آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(ع) همگی مبنی بر ضرورت رعایت حجاب و عفاف است؛ اما علت اینکه امروز برخی التزام کمتری به این حکم الهی دارند را باید در عملکرد مسئولان فرهنگی و نحوه فعالیت‌های صورت گرفته دنبال کرد.
کد خبر: ۸۸۸۵۸۴۴
|
۲۱ تير ۱۳۹۶ - ۱۵:۴۰
 به گزارش خبرگزاری بسیج، به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، موضوع حجاب در جامعه دارای حامیان و مخالفانی است که هر یک دارای ادله‌ای خاص برای عقاید خود هستند، آن دسته از زنان و مردان که حجاب را برگزیده و به آن پای‌بند هستند پای مکتب و شریعت اسلام قد کشیده و به تبعیت از احکام الهی خود را ملزم به رعایت این مهم کرده‌اند، اما آن دسته از افرادی که در زمینه رعایت حجاب سست هستند و یا اعتقادی به رعایت آن ندارند را نمی‌توان از شمار علاقه مندان به اسلام ندانست چرا که بسیاری از این افراد به سایر دستورات اسلام همچون نماز، روزه و .. پای بند هستند.

اینکه در برهه‌ای از زمان در کشورمان یکی از اهداف افراد برای به ثمر رساندن انقلاب اسلامی و برپایی حکومت اسلامی رعایت حجاب و عفاف در جامعه بوده است و امروز رعایت این مهم از سوی افراد زیادی نادیده گرفته می‌شود نیازمند بررسی دقیق و کارشناسی است که متاسفانه با غفلت همراه شده است.

در جامعه‌ای که سینما و تلویزیون بدحجابی و روابط بی‌قاعده زنان و مردان را به نمایش می‌گذارند و الگوهای احتماعی هنرمندانی هستند که التزامی به رعایت حجاب ندارند و مسئولان از میان اجرای احکام اسلامی صرفا حجاب را برگزیده‌اند و در سایر امور کوتاهی می‌کنند و دشمن به خوبی و با ظرافت با بهره‌مندی از ماهواره‌ها و فضای مجازی در پی شیوع فرهنگ بی‌عفتی هستند، نمی‌توان علت بدحجابی زنان را بی اعتقادی آنان به احکام اسلامی دانست، بلکه شایسته‌تر است نگاهی به عملکرد مسئولان فرهنگی و نحوه فعالیت‌های صورت گرفته در این زمینه داشته باشیم.

از جمله ادله افراد بدحجاب برای فرار از مقید بودن به این امر آن است که نباید به این موضوع به عنوان اصلی فراگیر و الزامی نگریست، بلکه این حکم الهی افراد را مورد خطاب قرار داده و باید انتخاب را بر عهده خود آنان گذاشت. در این راستا به بهانه روز حجاب و عفاف به سراغ کارشناسان دینی و اجتماعی رفتیم تا از اسناد موجود در زمینه حجاب و ریشه‌های آن آگاه شویم.

در این راستا به سراغ حامد پوررستمی، دکترای علوم قرآن و حدیث رفتیم تا به تبیین جایگاه حجاب در آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(ع) بپردازیم. وی با بیان اینکه تاریخچه حجاب صرفا به دین اسلام باز نمی‌گردد، بلکه در سایر ادیان توحیدی نیز وجود داشته است، حتی در سبط پیدایش، کتاب اشیای نبی و نامه اول پلوس نیز در مورد پوشش بانوان سخن به میان آمده است گفت: کلمه حجاب در قرآن کریم بارها بیان شده و دارای معانی ظاهری و باطنی است.

وی با بیان اینکه واژه حجاب هفت مرتبه در قرآن کریم بکار گرفته شده و غالبا به معنی حائل و مانع است گفت: در مورد شکل ظاهری کلمه حجاب می‌توان به آیه ۵۳ سوره احزاب که می‌فرماید: «... وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنّ... و چون از زنان [پيامبر] چيزى خواستيد از پشت پرده از آنان بخواهيد اين براى دل‌هاى شما و دل‌هاى آنان پاكيزه‌تر است» اشاره کرد و این امر را مختص به زنان پیامبر دانست.

پوررستمی به معنای فراگیر حجاب اشاره و عنوان کرد: خداوند در آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا؛ اى پيامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوشش‌هاى خود را بر خود فروتر گيرند اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديكتر است و خدا آمرزنده مهربان است».

