قضاوت در مورد موضعگیری اخیر ترامپ مبنی بر عدم پایبندی جمهوری اسلامی ایران به روح برجام و برخی تحلیل‌ها مبنی بر این‌که آمریکا در ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تائید نخواهد کرد، زود است و باید تا آن زمان صبر کرد، چراکه نمی‌توان براساس برخی گفته‌های ترامپ به این نتیجه رسید که آمریکا عملکرد ایران را تائید نکند.
اساسا موضعگیری‌های ترامپ نوسان‌های بسیاری دارد، لذا براساس آنها نمی‌توان به یک نتیجه‌گیری قاطع رسید؛ با این حال این رویکردها نشان می‌دهد وقوع هر اتفاقی ممکن است. البته آن چیزی که برای دیپلماسی ایران کارکرد دارد، این است که صرف‌نظر از موضع آمریکا به سه اعتبار به اجرای برجام ادامه دهد؛ به اعتبار اعضای برجام منهای آمریکا، اعتبار شورای امنیت که برجام را تائید کرده و به اعتبار افکار عمومی جهان.
در ضمن تمام سیاستمداران ایرانی که در تصمیم‌سازی دخالت دارند، توصیه‌ای مبنی بر نادیده گرفتن برجام یا خارج شدن از آن ندارند، بنابراین صرفا به سمت اقدامات متقابلی حرکت خواهیم کرد.
با توجه به روی کار آمدن دولت دوازدهم، جامعه بین‌المللی پذیرش رایزنی و دیپلماسی را دارد، بنابراین زمان آن است که دستگاه دیپلماسی و وزارت خارجه ما تحرک بیشتری نشان دهند. دستگاه دیپلماسی کشورمان باید در جهت دفاع از برجام در کشورها و نهادهای مختلف اقدام کند، همان‌طور که تاکنون انجام داده و به این ترتیب نقض‌کننده برجام را به عنوان کشوری که به تعهدات بین‌المللی پایبند نیست، معرفی کند همچنین دستگاه دیپلماسی باید با توجه به فضای جدید، دوستان بسیاری در عرصه بین‌المللی داشته باشد. در این رابطه می‌توان به حضور مقامات کشورهای متعدد در مراسم تحلیف اشاره کرد که صرف‌نظر از سطح مقامات شرکت‌کننده اقدام دیپلماتیکی بود که برای کشورهای مخالف ایران، نگران‌کننده بود.
دیپلماسی ما بعد از انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم ظرفیت دارد که حوزه‌های بیشتری را پوشش دهد و با تعداد بیشتری از کشورها سطح همکاری‌ها را گسترش دهد. چنین اقدامی قطعا روی موضع کشورها در ارتباط با برجام تاثیرگذار خواهد بود و به این ترتیب زمانی که آمریکا احساس عدم همراهی از سوی کشورهای دیگر داشته باشد، شاید در مسیر نقض برجام حرکت نکند.
در ضمن در مورد احتمال عدم تائید پایبندی ایران به برجام از سوی آمریکا باید به این نکته اشاره شود که مهم‌ترین منبع تائیدکننده رفتار ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و کشورهای عضو برجام متاثر از آژانس تصمیم گیری می‌کنند، بنابراین اعلام عدم پایبندی ایران به این سادگی نیست.
در این صورت بین موضعگیری آژانس به عنوان یک نهاد بین‌المللی و آمریکا به عنوان یک کشور، تناقض ایجاد خواهد شد و طبیعی است افکار عمومی جهان موضعگیری آژانس را تائید می‌کنند، چراکه آژانس در برجام به عنوان نهاد مسئول شناخته شده است، لذا در صورتی که آمریکا برخلاف نظر آژانس، اقدامی را انجام دهد به انزوای بیشتر خود کمک خواهد کرد.
در صورتی که آمریکا چنین اقدامی کند، نشان‌دهنده عدم پایبندی این کشور به تعهدات بین‌المللی است و این اتفاق برای ما مفید است، چراکه به این ترتیب پروژه ایران‌هراسی بیش از گذشته، کارکرد خود را از دست می‌دهد.
نوذر شفیعی
