اینکه چرا باید عفاف و حجاب را رعایت کرد و چه سودی عاید فرد عفیف و محجبه میشود را باید هم در کلام الهی و هم در احادیث و روایات و هم در تحقیقات دستاندرکاران حوزه مسائل اجتماعی و دینی جستوجو کرد.
در حاشیه نشست منطقهای شناخت آسیبها و تهدیدات حوزه زنان که به میزبانی سپاه کربلا مازندران در ساری برگزار شده بود، بهطور مختصر از نظرات تنی چند از بانوان در حوزه عفاف و حجاب استفاده کردیم که حاصل این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
مدیر حوزه علمیه حضرت نرجس ساری و عضو بسیج جامعه زنان مازندران میگوید: براساس آیه 30 سوره نور، خداوند ابتدا حجاب و عفت را از مردان خواسته است و در قرآن به پیامبر اسلام(ص) فرمود: «قُلْ لِلمُؤمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبصارِهِم ویَحفَظُوا فُروجَهُم ذلِک أَزکى لَهم إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما یَصنعون»، به مردان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند و فروج خود را حفظ کنند، این برای آنها پاکیزهتر است، خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است.
سیده زهرا پیشنمازی افزود: پس از این آیه، خداوند در آیه 31 سوره نور خطاب به پیامبر آورده است: «و قُل لِلمؤمِناتِ یَغضُضنَ مِن أَبصَارهنَّ و یَحفظنَ فُروجَهُنَّ وَلَا یُبدینَ زینَتهُنَّ إلا ما ظَهرَ منها ...» و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوسآلود) فرو گیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند ...».
وی با توجه به این دو آیه از سوره نور، میگوید: نخستین تلنگر در حوزه عفاف و حجاب به زنان و مردان، کنترل نگاه است تا «دل» آلوده هوی و هوس نشود و در ادامه نیز شخصیت و اصالت زن و مرد در جامعه و در حوزه خانه و خانواده و ازدواج، حفظ شود.
این استاد حوزه با اشاره به اینکه بیحجابی مفهومی از آزادی نیست، تصریح میکند: اگر با این آزادی، دل یک جوان و یا مرد و زن نامحرمی آلوده به گناه شود؛ این اقدام زیر پا گذاشتن حقوق شهروندی و بیبند و باری است و بهتر است که کمی عاقلانه بیندیشیم و بدانیم که در کجا قدم گذاشتهایم و باید چه اصولی و حقوقی را رعایت کنیم که دیگران را به خطا و گناه نیندازیم.
کارشناس حوزه عفاف حجاب استان گلستان در گفتوگویی با بیان اینکه حدود 90 درصد از بیتوجهی به حوزه حجاب در جامعه بهدلیل نبود آگاهی از فلسفه حجاب است، کپآگاهی ااظهار کرد: هر دینی برای خود آداب و مقرراتی دارد که همگان موظف به رعایت مقررات آن هستند و یکی از آنها نیز حجاب است تا ضمن حفظ ارزشهای انسانی و شخصیت افراد در خانواده و جامعه، بتوانند با امنیت و خاطری آسوده به کار و زندگی خود بپردازند.
سیده محبوبه سیفی میگوید: باید به نقش تربیتی آموزش و پرورش و خانواده در آینده فرزندان و تعصب آنها نسبت به حجاب و عفاف بسیار اهمیت بدهیم؛ در کتابهای درسی باید مسائل مربوط به این حوزه بهویژه در سطح پایه گنجانده شود و در مهد کودکها باید تربیت کودکان و آشنا کردن آنها با مسئله حجاب و عفاف صورت بگیرد زیرا اکنون میبینیم که ذهن فرزندان نوجوان و جوان بهلحاظ تفکری تغییر یافته و روابط محرم و نامحرم عادی شده است و نشان میدهد که باید کارهای ریشهای بیشتری صورت بگیرد.
وی درباره اینکه به نظر میرسد روابط بین دستگاهی در حوزه عفاف و حجاب چندان قابل قبول نیست و خود عاملی برای به سرانجام نرسیدن اهداف مد نظر در این حوزه محسوب میشود، با تأیید این مطلب، معتقد است که اگر هماهنگی بین نهادهای فرهنگی باشد، مشکلی ایجاد نمیشود و هر دستگاه و نهادی که وارد این جرگه میشود باید هم معتقد به نظام اسلامی باشد و هم دغدغه مسائل حوزه عفاف و حجاب را داشته باشد.
این کارشناس حوزه عفاف و حجاب با اشاره به مصرف بالای وسایل آرایشی در ایران پیشنهاد داد که کتاب «نوروبیولوژی عفاف و حجاب» را مطالعه کنید.
وی در پایان بر این موضوع تأکید کرد که وقتی زن یا مرد وارد جامعه میشوند باید مطابق با عرف آن جامعه لباس بپوشند و خود را آراسته کنند، باید بدانیم معنای واقعی آزادی این است که به آزادی دیگران لطمهای وارد نشود.
مسؤول جامعه زنان سپاه کربلا مازندران در گفتوگویی با اشاره به فعالیتهایی که سپاه کربلا در این حوزه انجام داده است، میگوید: در برگزاری برنامهها همکاری استانداری، سازمان تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداریها، کمیته امداد، نیروی انتظامی و دادگستری را داشتیم که مهمترین آنها در موضوع مقابله با تهدیدات و آسیبهای دشمن در حوزه زن و خانواده بوده است.
امالسادات رخشنده با بیان اینکه دشمن بسیار هدفمند پیش آمده است، خاطرنشان میکند که دشمن برنامههای ضد دینی و اسلامی خود را در سطح وسیع و به زبانهای مختلف اشاعه داده است و برای مقابله با آن باید کارهای ریشهای و هدفمندی طراحی و اجرا شود.
