گفتنی است که طی ماههای اخیر، گروهی از سناتورهای دموکرات و جمهوریخواه کنگره امریکا لایحهای را به مجلس سنا ارائه نمودند که به بهانه آزمایشهای موشکی و سایر فعالیتهای غیرهستهای ایران، تحریمهای سختگیرانهتری را علیه تهران وضع مینمود؛ تحریمهایی که طنینانداز موضع سختگیرانهتر «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری امریکا نسبت به ایران بود. اما روز سهشنبه (15/1/96)، «باب کورکر» رئیسجمهوریخواه کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفت: «در حال حاضر فرآیند طرح و تصویب لایحه [تحریمهای تهران] به دلیل نگرانی اتحادیه اروپا از تأثیرگذاری آن بر انتخابات آتی [ریاست جمهوری] ایران متوقف میشود».
به رغم ادعاهای مطرح شده در مورد نگرانی اروپاییها، پیش از این در خود امریکا نیز نسبت به تأثیر تحریمها در انتخابات ایران هشدار داده شده بود. دکتر «کنت کاتزمن»، مشاور سرویس تحقیقاتی کنگره امریکا در جلسه استماع کمیته فرعی «خاورمیانه و شمال آفریقای» کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا که دهم فروردین برگزار شد، در خصوص اینکه اقدامات امریکاییها چه تأثیری بر انتخابات ریاست جمهوری ایران میگذارد به صراحت میگوید: «اگر امریکا تحریمهای جدیدی علیه ایران وضع کند میتواند جایگاه میانهروها و اردوگاه روحانی را تضعیف کند زیرا بهانهای برای افزایش انتقادات «تندروها» از روحانی خواهد شد، چراکه همین الان هم آنها میگویند او نتوانست به همه وعدههای خود برای برداشته شدن همه تحریمها عمل کند».
اندیشکده امریکایی «امریکن اینتر پرایز» نیز در تحلیلی ضمن ابراز نگرانی از حذف «روند فعلی» در انتخابات ایران نوشت: امریکا باید نسبت به جایگزین شدن یک رئیسجمهور «تندرو» که نسخه تعامل اقتصادی، دیپلماتیک روحانی با غرب را تغییر میدهد، هوشیار باشد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در تحلیل خود درباره وضعیت انتخابات ریاست جمهوری در ایران، مواضع ضدایرانی ترامپ را از آن جهت مورد انتقاد قرار داده که اتخاذ چنین مواضعی به تضعیف جایگاه روحانی و تقویت جریان منتقد سیاستهای دولت وی بینجامد. به نوشته آسوشیتدپرس، اظهارات تند رئیسجمهور امریکا علیه ایران خیلی به نفع مخالفان روحانی تمام شده و به آنان کمک کرده که پایگاه اجتماعی خود را بسیج کنند. مواضع ترامپ موجب تحریک احساسات ضدامریکایی (برخلاف تلاشهای دولت روحانی طی چهار سال گذشته) در ایران شده است.
اما اینکه تحریمهای جدید علیه ایران قرار است چه هدفی را دنبال کند را در بیان خانم راس لتینن، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا بهتر میتوان درک کرد. او در جلسه استماع کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا، با اشاره به طرح جدید سنا علیه ایران گفت: امریکا چنان تحریمهای فلجکنندهای علیه ایران وضع خواهد کرد که مجبور شود بار دیگر در تصمیم خود مبنی بر توسعه برنامه موشکهای بالستیک تجدیدنظر کند. او البته در بیان چرایی بهکارگیری مجدد واژه تحریمهای فلجکننده و مبتنی برالگوی برجام، اینگونه اعلام نظر میکند که: امریکا باید با قاطعیت و به طور کامل تحریمهای موجود را اجرا کند و حداکثر فشار را بر این کشور بیاورد زیرا ایران فقط در برابر قدرت و فشار از خود واکنش نشان میدهد.(!)
امریکاییها به رغم مواضع ترامپ و جمهوریخواهان علیه برجام، به الگوی مذاکرات هستهای، به عنوان تنها الگویی که توانستهاند طی چند دهه مقابله با ایران و تست انواع روشهای نظامی و امنیتی واقتصادی، امتیازاتی کسب کنند، نگاه میکنند و همانگونه که بارها تأکید کردهاند بنا دارند با تعمیم آن به دیگر عرصهها، نظیر موشکی، مهار نفوذ منطقهای ایران و...، ظرفیتهای انقلاب اسلامی را خنثی کنند و البته روشن است که هدف از تعویق تصویب تحریمها کاهش فشارهای اقتصادی بر مردم ایران نیست، بلکه تعلیق آن تا پس از برگزاری انتخابات است، این استراتژی سبب شده که ترامپ نیز از پاره کردن برجام منصرف شده و دولت جدید امریکا نیز در زمره حامیان آن درآمده و به ایران توصیه کند که برجام را رعایت کند. ترامپ هفته گذشته تأکید کرد که اجرای برجام را به دقت دنبال میکند.
از منظر دولتمردان امریکا، تعویق اعمال تحریمهای جدید علاوه بر اینکه باعث خواهد شد تا دولت روحانی بیش از این تحت فشار افکار عمومی و منتقدان قرار نگیرد، امکان اینکه طرف غربی بتواند بر انتخابات ایران تأثیرگذار باشد و ملت ایران را در انتخاب فرد مورد نظر تحت فشار قرار دهد، ایجاد میکند.
از سوی دیگر مروری بر سیاستهای دولت اوباما و ترامپ طی سالهای اخیر و به ویژه بعد از برجام نشانگر این است که اصولاً تحریمها و اعمال آنها ارتباطی با دولتهای روی کار آمده در ایران ندارد و راهبرد طرف امریکایی ضربه زدن به اصل نظام جمهوری اسلامی است و به همین دلیل است که در شرایطی که متناسب با رفتار دولتمردان ایرانی، زمینه پذیرش فشارها در داخل به بهانه تعامل با کدخدا و یا... بیشتر شود، دشمن امتیاز بیشتری کسب کرده است. آنها علت اصلی این تصمیم را در این میدانند که همانگونه که تحریمها توانست دولت یازدهم را در این مسیر قرار دهد که زمینهساز تعطیلی یا کند کردن بخش عمدهای از فعالیتهای هستهای ایران شده و غرب هم از این طریق فرصت بیشتری برای نفوذ در ایران پیدا کرد، تشدید تحریمها با استمرار شرایط کنونی در دستگاه اجرایی کشور، میتواند غرب را به مهار فعالیتهای موشکی ایران یا توقف حمایت از نیروهای مقاومت موفق سازد.
در این شرایط است که چرایی ضرورت تغییر در ایران را بهتر میتوان درک کرد، این تغییر میتواند ظرفیتهای ملی را با اتکا به نیروهای انقلابی برای مقابله با تحریمهای فلجکننده اقتصادی بسیج کرده و آسیبپذیریهای داخلی را کاهش داده و انسجام داخلی را در برابر راهبردهای احتمالی دشمن افزایش دهد.