حجاب وسیله عفیف ماندن
وی ادامه داد: مفسران منظور از «جلابیب» را لباس بلندی دانسته‌اند که تمام هیبت زنان را در برمی‌گیرد. پس در اینکه مسأله وجود جلابیت و بر تن کشیده شدن آن امری حتمی است شکی نیست ولی آنچه مورد تأکید قرار گرفته، این است که جلابیب را پایین‌تر آورده و گسترده‌تر کنند تا شناخته شوند. منظور از شناخته شدن متمایز شدن از زنان غیرعفیف است پس در اینجا حجاب وسیله‌ای برای عفیف بودن معرفی شده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گروه شیعه شناسی و معارف اسلامی با اشاره به اینکه در فرهنگ صدر اسلام، داشتن پوشش سراسری بانوان بر سر مرسوم بوده است گفت: شاهد مثال حجاب در قرآن کریم آیه ۳۱ سوره مبارکه نور نیز است که می‌فرماید: «و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زيورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعا از آن پيداست و بايد روسرى خود را بر سينه خويش اندازند و زيورهايشان را جز براى شوهرانشان يا پدرانشان يا پدران شوهرانشان يا پسرانشان يا پسران شوهرانشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسران خواهرانشان يا زنان خود يا كنيزانشان يا خدمتكاران مرد كه [از زن] بى ‏نيازند يا كودكانى كه بر عورت‌هاى زنان وقوف حاصل نكرده‏‌اند آشكار نكنند و پاهاى خود را نكوبند تا آنچه از زينتشان نهفته مى دارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى به درگاه خدا توبه كنيد اميد كه رستگار شويد». طبق این آیه علاوه بر موی سر خواسته شده است که سینه و گردن نیز پوشیده شود چرا که زنان عرب روسری را از پشت گوش خود رد می‌کردند.

وی حفظ عفت را نیز جزئی از حجاب با استناد به آیه ۳۱ سوره نور دانست و گفت: آموزش نحوه راه رفتن و پرهیز از خودنمایی در اینجا، نوعی عفت زنانه است که سبب جلب توجه کمتر و در پوشش و حجاب ماندن می‌شود. قرآن کریم به بیان فلسفه این امر نیز پرداخته و آن را سبب سلامت روانی فرد و جامعه می‌داند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه مرحوم کلینی، مرحوم کافی و شیخ حر عاملی نیز در کتاب وسائل الشیعه احادیثی را از ائمه معصومین(ع) روایت کرده‌اند که موی سر زنان باید پوشانده شود، تصریح کرد: از دیدگاه شهید مطهری نیز حجاب از سه منظر حفظ بهداشت روانی جامعه، استحکام خانواده و تقویت روابط و موضوعات اجتماعی و به حاشیه کشیده نشدن نیروهای کار دارای ارزش و اهمیت است.

مسئولان به اقامه احکام خداوند در جامعه بپردازند
پوررستمی با تأکید بر اینکه آیات قرآن کریم در زمینه عفاف و حجاب خطاب به تک تک افراد جامعه است عنوان کرد: همچنین در قرآن کریم و نهج‌البلاغه از مسئولان جامعه اسلامی نیز خواسته شده است که به هنگام به قدرت رسیدن به اقامه احکام خداوند در جامعه بپردازند، پس حجاب امری فردی نیست و به جامعه نیز مرتبط می‌شود. انسان موجودی اجتماعی است و احکام دینی نیز با توجه به این مهم وضع شده است.

وی سلامت اجتماعی را در آیات قرآن کریم از اهمیت به سزایی برخوردار دانست و گفت: بدین جهت خداوند دست به تدوین قوانین اجتماعی زده است که از جمله آنها حجاب است، پس نمی‌توان بیان کرد که حجاب امری شخصی و سلیقه‌ای است چرا که فرد با حضور خود در جامعه می‌تواند تأثیرگذار باشد.

اولین قربانی کنار گذاشتن احکام اجتماعی
این دکترای علوم قرآن و حدیث اولین قربانی کنار گذاشتن احکام اجتماعی اسلام را به خطر افتادن حریم جامعه و خانواده و بروز طلاق، سست شدن کانون خانواده، اشاعه فحشا و ... برشمرد و گفت: احکام فردی خروجی اجتماعی دارند، چرا که انسان موجودی اجتماعی و در ارتباط با دیگران است. همچنین گناهان بر سه قسم کرداری، تصویری و گفتاری است و در این میان گناهان تصویری پیامدهای گسترده‌تری دارد. طبق روایات ائمه معصومین(ع) نیز یکی از راه‌های سلامت قلب، مدیریت چشم است و بی‌حجابی و بی‌عفتی اولین تأثیر را بر چشم دارد؛ اینکه خداوند به زنان توصیه می‌کند که از تبرج به دور باشند تا خود و جامعه را سالم نگاه دارند نیز به همین موضوع اشاره دارد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گروه شیعه شناسی و معارف اسلامی قربانی اشاعه بی‌حجابی و بی‌عفتی در جامعه را خود بانوان دانست و گفت: خیانت و فحشا نتیجه بی‌حجابی زنان و بی‌عفتی مردان است که از همسران خود روی گردانده و به ارتباطات نامشروع روی می‌آورند.

