دکتر ایرج مزارعی کارشناس امور رسانه:
برای دومین بار است که در سه روز گذشته بر آن شدم که دفاعیاتی از مناظرات زنده و کارکردهای آن را بر حسب ضرورت نوشته و ابعاد و شاخصه های مثبت آن در نهادینه کردن بیشتر دموکراسی را مرقوم نمایم .
برای دومین بار است که در سه روز گذشته بر آن شدم که دفاعیاتی از مناظرات زنده و کارکردهای آن را بر حسب ضرورت نوشته و ابعاد و شاخصه های مثبت آن در نهادینه کردن بیشتر دموکراسی را مرقوم نمایم .
در این جا ابتدا یک مقدمه و گذری به مزایای مناطره میپردازم و سپس تحلیل محتوی و در پایان هم جمع بندی و نتیجه گیری .
بدون شک مناظره های انتخاباتی از نوع تلویزیونی و زنده آن نقش بسیار مهمی در انتخاب عقلانی و هوشمند و کشف حقیقت و زوایایی مختلف کاندیدا برای مردم دارد. تبار شناسی مناظرات انتخاباتی زنده تلویزیونی به سال ۱۹۵۶ در انتخابات آمریکا برمی گردد و از آن سال تاکنون به عنوان یک ساختار برنامه سازی موفق و راهبردی و تاثیرگذار و هم چنین پرمخاطب در برنامه های تلویزیونی قرار گرفته است و اغلب کشورها جهان بویژه توسعه یافته و دموکراتیک از آن استفاده لازم را برده اند .
در چند دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز مناظره های انتخاباتی در تلویزیون نقش مهمی در تنویر افکار عمومی و شفاف سازی را در انتخاب نامزد نهایی ایفا کرده و بعنوان یک مزیت مثبت از آن در انتخابات استفاده شده است .
اصولا استفاده از مناظره های زنده کاندیدا ها در تلویزیون دارای فوایدی هستند که به طور خلاصه چند مورد را تیتر وار اشاره میکنم :
اولا مناظره قدرت انتخاب درست و دقیق مردم و بعبارتی انتخاب بهترین را بالا می برد
ثانیا مردم می توانند پتانسیل ها ی کاندیداها و توانایی آنها در زمینه های مختلف را در مقایسه ای طبیعی و بدون سانسور نسبت به یکدیگر ارزیابی کرده و از این طریق به هدف مطلوب برسند .
ثالثا مناظره ها نقش بسیار اساسی در جلوگیری از پدیده پوپولیسم و عوام گرایی دارند و کاندیداها کمتر میتوانند خدای نکرده با طرح مباحث عام پسند زمینه پیروزی خود را فراهم کنند چرا که اگر نامزدی در جلوی چشم میلیون ها بیننده شعارهای غیرعملیاتی و غیر عقلانی و غیر قابل تحقق بدهد نامزد دیگر می تواند با رد آن، عقلانیت انتخابات و گزینش صحیح مردم را تضمین نماید.
رابعا پخش زنده مناظره ها به بالا بردن حس اعتماد عمومی در جامعه کمک می کند، شایعات را به حاشیه می راند و بیانگر رفتار نامزدهای ریاست جمهوری در کسوت این مقام است و همچنین پاسخگویی مسئولانه را در آنها تقویت می کند.
خامسا مناظره زنده يعنى دفاع از شفافيت و اينكه دانستن حق مردم است
سادسا در مناظره زنده توانمندی های محتوایی ،روحی -روانی و حتی فیزیکی نامزدها برای اداره کشور بهتر روشن میشود و .....
اصولا مناظره و مستندهای تلویزیونی در ساختار برنامه ها ، جزء مواردی محسوب می شوند که نقش چشمگیری در جذب مخاطب و حتی مدیریت افکار عمومی و شفاف سازی در جامعه دارد . فلذا پخش زنده مناظره تلویزیونی یک مزیت نسبی و جدی برای رسانه ملی و تمام رسانه ها میباشد که اگر از این فرصت استفاده کند میتوانند در جذب مخاطب موفقیت بیشتری کسب کرده باشد و مخصوصا در جهانی که شاهد رقابت بسیار شدید بین رسانه ها در جذب مخاطب میباشیم و هر رسانه ای نیز اصولا بدنبال این استراتژی راهبردی یعنی جذب مخاطب بیشتر میباشد .
