گزارشی از وضعیت نشر کتاب مرتبط با فرهنگ حسینی1395؛
نشر کتاب در ايران، به تعبيري، مهم ترين و اصلي ترين صنعت فرهنگي يا يکي از مهم ترين و اصلي ترين ارکان صنعت فرهنگي است.در این میان، نشر آثار دینی و آینی جایگاه ویژه ای دارد.
کد خبر: ۸۷۸۶۰۷۲
|
۱۳ آذر ۱۳۹۵ - ۱۱:۳۵
به گزارش خبرگزاری بسیج، تولید و نشر کتابدر ایران از جمله مباحثی است که در دو دهه اخیر دچار فراز و نشیب های مختلفی شده است. به گونه ای که گران شدن کاغذ و هزینه های چاپ و نیز افزایش قابلیت های رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی به شدت به این موضوع دامن زده است. از اینرو بیشترین مخاطب ها در حوزه های مختلف به جز حوزه های تخصصی سعی دارند نیازهای خود را از طریق  شبکه های مجازی و اجتماعی مرتفع سازند که این موضوع  امروزه بشدت حوزه نشر کتاب و نیز توزیع و فروش آن را تحت تاثیر قرار داده است.

با این حال این سخن هرگز بدان معنا نیست که موضوع نشر، توزیع و فروش کتاب در کشور خوابیده است،اما چندان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.

نشر کتاب در کشور در حوزه های مختلف صورت می پذیرد که یکی از این حوزه ها، حوزه کتاب های دینی و یا آیینی است که البته امروزه بسیاری رشته ها نیز در دانشگاه ها وجود دارد که در این باب شکل گرفته از جمله تاریخ اسلام و یا تاریخ تشیع که بالطبع کتاب های هم که از سوی این گروهها منتشر می شود در زیر مجموعه کتاب های مذهبی دانشگاهی ولی با رویکرد آکادمیک قرار می گیرد.

در این نوشتار ملاک را بر روی کتاب های که در سال 1395 در حوزه فرهنگ امام حسین(ع) با زیرمجموعه های مختلف منتشر شده اند قرار داده ایم و مبنا بر اساس مجموعه کتاب های منتشره و ثبت شده در سامانه کتابخانه ملی و سایت خانه کتاب قرار داده شده است.

نگاهی به نشرهای کتاب که از سوی وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی مجوز دارند نشان می دهد که در طی سال 1395 نشرهای: دارخوین تولی، امیرکبیر، نهاوندی، ستارگان درخشان،زمزم هدایت، تدین،کتاب تارا، مسجد مقدس جمکران، نزدیک، آژند، صبح آراد، چهارده معصوم (ع)،صبح آراد،حبیب، مینوفر، دارالحدیث، کتاب جمهور، سازمان چاپ و نشر،آثار سبز، آشیانه برتر،نوید حکمت، مجمع ذخائر اسلامی،روناس، بنیاد پژوهشهای اسلامی..موسسه دایره المعارف، کتابک، شوق، نار، سمت،بهار دل ها، خیمه، یاس بهشت، پیام امام هادی (ع)، یادمان فلسفی، مهر آزما، پیام آوران، آستان قدس رضوی،ستارگان درخشان؛ موسسه انتشارات بعثت، هلال، بی نشر، دلیل ما، نی و...به نشر کتاب در حوزه های و همچنین مرتبط با فرهنگ حسینی پرداخته اند.

اولین مسئله ای که درباره آثار منتشر شده از این نشرها باید بدان توجه کرد، محتوای کتاب هاست. این نشرها کتاب های که منتشر کرده اند بیشتر رویکرد داستانی و یا تکراری از قضایای عاشورا دارد و گاها برای کودکان و یا نوجوانان منتشر شده است. نگاهی میدانی به آثار منتشر شده نشان می دهد که چندان هم با استقبال مواجه نشده است. با این حال نگاهی به سایت خرید های اینترنتی کتاب نشان می دهد که از بین نشرهای که به حوزه فرهنگی در سال 1395پرداخته اند چند نشر مورد توجه است.

این نشرها یا به علت اهمیت و اعتبار نشر با استقبال خوبی از سوی مخاطبین مواجه شده اند که از این گروه ها نشر ها می توان به نشر امیرکبیر، نشر نی، نشر دلیل ما و انتشارات علمی و فرهنگی و همچنین زمزم هدایت اشاره کرد و یا اینکه کتاب های منتشر از جذابیت و تازگی خوبی برخوردار بوده اند که در ادامه به چند مورد پرداخته می شود.

رستاخیز خون و خرد ، رضابابایی، دلیل ما،95؛ کتاب حاضر از جمله جدید ترین آثاری است که در این حوزه از سوی نشر دلیل ما منتشر شده است که به اعتبار نشر که بیشتر به موضوعاتی با ادبیات دینی می پردازد و نیز جذابیت موضوع مورد استقبال مخاطبین قرار گرفته است.این کتاب درباره زندگی‌نامه امام حسین(ع) و تحلیلی از اوضاع زمان آن حضرت و عاشورا و پس از آن است.این تحلیل‌ها بیشتر بر منابع و خرد تاریخی استوار است و نویسنده سعی کرده‌ است از قواعد و حواشی و حرف‌های سست پرهیز کندتا اثری بدون تحریف و اصیل را در اختیار مخاطبان قرار دهد.