وی میافزاید: دشمن ابتذال و بیبند و باری را فرهنگ و رعایت ارزشها و اعتقادات را نیز سکون و عقبماندگی نام نهاده است و خیلیها در این دام گرفتار شدهاند.
این عضو بسیج جامعه زنان مازندران بیان کرد: دشمن در بحث حیازدایی و متلاشی کردن خانوادهها کارهای زیادی انجام داده است و باید فعالیتهای مقابلهای با آن نیز در جامعه با شتاب بیشتری با اولویت جامعه دانشآموزی، دانشجویی و فرهیختگان صورت بگیرد.
رئیس کارگروه زنان و خانواده استان گلستان در گفتوگو با فارس میگوید: عفاف و حجاب بهعنوان یک مفهوم اساسی در انقلاب اسلامی مطرح است که حدود 40 دهه از آن میگذرد و با آن دست به گریبان هستیم اما مسائل مربوطه هنوز بهدرستی حل نشده است زیرا تهاجم فرهنگی بهروز و پیچیدهتر میشود اما برنامههای مقابلهای چندان بهروز نیستند.
نصرت بابایی با بیان اینکه دستورالعمل گسترش حجاب و عفاف در سال 84 به تصویب شورای عالی فرهنگی رسیده و وظایف هر یک از دستگاهها در آن مشخص شده است، تصریح میکند: اما این دستورالعملها به شکل جدی اجرایی نشده است زیرا نگاهها هماهنگ و یکپارچه و در یک مسیر نیست و از آن سو، دشمن باشتاب در حال فعالیت است، اکنون تنها سپاه و بسیج فعالیتهای خود را در طول سال انجام میدهند.
وی معتقد است که باید به دنبال دستورالعمل، اعتقاد قوی وجود داشته باشد تا مشکلات برطرف شود؛ چگونه است که در آلمان موضوع همجنسگرایی که خلاف عرف و قانون است با پافشاری قانونی میشود! ولی در ایران که قانون الهی داریم؛ در موضوع عفاف و حجاب اعتقاد محکم وجود ندارد و نگاه یکسانی در این زمینه از سوی برنامهریزان وجود ندارد تا یک موضوع مهم اجرایی شود.
مسؤول کارگروه بانوان و خانواده استان گلستان میافزاید: با تهاجم گسترده فرهنگی از طریق اینترنت و ماهواره مواجه هستیم و البته ناامید به حل آن نیستم، زیرا مسؤولانی هستند که دغدغه فرهنگی دارند و با نگاه باز و اعتقاد قوی میخواهند کارهای مهمی را انجام بدهند.
بابایی در پایان با تأکید بر اینکه عفاف و حجاب زنانه نیست، میگوید: همه افراد خانواده باید کمک کنند تا محافظ این نهاد مهم و حساس باشند؛ مردان و پسران باید نسبت به مادر و خواهر خود غیرت داشته باشند تا امروز و آینده نسبت به همسر و فرزند خود نیز همین نگاه را پیشه کنند.
یک کارشناس امور زنان نیز اظهار کرد: در موضوعات مربوط به حوزه زنان دچار یک تنش و تضاد بوده و با دو رویکرد برابری و عدالت جنسیتی مواجه هستیم.
لیلا استیری تصریح میکند: عدالت جنسیتی مد نظر جامعه اسلامی است که براساس تفاوتهای موجود بین زن و مرد، وظایف تعریفشدهای نیز به آنها محول میشود و تئوریها و برنامهها نیز براساس همین تفاوتها است.
وی میافزاید: اما برابری جنسیتی یک رویکرد برگرفته از جامعه غربی است که خود آنها در این موضوع به بنبست رسیدهاند، رویکری که میگوید وظایف و مسؤولیتهای زن و مرد باید شبیه هم تعریف شود.
این کارشناس امور زنان معتقد است که اکنون برنامههای کشور حول محور برابری جنسیتی و نه عدالت جنسیتی است و بر همین رویکرد غربگرایانه، همه زنان باید مانند مردان بهسمت اشتغال بروند و این موضوع آرام آرام در حال صدمه زدن به کانون خانوادهها است.
استیری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به موضوع عفاف و حجاب میگوید: خداوند انسان را آزاد آفریده است اما این آزادی نباید به قیمت دربند کردن حتی یک فرد به گناه باشد، باید بدانیم که زن و مرد در سایه عفت و حجب و حیا از لغزشها مصون هستند.
وی معتقد است که باید کارهای ریشهای و مستمر در حوزه عفاف و حجاب صورت بگیرد و اگر هماهنگیهای بین دستگاهی، نگاه، تفکر و دغدغه واحد در این زمینه نباشد، باوجود همه برنامههای مثبتی که انجام میگیرد اما نتیجه مطلوب حاصل نمیشود.
حضرت فاطمه زهرا(س) میفرماید:«خیرٌ لِلنساءِ أَن لَا یَرینَ الرجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرجَال»، بهترین و نیکوترین کار زنان آن است که[بدون ضرورت] مردان [نامحرم] را نبینند و مردان[نامحرم] نیز آنها را نبینند.
استاد شهید مرتضی مطهری درباره حجاب گفته است: چون حجاب، به معنی پرده است، اسلام خواسته است زن باحجاب باشد، یعنی همواره پشت پرده بوده و در عزلت و گوشهنشینی باشد اما باید بدانیم آنچه درباره پوشش زن است کلمه «ستر» بهکار میرود، پوشش زن در اسلام آن است که در معاشرت با مردان، بدن خود را پوشانده و از جلوهگری پرهیز کند.