در چند روز گذشته خبر پخش غیرمستقیم مناظره های کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری واکنش های متفاوتی در بین خواص و همچنین عوام جامعه در پی داشته است. که تمام کاندیدای ریاست جمهوری و احزاب و لایه های مخلف دموکراسی و رسانه ملی مناظره زنده تلویزیونی را تایید کردند و حتی نظر سنحی های صورت گرفته در فضای مجازی نیز از پخش بدون واسطه و زنده مناظر های انتخاباتی خبر دادند .
اما دوستانی هم که از عدم پخش مستقیم مناظره ها به دلایلی چون بی پردگی بعضی از کاندیدا ها انتقاد میکنند و اتفاقا من هم هم عقیده میباشم باید بگویم که دلیلی ندارد که عدم رعایت کردن اخلاق رسانه ای از یک کاندیدا مانع اجرای یک اصل پسندیده و مفید بشود .
اساسا دموکراسی از بطن جامعه بر می اید و مردم درواقع از طریق انتخاب مجال حضور یافتن در صحنۀ سیاست را به دست می‌آورند و در به وجود آوردن حکومت دموکراتیک، نقش تعیین کننده پیدا میکنند.
حال این سؤالات مطرح می شود که چگونه می‌توان یک انتخاب مؤثر داشت ، و چه چیزی می‌تواند نقش انتخابات را در انتقال قدرت به نفع مردم برجسته تر سازد، و مردم چگونه میتوانند در تعیین مدیران سیاسی کشور، دقیق‌تر عمل کنند؟
برای پاسخ گفتن به سؤالات بالا، انتخابات را باید از موقف مردم مورد توجه و ارزیابی قرار داد؛ زیرا، بستر اصلی انتخابات، مردم است ، یعنی مردم باید با مشارکت فعالانۀ شان در انتخابات، تصمیم بگیرند که قدرت چگونه و در مسیر تحقق کدام خواستها اِعمال شود و نماینده‌گان و خواست و رضایت مردم در رهبری قدرت، برای یک دورۀ معین مورد نظر، چه کسانی باشند و به صورت مشخصتر، کدام یک از کاندیدا می‌تواند در تحقق خواسته های مردم در حکومت آینده، موفقتر عمل کند.
از طرفی دیگر پخش جذاب ترین برنامه رقابتی کاندیدهای محترم با واسطه چقدر در اعتماد مردم به برقراری اصل دموکراسی در کشور کمک می کند؟ ایا مخاطبانی که با انگیزه فراوان پای گیرنده تلویزیونی می نشیند با پخش مناظره هایی غیر مستقیم به اندازه کافی اقناع می شود، در کجای دنیا دم از دموکراسی زده می شود اما مردم که اصلی ترین پایه ان هستند نامحرم در نظر گرفته می شوند و نظر عده ای انگشت شمار می شود دموکراسی!!! مگر نه این است که هم اکنون در بعضی از کشورها اروپایی چون سویس البته بصورت محدود ما دمکراسی مستقیم داریم که عملا از دیدگاه بنده نیز پخش مناظره به طور زنده خود نوعی دمکراسی مستقیم و بی واسطه است . پس چرا باید به بهانه های غیر تخصصی و واپس گرا مردم را از یک مزیت برجسته محروم کرد .
در پایان باید بگویم که پخش عدم مستقیم و زنده مناظره ها از طرف هر جریان سیاسی و فکری در کشور با مردم سالاری دینی و اصول اولیه دموکراسی که به معنی حکومت مردم بر مردم از مردم و برای مردم است ، فاصله دارد .
یادمان نرود اگر بنا به مجموعه دلایلی اتفاقی ناگوار که در برهه ای از تاریخ به وقوع پیوست اسان ترین کار ممکن را که همان مطرح کردن عدم اعتماد به ظرفیت های مردمی است مد نظر قرار دهیم به اشتباه رفته آیم چرا که همین مردم در انتخابات دوره قبلی ریاست جمهوری مناظره ها را به صورت مستقیم مشاهده کردند و اتفاقا همین مناظره های زنده و بسیار منطقی بود که مردم را پای صندوق های رای اورد و انتخاباتی پرشور رقم زدند.
