طی بیش از سه دهه گذشته، رقابت میان عربستان و ایران یک رقابت فرقهای (سنی در برابر شیعه)، قومی (عرب در برابر فارس)، ایدئولوژیکی (متحدان آمریکا در برابر مخالفان آمریکا)، و ژئوپلیتیکی بوده است. هر یک از این دو کشور، خود را به طور طبیعی، نه تنها رهبر خاورمیانه بلکه رهبر کل جهان اسلام میداند. در حال حاضر، این دو کشور در یک جنگ نیابتی و در دو سوی مخالفِ چندین نزاع خونین در خاورمیانه از جمله نزاعهای جاری در سوریه، یمن، بحرین قرار گرفتهاند و این امر به نوبه خود، باعث وخیمتر شدن نزاعها در منطقه شده است. به نظر میرسد که جنگ داخلی سوریه، مهمترین و حساسترین آوردگاههای ایران و عربستان باشد. بنابراین، ایران و عربستان سعودی به جنگ سوریه، به چشم جبههای دیگر در تقابلشان برای تبدیل شدن به ابرقدرت اصلی منطقه نگاه میکنند. با این اوصاف، تحلیل پیش رو قصد دارد تا اهداف عربستان را در جنگ نیابتی با جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.
سوریه پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، حلقه واسط محور مقاومت و حلقه رابط جغرافیایی ایران و حزب الله لبنان بوده است. عربستان سعودی نیز مشخصاً، سوریه را از نگاه عینک رقابت های منطقه ای با ایران (مهار نفوذ معنوی ایران) نگاه می کند و بر همین اساس، سیاست های خود را در طی چند دهه گذشته در مقابل خاندان اسد تنظیم نموده است. در واقع کاهش نفوذ ایران در منطقه، هدف اصلي عربستان از تقابل با ايران در محیط سوريه بوده است. بر این اساس، عربستان برای محدود سازی قدرت ایران در خاورمیانه از گروه های مخالف اسد و گروه های تروریستی در سوریه حمایت می کند. لازم به ذکر است که امواج بهار عربی، طی پنج سال اخیر، محیط ژئوپلیتیکی و ژئوکالچری عربستان سعودی را در محاصره تحولاتی قرار داده و موجب شده است تا سیاست حفظ وضع موجود این کشور به چالش کشیده شود. بر این مبنا، بحران سوریه کانونی شد تا عربستان بتواند معادلات قدرتِ در حال شکل گیری را دگرگون سازد و در مقابل نظمِ ایجاد شده موازنه ایجاد کند.
در حال حاضر عربستان سعودی، بسیار تمایل دارد که با ساقط شدن نظام علوی سوریه، نظامی متشکل از اکثریت سنی در این کشور بر سر کار آید تا به این وسیله، تاثیر ایران در منطقه و به خصوص در سوریه و لبنان را دچار خطر جدی کند. با سقوط احتمالی رژیم کنونی سوریه، موقعیت حزب الله در لبنان به خطر می افتد؛ چرا که این گروه نه تنها حمایت یک حکومت با تمام دستگاه های تحت فرمانش را در مرز های خود از دست می دهد، بلکه شاهراه اصلی اتصال به ایران را نیز از دست خواهد داد. از سوی دیگر، تضعیف حزب الله در لبنان به تضعیف تاثیر ایران بر بخش های مهمی از خاورمیانه خواهد انجامید. امری که بی شک عربستان سعودی را خشنود خواهد کرد، به خصوص اگر عربستان بتواند روابط نزدیکی با حاکمان احتمالی سوریه در صورت سقوط اسد برقرار کند که پیش بینی می شود در دست سنی ها باشد. همچنین از نتایج و پیامدهای رقابت و دخالت ایران و عربستان در بحران سوریه این بوده است که اوضاع سیاسی لبنان نیز همچنان در حالتی از تعلیق باقی بماند و متحدان تهران و دمشق و متحدان ریاض در این کشور بر سر اداره لبنان، دائم دچار اختلاف و کشمکش باشند.
به طور کلی، عربستان اهداف زیر را در یک جنگ نیابتی با جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه دنبال می کند: تضعیف محور مقاومت و تضعیف ایران و حزب الله لبنان، تسری اختلافات ناشی از تقسیم سوریه به لبنان و مهیا شدن فرصت نفوذ و دخالت در سوریه و لبنان، و در نهایت طرح فدرالیسم و یا تجزیه سوریه و ایجاد کشورهای کوچک و ضعیف که توان تاثیر گذاری در منطقه، خلاف سیاستهای عربستان را نداشته باشند.