسکو نیز در مطالعه‌ای در سال 2002 تحت عنوان The Social and Solidarity Economy Towards an Alternative Globalisation مطرح کرد که هدف شرکت‌های اقتصادی اجتماعی سودآوری صرف نیست، بلکه به اعضای خود نیز متعهد هستند درون خود یک نظام تصمیم‌گیری دموکراتیک دارند و براساس اصول مشارکت همگانی، توانمندسازی و مسئولیت جمعی و فردی فعالیت می‌کنند.

وزیر اسبق اقتصاد و دارایی با مروری بر ادبیات جهانی پیرامون اقتصاد مقاومتی اظهار داشت که اقتصاد مقاومتی در عین برخورداری از مزایای هر یک از رویکردهای مطرح در جهان، دارای وجوه مایز و تکمیلی نسبت به آنها بویژه عدالت بنیانی و رشد به همراه عدالت است.

معاون نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری با ارائه ارکان شبکه ثبات مالی و نقش آن در نهادینه سازی سیاستهای مالی کشورهایی که دچار چالش مالی شده بودند بیان کرد: الگوهایی در جهان وجود دارد که می توان با توجه به آنها و استفاده از دانش بومی کشور نسبت به طراحی یک الگوی نظارتی با کارکرد نهادی¬سازی سیاستهای کلی اقدام کرد.

دکتر ایروانی در بخش پایانی بحث خود به ارائه این الگوی نظارتی پرداخته و بیان داشت: در این الگو هر بند سیاست کلی با مراجعه مستقیم به آن بند و بررسی های مختلف به مفاهیم اصلی تجزیه میشود و سپس با توجه به این مفاهیم اصلی این سئوال از جامعه خبرگانی مطرح می شود که برای تحقق این مفاهیم مهمترین و مؤثرترین کارهایی که انجام آنها حیاتی است کدامند؟ با جمع بندی پاسخ ها و اولویت بندی آنها مهمترین عوامل حیاتی موفقیت (CSF) شناسایی می شود و سپس برای سنجش تحقق هر CSF شاخص¬هایی طراحی می شود. در واقع این شاخصها هستند که تغییرات آنها نشان می دهد ما آن CSF را محقق کرده ایم یا خیر؟ پس باید وجهه همت نقشآ فرینان راهبردی ارتقای این شاخص ها باشد و برای این ارتقا باید برنامه ی اقدام ارائه کنند و نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی ناظر بر پایش همین شاخصها است.

رئیس سابق ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در خاتمه الگوی عملیاتی نمودن مدل های کارآمد در برنامه ریزی و اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی را در نهادهای اقتصادی- اجتماعی تحت پوشش دفتر مقام معظم رهبری ارائه نمود.

ایروانی با انتقاد از عدم اجرایی شدن مالیات بر ارزش افزوده بیان داشت: یکی از مشکلات کشورمان عدم نهادینه کردن ارزش افزوده است این در حالی است که  مالیات بر ارزش افزوده یکی از اختراعات بشری است اگر بانک مرکزی بتواند شفاف سازی کند و اقتصاد کشورمان را از زیز زمین به  فعالیت های روی زمین هدایت و راهنمایی کند. اصلاحات  بانکی نباید  به عنوان عقب گرد اقتصادی محسوب شود. تاسیس صندوق ملی در جهت این بوده است که برقراری نظارت از طریق ساختار سازی شبکه مالی شکل بگیرد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطر نشان کرد: ارکان ثبات مالی بعد از بحران مالی فراگیر جهانی به وجود آمده است  لذا یک راهبرد اساسی برای حل چالش های مالی محسوب می شود. بانکداری باید جزو شبکه ثبات مالی گردد در این ارکان نظام مالی ، ستون اصلی بانک مرکزی است که به عنوان آخرین قرض دهنده  در سیستم مالی است.  ضمانت سپرده و بازسازی نهادهای مالی یکی دیگر از اجزای شبکه ثبات مالی است. این در حالی است که در صورت عدم بکارگیری روش های اراده شده بحران مالی و بی ثباتی مالی همچون کشور آمریکا را ایجاد می کند

ارسال نظرات