غبار فراموشی بر چهره بقعه متبرکه‌ «سید قاسم انوار» نشسته و هنوز زائرپذیر نیستند/«سید قاسم انوار» ویترین فرهنگی معنوی تربت‌جام است/ مشکلات در «لنگر» همچنان لنگرانداخته است!

به گزارش خبرگزاری بسیج در خراسان رضوی، برخی جاذبه‌های ناشناخته گردشگری در کشور وجود دارد که اگر عزمی راسخ برای معرفی صحیح و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جذب توریسم به وجود آید، می‌تواند به قطب گردشگری تبدیل‌شده و کمک مُضاعفی به رونق اقتصادی منطقه نماید.

صنعت گردشگری یا همان موضوع جذب توریسم در مناطقی که قابلیت آن را داشته باشد یکی از برنامه‌ها و چشم‌اندازهای مدیریت هر منطقه است که باید توجه ویژه به آن داشت و صنعتی که با کمترین هزینه، اشتغالی پایدار و رونقی در اقتصاد آن منطقه ایجاد خواهد کرد.

برخی از مناطق کشور به‌عنوان قطب‌های گردشگری یا جذب توریسم شناخته‌شده است اما همیشه جاذبه‌هایی ناشناخته برای مردم وجود دارد که همیشه به دنبال آن هستند و این میسر نخواهد شد مگر با ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جذب گردشگر و معرفی جاذبه‌ها که متأسفانه از آخرین برنامه‌ها به شمار می‌آید.

 اگر این مهم در جای‌جای کشور تحقق یابد هر گردشگر به‌عنوان سفیرانی به مناطق خود بازخواهندگشت و خاطرات خوبی از برخورد، مهمان‌نوازی و آداب رسوم مردم و جاذبه‌های گردشگری آن منطقه در اذهان خود ثبت نمایند که بر قدمت ایران کهن می افزاید.

* بزرگترین ضعف حوزه گردشگری تربت‌جام عدم زیرساخت ‌و ساماندهی مناسب است

فرماندار تربت‌جام در گفتگو با خبرنگار ما گفت: تاکنون 150 اثر فرهنگی و تاریخی در شهرستان شناسایی که از این تعداد 76 مورد در فهرست آثار ملی است و بدون احتساب دو اثر مزار شیخ احمد جامی و شاه قاسم انوار که قبل از انقلاب ثبت‌شده 74 اثر بعد انقلاب به ثبت رسیده است.

 مهندس «علی رستمی» به قابلیت‌های گردشگری منطقه اشاره کرد و افزود: خواجه عزیز الله، رباط جام، قلعه و دروازه محمودآباد، شهر تاریخی خرگرد، حوض انبار روستای لنگر، مسجد نور و ده‌ها اثر تاریخی، زیارتی و سیاحتی در کنار جاذبه‌های طبیعی گردشگری همانند روستاهای ابدال‌آباد، رونج، بزد، ارتفاعات پلنگ آبه، کله مل، روستای استا، سد دوستی، دریاچه نمک زار پایین جام و باغ کشمیر بخشی از قابلیت‌های این منطقه است.

وی به لحاظ آثار فرهنگی و تاریخی؛ صنایع‌دستی و قابلیت‌های گردشگری را وضعیت مطلوب دانست و اظهار داشت: احیاء صنعت فِرَت بافی، گلیم، قالی و قالیچه با نقشه‌های جدید و مشتری‌پسند، احیاء و مرمت آثار باستانی و معرفی روستاهای نمونه گردشگری رونج و کمک و بهبود وضعیت طبیعت ابدال‌آباد ونیز پیگیری ثبت جهانی مجموعه تاریخی مزار شیخ‌الاسلام احمد جامی، از اموری است که دنبال کرده و می‌کنیم ولی برای جذب گردشگر نیاز به ساماندهی بهتر و توجه به بخش خصوصی برای راه‌اندازی تورهای سیاحتی هستیم.

وی با اشاره به این‌که در سال حدود 250 هزار نفر از اماکن تاریخی، سیاحتی و زیارتی شهرستان بازدید می‌کنند اذعان داشت: زیرساخت‌های مناسبی مانند جاده اصلی دوبانده مشهد به تربت‌جام، هتل و رستوران‌های در شهرستان را دارای هستیم ولی متأسفانه سازمان‌دهی درستی برای معرفی و انتقال و جابجایی گردشگر، توریست و زائر به‌ویژه از مقصد مشهد به تربت‌جام نداریم که این از عمده ضعف‌های بزرگ برای حوزه گردشگری شهرستان محسوب می‌شود.

*باید با برنامه‌ریزی 5 درصد زائران و توریست‌های مشهد جذب تربت‌جام شود

فرماندار تربت‌جام تصریح کرد: اگر با برنامه‌ریزی تورهای سیاحتی فقط پنج درصد از زائران امام رضا علیه السلام و توریست‌های مشهد برای دیدن تربت‌جام در قالب تورهای جام گردی ساماندهی شوند حداقل یک و نیم میلیون نفر از مجموع 25 میلیون نفری که به مشهد در طول سال می‌آیند می‌تواند سهم تربت‌جام باشد که می‌شود با این تعداد تولید سرمایه و ثروت برای شهرستان کرد.

رستمی خاطرنشان کرد: ایران گردان، جهانگردان وعلاقمندان به آثار تاریخی و مکان‌های تفریحی به دنبال امکانات زیربنایی شیک و مجلل که متأثر از هویت و آداب‌ورسوم منطقه داشته باشد هستند، مثلاً کافه‌رستوران‌های سنتی، بازارچه سنتی فروش صنایع‌دستی محلی، اماکن اقامتی، با طراحی قدیمی و بناهای خشتی و گِلی که اگر این اقدام در تربت‌جام انجام شود قطعاً می‌توان بر حضور بیشتر توریست زائر امیدوار باشیم.

وی با اشاره به جایگاه بقاع متبرکه در شهرستان گفت: مجموعه شاه قاسم انوار از گذشته‌های دور گرچه به‌عنوان یک شاعر و عارف قرن نهم هجری در نزدیکی روستای تاریخی «لنگر» ثبت‌شده که زیارتگاه و محل توسل مردم علاقه‌مند بوده است و در خیرآباد نیز زیارتگاه «سید حسین رضوی» در چند سال گذشته بنایی احداث‌شده که نیازمند معرفی بیشتر و ارائه امکانات مطلوب‌تری است و اداره اوقاف و امور خیریه پیگیر آن هست.

«لنگر» تنها روستایی است که هم‌ظرفیت طبیعی، تاریخی، فرهنگی و معنوی دارد

امام‌جمعه تربت‌جام در خصوص اهمیت جایگاه بقاع متبرکه در شهرستان گفت: «سید قاسم انوار» دارای ظرفیت عظیم فرهنگی است و باید این ظرفیت معنوی در شهرستان بیشتر شناسانده شود و متأسفانه قبلاً هیچ شناختی نسبت به این عارف وارسته نداشتم و آنچه از دیگران کسب کردم تفکر منفی نسبت به این عارف در پی اطلاعات غلط داده‌شده بود.

حجت‌الاسلام دکتر جواد طاهری در ادامه اظهار داشت: روستای «لنگر» تنها روستایی است که هم‌ظرفیت طبیعی، تاریخی، فرهنگی و معنوی دارد و باید کتب مختلف ادبی که در وصف این بزرگان به چاپ رسیده جمع‌آوری، نگهداری و مستندسازی شده و به دنبال معرفی درست این ظرفیت‌ها باشیم و تا به‌عنوان یک‌قطب فاخر فرهنگی، علمی و مذهبی به استان و کشور معرفی شوند.

 

*«سید قاسم انوار» ویترین فرهنگی معنوی تربت‌جام

وی تأکید کرد: «سید قاسم انوار» ویترین فرهنگی تربت‌جام است و برای نمایش این ویترین فرهنگی باید با برنامه حرکت کرد و در صورت لزوم می‌توان هرماه یک‌بار با حضور نخبگان، اندیشمندان و حتی دستگاه‌های اجرایی جلسه‌های مکرر برگزار کرد.

وی توصیه کرد: ممکن است با کمک به آبادانی این مکان ارزشی، فرهنگی و معنوی که وقت و آبرو صرف می‌کنید اتهام‌هایی هم بزنند، بنابراین نگران نباشید و این راه درست و خدایی را ادامه دهید.

امام‌جمعه تربت‌جام یادآور شد: برای رفع مشکلات روستا و منطقه به‌صورت قانونی اقدام کنید و اگر برخی دستگاه‌های اجرایی نسبت به این مکان مذهبی سنگ‌اندازی و بی‌توجهی انجام دادند حتی‌الامکان از اهرم‌های قوی‌تر و مردمی استفاده خواهیم کرد و درهرصورت ما پشتیبان شما خواهیم بود.

 

*غبار فراموشی بر چهره بقعه متبرکه‌ «سید قاسم انوار» نشسته و هنوز زائرپذیر نیستند

در ادامه این گفتگو رئیس اداره اوقاف و امور خیریه تربت‌جامگفت: زیارتگاه شاهزاده قاسم انوار نیازمند امکانات مناسب برای پذیرایی شایسته زائران است که اگر تمهیداتی صورت نپذیرد این بقعه متبرکه زائرپذیر نیست.

حجت‌الاسلام جعفر مهدوی خواه افزود: زیارتگاه «سید قاسم انوار» از نوادگان امام موسی کاظم (ع) یکی از بقاع متبرکه دارای شناسنامه شهرستان بوده که بیش از ۷۰۰سال قدمت زیارتی داردکه در 25 کیلومتری مرکز شهرستان در نزدیکی روستای محمودآباد واقع‌شده است.

وی بیان کرد: درحال حاضر غبار فراموشی چهره این مکان معنوی را پوشانده و یکی از اولویت‌ها و نیازهای فرهنگی منطقه در سال آینده توجه بیشتر و بهتر به این مکان زیارتی سیاحتی است.

وی یادآورشد: اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی، به‌کارگیری خادم افتخاری، برای مرقد می‌تواند کمک زیادی در زائرپذیری و علاقه‌مندی معنوی برای مردم به‌عنوان یک خلأ اجتماعی ایجاد کرد تا این مکان معنوی ارزشمند به‌عنوان یک پایگاه معنوی و فرهنگی تبدیل شود.

 

*ضرورت تحقق فرامین رهبری مبنی بر این‌که بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه تربت‌جام خاطرنشان کرد:یکی از وظایف و اهداف اداره اوقاف و امور خیریه تحقق فرمایش امام عظیم الشان که فرمودند: مردم در پناه امامزادگان به آرامش برسند و همچنین فرامین مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شود هست و این مستلزم زیرساخت‌های عمرانی، فرهنگی است.

مهدوی خواه اضافه کرد: امامزادگان در هرجایی که هستند بر فرهنگ، آداب و رسوم آن منطقه تأثیر بسزایی داشته است و موجب خیروبرکت بوده‌اند همچنان که درگذشته و حال در دین‌داری مردم تأثیر بسزایی خواهند داشت.

وی با اشاره به اینکه چون هنوز امکانات رفاهی، ساخت راه و زائرسرا در این مکان مذهبی فراهم نیست گفت: یکی از راه‌های تبدیل‌شدن بقاع متبرکه به قطب فرهنگی آمدن زائران است و رفع این نواقص باعث رفت‌وآمد بیشتر زائر می‌شود که با اجرای برنامه‌های فرهنگی، معنوی می‌توان هم جنبه آرامش روحی مردم را فراهم ساخت وهم بقاع متبرکه به قطب فرهنگی سوق پیدا کند.

وی تصریح کرد: آنچه را باعث مهجور ماندن این مکان مذهبی شده است عدم شناساندن این مکان تاریخی و مذهبی در منطقه است و متأسفانه این مکان تاریخی به دلیل مشکلات موجود " زائر" پذیر نبوده و بایستی هیات امناء، مردم و مسئولان مشارکت و نقش پررنگی‌تری داشته باشند.

این مقام مسئول گفت: نبود زیرساخت‌های زیارتی در این مکان معنوی سبب شده است که «زائر یا گردشگر» میل چندانی برای حضور مجدد نداشته و این مُستلزم هماهنگی و جلسات مکرر برای رفع مشکلات قبلی است تا به یک هدف واحد در راستای توسعه داخلی «سید قاسم انوار» برسیم و بتوانیم نیازهای معنوی منطقه را مرتفع نماییم.

*تشکیل انجمن میراث فرهنگی «سید قاسم انوار» تخصیص اعتبار دولتی به همراه دارد

سرپرست میراث فرهنگی تربت‌جام با اشاره به اینکه توسعه و مرمت ابنیه‌های تاریخی نیازمند اعتبار است و در سال 95 این کمبود بیشتر مشهود است ونمی توان کارهای احیاء و مرمت را انجام داد.

«رحیمی» با اشاره به نقش گروه‌های مردم‌نهاد در حمایت این مجموعه تاریخی بااهمیت توصیف کرد و گفت: حضور فعال و تشکیل انجمن میراث فرهنگی بانام «سید قاسم انوار» می‌تواند دولت را به دادن تخصیص اعتبار سوق دهد.

وی با اشاره به ایجاد این انجمن گفت: این انجمن توسط میراث فرهنگی تشکیل‌شده و انتخاب اعضاء انجمن توسط میراث فرهنگی و کارشناسان رأی‌گیری و انتخاب خواهند شد و امید می‌رود به‌زودی این انجمن برای مجموعه تاریخی «لنگر» ایجاد گردد.

«رحیمی» همچنین به طرح کاشت درخت در این منطقه تاریخی را "منوط "به مجوزهای استانی برشمرد که می توان نسبت به کاشت با توجه به طرح‌های تعریف‌شده اظهارنظر کنند.

*مشکلات در «لنگر» همچنان لنگرانداخته است!

 درادامه گفتگوها به مشکلات بیشتر «لنگر» روستایی در 24 کیلومتری شهرستان تربت‌جام می پردازیم که زادگاه عرفا و شعرای نامی همچون «مولانا عبدالرحمن جامی» و «هاتفی خرجردی» و همچنین وجود آرامگاه «سید قاسم انوار» از عرفای بزرگ سده هشتم و آغاز قرن نهم هجری نیز به این روستای تاریخی هویتی فرهنگی و معنوی داده است.

روستای 225 خانواری «لنگر» باوجود دارا بودن آثار باستانی و تاریخی، متأسفانه آن‌چنان‌که باید موردتوجه قرار نگرفته است و اکنون مردم این روستای هزار و 200 نفری با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

«حسن کریمی» یکی از اهالی روستای «لنگر» به وجود آرامگاه «سید قاسم انوار» اشاره کرد و گفت: این روستای باوجود پیشینه‌ای غنی که دارد، تاکنون به دلیل بی‌توجهی متولیان امر مظلوم واقع‌شده است و از طرفی با توجه به این‌که این روستا زادگاه عرفا و شعرای نامی است متأسفانه در معرفی آن به مردم کوتاهی شده است و درحال حاضر این روستا با این پیشینه چندین هزارساله با مشکلات و بی‌توجهی‌ها مواجه است.

وی افزود: مجموعه آرامگاه شاهزاده قاسم انوار یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) نیز شرایط خوبی ندارد وآن چنان که باید درباره آن به مردم و مسافران اطلاع رسانی نشده است.

*اشتغال‌زایی و مهاجرت جوانان

رئیس شورای اسلامی روستای «لنگر» گفت: شغل اصلی مردم این روستا کشاورزی است اما کشاورزی این منطقه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.

 «غلام محمد دلشادی» افزود: در سال 57 یک حلقه چاه عمیق در این روستا حفر شد که از این محل به‌طور غیرمستقیم، هزار نفر امرارمعاش می‌کنند اما با توجه به این‌که این چاه فاقد پروانه است، هرچه قدر برای اخذ پروانه تلاش کردیم، هنوز موفق نشده‌ایم که پروانه‌ای اخذ کنیم، به همین دلیل از برق نمی‌توانیم استفاده کنیم و مجبوریم برای تأمین سوخت از گازوئیل که قیمت بالایی دارد، استفاده کنیم.

 وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مشکلات ساکنان این روستا، کمبود آب شرب بود که با توجه به فرسودگی انشعابات آب، با پیگیری‌هایی که شد، لوله‌های فرسوده تعویض شده است.

وی در ادامه تصریح کرد: تاکنون هیچ‌گونه اشتغال‌زایی در این روستا انجام نگرفته است و جوانان روستا به خاطر بیکاری به دیگر شهرها مهاجرت می‌کنند. مردم روستا از تسهیلات خوداشتغالی استفاده نکرده‌اند؛ چون یکی از شروط آن داشتن گواهینامه از سازمان فنی و حرفه‌ای است که جوانان این روستا فاقد این مدارک هستند.

رئیس شورای اسلامی روستای «لنگر» در ادامه به بحث فضای سبز آرامگاه سید قاسم انوار اشاره کرد و گفت: طرح فضای سبز اطراف آرامگاه قاسم انوار بااعتباری بیش از 450 میلیون تومان مصوب شد و این طرح به استان ارسال‌شده است و در این زمینه با پیمانکار قراردادی هم منعقدشده، ولی هنوز هزینه‌ای به پیمانکار پرداخت‌نشده و این طرح هنوز بلاتکلیف است.

*باید دیدگاه استانی و کشوری برای روستای تاریخی «لنگر» داشت

درادامه بخشدار مرکزی تربت‌جام با تأیید برخی از مشکلات روستای لنگر افزود: برخی مشکلات موجود در روستاهای شهرستان همچون بیکاری، کمبود اعتبارات فرا استانی بوده و باید در رفع مشکلات منطقه بخصوص روستاهایی همچون «لنگر» دارای پیشینه تاریخی است همت مضاعف می‌طلبد.

«محمدابراهیم داوودیان» مشکلات موجود در روستای «لنگر» را درشأن تربت‌جام ندانست و اظهار داشت: باید برای این روستا دیدگاه استانی و کشوری داشت و نمی‌توان به این روستا را با این پیشینه تاریخی بی‌تفاوت بود.

وی در ادامه از برگزاری اولین جلسه تخصصی روستای با حضور «میراث فرهنگی، بنیاد مسکن و اداره راه» خبر داد و گفت: امیدواریم با برگزاری چنین جلسه «شعارها تبدیل به عمل» شود تابتوانیم با دستگاه‌های متولی برای این موقعیت تاریخی تربت‌جام کارهای خوبی انجام دهیم.

وی پیگیرهای هیات امنا را در رفع مشکلات «لنگر» را مهم توصیف کرد و گفت: به‌زودی برای ماندگاری بیشتر زائران در این مکان " پارک کودک و محیط تفریحی " مناسبی ایجاد خواهیم کرد و نسبت به زیباسازی محوطه اقدام خواهد شد.

بخشدار مرکزی تربت‌جام همچنین برای تسریع در رفع مشکلات «لنگر» از رایزنی اعتبارات استانی خبرداد و تأکید کرد: برای اجرای طرح هادی روستا با هماهنگی اداره بنیاد مسکن مذاکره و نسبت به اجرای این طرح تعیین تکلیف خواهد کرد.

«داوودیان» نیز در رابطه با طرح هادی روستای «لنگر» گفت: اجرای طرح هادی در روستاها بر اساس اولویت‌بندی‌ها انجام می‌گیرد که با توجه به اعتبارات اندک، تنها می‌توان دو طرح در روستاها اجرا کرد.

وی یادآورشد: با توجه به این‌که روستای «لنگر» یک روستای تاریخی است، ازنظر بخشداری، اجرای طرح هادی در آن خارج از اولویت‌بندی بلامانع است.

وی درباره معضل چاه‌های بی پروانه در روستاهای «لنگر» و «محمودآباد» گفت: فرماندار شهرستان تربت‌جام درباره حل این معضل نظر مثبتی دارد و درصدد است که این معضل را به‌نوعی در کارگروه حفاظت منابع آب شهرستان حل کند.

بخشدار مرکزی خاطرنشان کرد: درحال حاضر 95 درصد اعتبارات دهیاری‌ها از مرکز به‌صورت متمرکز به‌حساب دهیاری‌ها واریز می‌شود و ما نمی‌توانیم نقشی در تقسیم آن‌ها داشته باشیم.

 «داوودیان» درباره مشکلات بناهای تاریخی روستای «لنگر» هم افزود: لنگر در تقسیمات کشوری به‌عنوان یک روستا تلقی می‌شود، اما باوجود عرفا و شعرای نامی همچون مولانا عبدالرحمن جامی، هاتفی خرجردی و همچنین وجود آرامگاه شاهزاده قاسم انوار، ما «لنگر» را به‌عنوان یک روستا نمی‌شناسیم بلکه به لحاظ معنوی و میراث فرهنگی از روستای «لنگر» به‌عنوان هویت تربت‌جام یاد می‌کنیم.

 گزارش از مهدی حسینی، علی نوروزی