دکتر ایرج مزارعی
کارشناس امور رسانه
در این جا ابتدا یک مقدمه و گذری به مزایای مناطره میپردازم و سپس تحلیل محتوی و در پایان هم جمع بندی و نتیجه گیری .
بدون شک مناظره های انتخاباتی از نوع تلویزیونی و زنده آن نقش بسیار مهمی در انتخاب عقلانی و هوشمند و کشف حقیقت و زوایایی مختلف کاندیدا برای مردم دارد. تبار شناسی مناظرات انتخاباتی زنده تلویزیونی به سال ۱۹۵۶ در انتخابات آمریکا برمی گردد و از آن سال تاکنون به عنوان یک ساختار برنامه سازی موفق و راهبردی و تاثیرگذار و هم چنین پرمخاطب در برنامه های تلویزیونی قرار گرفته است و اغلب کشورها جهان بویژه توسعه یافته و دموکراتیک از آن استفاده لازم را برده اند .
در چند دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز مناظره های انتخاباتی در تلویزیون نقش مهمی در تنویر افکار عمومی و شفاف سازی را در انتخاب نامزد نهایی ایفا کرده و بعنوان یک مزیت مثبت از آن در انتخابات استفاده شده است .
اصولا استفاده از مناظره های زنده کاندیدا ها در تلویزیون دارای فوایدی هستند که به طور خلاصه چند مورد را تیتر وار اشاره میکنم :
اولا مناظره قدرت انتخاب درست و دقیق مردم و بعبارتی انتخاب بهترین را بالا می برد
ثانیا مردم می توانند پتانسیل ها ی کاندیداها و توانایی آنها در زمینه های مختلف را در مقایسه ای طبیعی و بدون سانسور نسبت به یکدیگر ارزیابی کرده و از این طریق به هدف مطلوب برسند .
ثالثا مناظره ها نقش بسیار اساسی در جلوگیری از پدیده پوپولیسم و عوام گرایی دارند و کاندیداها کمتر میتوانند خدای نکرده با طرح مباحث عام پسند زمینه پیروزی خود را فراهم کنند چرا که اگر نامزدی در جلوی چشم میلیون ها بیننده شعارهای غیرعملیاتی و غیر عقلانی و غیر قابل تحقق بدهد نامزد دیگر می تواند با رد آن، عقلانیت انتخابات و گزینش صحیح مردم را تضمین نماید.
رابعا پخش زنده مناظره ها به بالا بردن حس اعتماد عمومی در جامعه کمک می کند، شایعات را به حاشیه می راند و بیانگر رفتار نامزدهای ریاست جمهوری در کسوت این مقام است و همچنین پاسخگویی مسئولانه را در آنها تقویت می کند.
خامسا مناظره زنده يعنى دفاع از شفافيت و اينكه دانستن حق مردم است
سادسا در مناظره زنده توانمندی های محتوایی ،روحی -روانی و حتی فیزیکی نامزدها برای اداره کشور بهتر روشن میشود و .....
اصولا مناظره و مستندهای تلویزیونی در ساختار برنامه ها ، جزء مواردی محسوب می شوند که نقش چشمگیری در جذب مخاطب و حتی مدیریت افکار عمومی و شفاف سازی در جامعه دارد . فلذا پخش زنده مناظره تلویزیونی یک مزیت نسبی و جدی برای رسانه ملی و تمام رسانه ها میباشد که اگر از این فرصت استفاده کند میتوانند در جذب مخاطب موفقیت بیشتری کسب کرده باشد و مخصوصا در جهانی که شاهد رقابت بسیار شدید بین رسانه ها در جذب مخاطب میباشیم و هر رسانه ای نیز اصولا بدنبال این استراتژی راهبردی یعنی جذب مخاطب بیشتر میباشد .