پوررستمی بزرگ نمایی را معضل دیگری در زمینه اشاعه بی‌حجابی خواند و گفت: وقتی در جامعه احکام اسلامی با جدیت از سوی مسئولان دنبال و اجرایی نشود و به بیت‌المال دست برده شود و سپس صرفا معطوف به اجرای حجاب به عنوان یک حکم الهی شد، شاهد دلزده شدن زنان و مردان از این مهم خواهیم شد. زنان قربانی شدند چرا که در جنگ نرم مورد هجمه قرار گرفتند و از احکام اسلامی نیز آگاهی صحیحی نداشتند؛ همچنین عملکردهای غلط فرهنگی سبب دلزده شدن آنان از این حکم الهی شد.   

بنابر گزارش ایکنا، به سراغ غلامرضا جمشیدی‌ها، دانشیار گروه جامعه‌شناسی و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز رفتیم تا به بررسی جنبه‌های اجتماعی حجاب و عفاف و راهکارهای ترویج این فرهنگ الهی بپردازیم.

وی با انتقاد از اینکه در نظام تربیتی و فرهنگی جامعه ترویج فرهنگ عفاف و حجاب به درستی و کارشناسانه صورت نگرفته است، تصریح کرد: ترویج این مهم نیازمند در پیش گرفتن راهکارهای اصولی و بسیار خردمندانه است تا مردم به دور از امر و نهی مستقیم از کارکردهای حجاب آگاه شده و به صورت غیرمستقیم خود را ملزم به اجرای آن بدانند، چرا که عفاف و حجاب ریشه انسان شناسی دارد و انسان در فطرت خود دارای حیا است و بروز آن توسط حجاب صورت می‌گیرد و این امر در جوامع مختلف اشکال متفاوتی یافته است.

جمشیدی‌ها با تأکید بر این نکته که در نظام تعلیم و تربیت و نظام تبلیغاتی کشور سرمایه گذاری صحیحی برای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف صورت نگرفته است، گفت: اقدامات صورت گرفته در برابر تهاجم فرهنگی موجود بسیار کم و ناکافی و بعضا غیراصولی است چرا که تبلیغ این فرهنگ باید با ظرافت‌های خاصی همراه باشد تا سبب بروز واکنش عکس نشود.

زبان لین جایگزین تمسخر و رفتار دستوری شود
وی بر ضرورت بهره‌مندی از زبان لین در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب بجای تمسخر و رفتار دستوری تأکید و تصریح کرد: بروز و ظهور زبان لین می‌تواند با برپایی گفتمان‌های اقناعی و جلسات بحث و بررسی آزاد عقاید همراه باشد تا مدافعان هر اندیشه به بیان نظرات خود بپردازند و بهترین‌ها را انتخاب کنند.  

این جامعه شناس ادامه داد: معرفی و تبیین زندگی نامه افرادی که به حجاب و عفاف آراسته بوده‌اند و بیان کارکردها و مضراتی ناشی از عدم رعایت این حکم الهی نیز می‌تواند در جذب افراد مؤثر باشد، به شرط آنکه ظرافت و هنرمندی در نحوه بیان را آموخته باشیم.

بنابراین گزارش، عدم رعایت عفاف و حجاب در جامعه می‌تواند پیامدهای سنگینی به همراه داشته باشد؛ به طوری که با اضمحلال خانواده‌ها و سپس جامعه روبرو شویم، در چنین صورتی شایسته است که موضوع عفاف و حجاب در یک جامعه اسلامی با جدیت بیشتری دنبال شود، چرا که عقل حکم می‌کند بجای پیمودن دوباره راهی که غرب طی کرد و به نابودی خانواده منجر شد درصدد کسب تجربه از این جریان و به تبع آن اقدام به انجام عملیات‌های پیشگیرانه کنیم که صد البته قرار گرفتن در این مسیر با کار یک هفته‌ای و نامگذاری یک روز و یک هفته به این حکم الهی میسر نمی‌شود و اقدامات کارشناسی، هنرمندانه و عزم و اعتقاد جدی مسئولان را در تمام طول سال می‌طلبد.

فاطمه بختیاری
ارسال نظرات