مقتل الحسین (ع)ابومخنف، حجت الله جودکی،خیمه،95 و منطق عاشورا پژوهی:محمد صحتی سردرودی، خیمه،95؛ دو کتاب ارزشمند از انتشارات خیمه است که در سال 95 به زیور طبع آراسته شده که بشدت از سوی مخاطبین خود که جامعه علمی و دانشگاهی است مورد توجه قرار گرفته است.علت اهمیت این کتب و استقبال مخاطب نه در بیان گزارش های صرف عاشورایی که این موضوع خود تکراری است، بلکه در ارائه اطلاعات جدید است. بخصوص اینکه کتاب مقتل الحسین ابو مِخْنَف لوط بن يحيی أزدی غامدی (متوفی ۱۵۷ق.‍) يکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین گزارشگران واقعه‌ی عاشورا است. ابومخنف از شيعیان امامی کوفه و تاريخدان و سيره‌نويس بوده است. کتاب «مقتل الحسین» او ازجمله‌ی مشهورترین منابع تاریخ عاشورا به حساب می‌آید. در گذر زمان، اصل این کتاب از بین رفته است. تنها آنچه از آن مقتل ارزشمند قابل دسترسی است، روایت‌هایی است که به‌طور مستقیم ابوجعفر محمد بن جرير طبری (متوفی ۳۱۰ق.) در کتاب تاریخ خود نقل کرده است و مجموعاً ۱۱۳ روایت کوتاه و بلند را شامل می‌شود.در کتاب حاضر، دکتر حجت‌الله جودکی ـ پژوهشگر تاریخ و محقق در کتاب‌شناسی مقاتل ـ به روشی نقادانه و علمی به استخراج روایات مذکور از تاریخ طبری همت گماشته و آن‌ها را به ترتیب حوادث تاریخی مدون کرده است.

 

کتاب دوم نیز به مقوله عاشورا پژوهی که امروز مورد توجه محققان و اساتید است پرداخته است.کتاب حاضر دو بخش دارد: در بخش نخست با عنوان«اصول و مبانی عاشورا پژوهی» از ۲۶ قاعده ی لازم در پژوهش عاشورا سخن گفته شده است؛ اعم از «اصول عام» یعنی اصول تحقیق بما هو تحقیق قطع نظر از موضوع تحقیق، «اصول خاص» یعنی اصول و مبانی مطرح در علوم و معارف اسلامی و «اصول اخص» یعنی اصولی که رعایت آن ها مشخصاً در عاشوراپژوهی ضروری است. بخش دوم کتاب هم به «تحریف شناسی فرهنگ و تاریخ عاشورا و امام حسین(ع)» اختصاص یافته است و به مباحث علل و عوامل تحریف، تحریف های حدیثی و روایی، تحریف های رجالی، تحریف های تاریخی، تحریف های معنوی و معرفی کتاب های تحریف ساز پرداخته شده است.

رسالت حسینی: محمدحسن دانش؛ موسسه دایره المعارف،95، انتشارات موسسه دایره المعارف از معتبرترین نشرهای علمی کشور است که در حوزه های مختلف بخصوص حوزه ها دینی نیز آثاری را منتشر می کند که در سال 1395 اثر ارزشمند رسالت حسینی را منتشرکرده که این اثر بیشتر مورد توجه جامعه علمی و دانشگاهی کشور قرار گرفته است.

بنابر آنچه گفته شد، در طی سالهای گذشته بخصوص سال 1395 در حوزه فرهنگ عاشورایی به لحاظ محتوایی به جز چند مورد انگشت شمار آثار شاخصی تولید نشده است. به گونه ای که آثاری ازجمله، قیام امام حسین(ع) نوشته سید جعفر شهیدی و قیام امام حسین(ع) نوشته دکتر زرگری نژادی بیشترین توجه را از سوی  جامعه دانشگاهی به سوی خودمعطوف داشته اند. بقیه آثار منتشر بیشتر با رویکرد داستانی و عموما تکراری زوایای از قضایای مرتبط با عاشورا را مورد توجه قرار داده اند.

کتاب های منتشره در حوزه فرهنگ عاشورایی به لحاظ تیراژ از شماره گان زیادی برخوردار نیستند که به طور میانگین می توان تیراژ 500 نسخه تا 1000 نسخه را برای انها متصور بود. مشاهدات میدانی نیز نشان می دهد که قیمت کتاب های منتشره درحوزه فرهنگ عاشورایی همچنان نسبت به کتب حوزه های دیگر از قیمت ریالی پایانی برخوردار است که این موضوع می توانددر کنار علل و دلایل مذهبی ناشران و نویسندگان، منجر به افزایش مخاطب جهت خرید نیز باشد.

اگر چه همواره انسان نیازمند مطالعه و افزایش دانش است، به نظر می رسد به جز کتب دانشگاهی در حوزه فرهنگ عاشورایی که مورد رجوع اساتید و دانشجویان است و در طول سال جهت آگاهی و خرید به کتاب فروشی هامراجعه می شود در بقیه موارد بیشترین خرید در این حوزه ها در بازه زمانی محرم و صفر اتفاق می افتاد.

در این میان باید به نوع دیگری از کتب های مرتبط با فرهنگ عاشورایی توجه کرد که چندان مورد توجه قرار نمی گیرد و آن کتاب های است که به نوعی بیشتر مورد توجه جامعه مداحین کشور قرار می گیرد. کتاب نوحه و مرثیه خوانی که در همه ماه ها بخصوص محرم و صفر مورد رجوع بیشتر قرار می گیرد. اگر چه تیراژ این کتاب بسیار پایین است ولی در این دو ماه توجه زیادی روی آنها می شود.

ارسال نظرات