در چند روز گذشته خبر پخش غیرمستقیم مناظره های کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری واکنش های متفاوتی در بین خواص و همچنین عوام جامعه در پی داشته است. که تمام کاندیدای ریاست جمهوری و احزاب و لایه های مخلف دموکراسی و رسانه ملی مناظره زنده تلویزیونی را تایید کردند و حتی نظر سنحی های صورت گرفته در فضای مجازی نیز از پخش بدون واسطه و زنده مناظر های انتخاباتی خبر دادند .
اما دوستانی هم که از عدم پخش مستقیم مناظره ها به دلایلی چون بی پردگی بعضی از کاندیدا ها انتقاد میکنند و اتفاقا من هم هم عقیده میباشم باید بگویم که دلیلی ندارد که عدم رعایت کردن اخلاق رسانه ای از یک کاندیدا مانع اجرای یک اصل پسندیده و مفید بشود .
اساسا دموکراسی از بطن جامعه بر می اید و مردم درواقع از طریق انتخاب مجال حضور یافتن در صحنۀ سیاست را به دست می‌آورند و در به وجود آوردن حکومت دموکراتیک، نقش تعیین کننده پیدا میکنند.
حال این سؤالات مطرح می شود که چگونه می‌توان یک انتخاب مؤثر داشت ، و چه چیزی می‌تواند نقش انتخابات را در انتقال قدرت به نفع مردم برجسته تر سازد، و مردم چگونه میتوانند در تعیین مدیران سیاسی کشور، دقیق‌تر عمل کنند؟
برای پاسخ گفتن به سؤالات بالا، انتخابات را باید از موقف مردم مورد توجه و ارزیابی قرار داد؛ زیرا، بستر اصلی انتخابات، مردم است ، یعنی مردم باید با مشارکت فعالانۀ شان در انتخابات، تصمیم بگیرند که قدرت چگونه و در مسیر تحقق کدام خواستها اِعمال شود و نماینده‌گان و خواست و رضایت مردم در رهبری قدرت، برای یک دورۀ معین مورد نظر، چه کسانی باشند و به صورت مشخصتر، کدام یک از کاندیدا می‌تواند در تحقق خواسته های مردم در حکومت آینده، موفقتر عمل کند.
از طرفی دیگر پخش جذاب ترین برنامه رقابتی کاندیدهای محترم با واسطه چقدر در اعتماد مردم به برقراری اصل دموکراسی در کشور کمک می کند؟ ایا مخاطبانی که با انگیزه فراوان پای گیرنده تلویزیونی می نشیند با پخش مناظره هایی غیر مستقیم به اندازه کافی اقناع می شود، در کجای دنیا دم از دموکراسی زده می شود اما مردم که اصلی ترین پایه ان هستند نامحرم در نظر گرفته می شوند و نظر عده ای انگشت شمار می شود دموکراسی!!! مگر نه این است که هم اکنون در بعضی از کشورها اروپایی چون سویس البته بصورت محدود ما دمکراسی مستقیم داریم که عملا از دیدگاه بنده نیز پخش مناظره به طور زنده خود نوعی دمکراسی مستقیم و بی واسطه است . پس چرا باید به بهانه های غیر تخصصی و واپس گرا مردم را از یک مزیت برجسته محروم کرد .
در پایان باید بگویم که پخش عدم مستقیم و زنده مناظره ها از طرف هر جریان سیاسی و فکری در کشور با مردم سالاری دینی و اصول اولیه دموکراسی که به معنی حکومت مردم بر مردم از مردم و برای مردم است ، فاصله دارد .
یادمان نرود اگر بنا به مجموعه دلایلی اتفاقی ناگوار که در برهه ای از تاریخ به وقوع پیوست اسان ترین کار ممکن را که همان مطرح کردن عدم اعتماد به ظرفیت های مردمی است مد نظر قرار دهیم به اشتباه رفته آیم چرا که همین مردم در انتخابات دوره قبلی ریاست جمهوری مناظره ها را به صورت مستقیم مشاهده کردند و اتفاقا همین مناظره های زنده و بسیار منطقی بود که مردم را پای صندوق های رای اورد و انتخاباتی پرشور رقم زدند.
دکتر ایرج مزارعی
کارشناس امور رسانه
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار
