روحالله مومن نسب کارشناس فضای مجازی و معاون اسبق مرکز رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگوی تفضیلی با خبرنگار حوزه فضای مجازی خبرگزاری بسیج به تشریح چرایی فیلترینگ تلگرام و پاسخ بهدروغ پراکنی رسانههای معاند خارجی علیه پیامرسانهای بومی ایران پرداخت.
مومن نسب در پاسخ به ادعای یک سایت گفت: من حتی اسم این سایت را هم نمیدانم ولی ادعاهای مطرحشده را شنیدهام و این حرفها کاملاً بی اساس بوده و مشخص است از روی بیسوادی و عدم درک صحیح و درست از فضای مجازی و فناوری اطلاعات است.
وی افزود: کسانی که پناهنده دشمنان ملت ایران هستند باید بدانند همه نهادهای کشور اینقدر هماهنگ هستند که نیاز به قرارگاه مشترکان هم بهصورت مخفیانه ندارند این حرف که یک قرارگاه مخفی سایبری در کشور وجود دارد بسیار کودکانه و مسخره است؛ تمامی دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی کشور بهاندازهای هماهنگ هستند که بهصورت لحظهای عملیات مشترک انجام میدهند و شاهدان هم همین امنیتی است که در داخل کشور حاکم است و اگر این هماهنگی نبود وضعیت کشور ما از عراق و افغانستان بدتر بود.
کارشناس فضای مجازی در ادامه یادآور شد: برای مجرمین سایبری نیاز به قرارگاه نیست بهطور کل همین الآن در شرکت ارتباطات زیرساخت اگر نرمافزاری ارتباطی در کشور قابل رصد و پیگیری نباشد این ارتباط شکل نمیگیرد. بهطور واضحتر ما اینترنت را از یکی از شرکتهای داخلی خریداری میکنیم و تلگرام بدون اینترنت کار نمیکند یعنی پیام مخابره شده توسط کاربر قبل از اینکه به سرور تلگرام برسد در داخل کشور توسط مقامات مسئول رصد و قابلپیگیری است.
وی در توضیح نحوه استفاده از اینترنت و هزینه و زمانی که صرف آن میکنیم، اظهار داشت: وقتی برای کسی که داخل ایران سکونت دارد از نرمافزارهای پیامرسان استفاده میکند پیام ارسالی وی ابتدا بهISPو بعد به PAP و ازآنجا به شرکتارتباطات زیرساخت و ازآنجا نیز به کشورهای واسطه بین ما و آمریکا میرود؛ زیرا ما به سبب تحریم باید 11 کشور را رد کنیم تا درواقع به پادگان آمریکایی (پنتاگون) برسد و بعد با بازکشت از همین مسیر این پیام به دست مخاطب در کشور برسد این مراحل کلیات شبکه اینترنت فعلی ما است.
مو من نسب به این رسانههای توصیه سواد خود را بامطالعه بالا ببرند و بدون اطلاع و سواد مطلبی را منتشر نکنند این ادعاهای بیشتر خندهدار است هرکسی کهترم یکرشته IT فناوری اطلاعات را خوانده باشد این مطالب را بهراحتی درک میکند.
وی بابیان اینکه مخابرات 7 لایه دارد و پایینترین لایه Application یا کاربرد است ،در توضیح این 7 لایه عنوان کرد: Application یا کاربرد مربوط به سرویسهایی میشود که مستقیماً با برنامههای کاربر در ارتباط هستند. درواقع این لایه ، بالاترین لایه در مدل OSI هست که وظیفه مدیریت و کنترل نرمافزارها را بر عهده دارد. بهطورکلی این لایه مسئول کنترل سرویسهایی که مستقیماً با نرمافزارهای کاربردی کار میکنند را دارد.
لایه بعدی Presentation یا نمایش است که وظیفه تبدیل پروتکلها ، فشردهسازی اطلاعات برای کاهش حجم اطلاعات و مشخص کردن قالب تبادل اطلاعات بین دو کامپیوتر هست. اصطلاحاً به این لایه ، لایه مترجم شبکه نیز گفته میشود و همچنین قسمتی از رمزگذاری اطلاعات در این لایه صورت میگیرد.
اجلاس یا نشست میتواند به دو نرمافزار بر روی دو کامپیوتر مختلف امکان برقراری ارتباط را بدهد. در این لایه سیاستهای امنیتی برای حفاظت از نرمافزارهای موجود در شبکه تعریف میشود. درخواستهای کاربران توسط کانالهای ارتباطی در این لایه نگهداری میشود و درصورتیکه یکی از کانالهای ارتباطی بهصورت کامل به مقصد نرسیده باشد مجدداً همان کانال برای کاربر ارسال میگردد.
Transport یا انتقال کنترل جریان دادهها و پاسخگویی به خطاهای به وجود آمده در محیط شبکه توسط این لایه مدیریت و پاسخ داده میشود. در این لایه صحت اطلاعات نیز چک میشود. از وظایف بسیار مهم این لایه این است که در صورت سالم دریافت کردن اطلاعات یک پیام Acknowledge برای کامپیوتر فرستنده ارسال میشود.
Network یا شبکه مسئول مشخص کردن مسیر مبدأ و مقصد اطلاعات هست. تبدیل منطقی آدرسها برای قابلفهم بودن برای لایه فیزیکی در این لایه انجام میشود. همچنین کنترل ترافیک شبکه در این لایه صورت میگیرد. یکی از دستگاههای بسیار مهم در شبکههای کامپیوتر به نام روتر (Router) در این لایه فعالیت میکند ، چراکه در این لایه بستههای اطلاعاتی (Packets) با پروتکل IP برای مسیر سروکار دارند و روتر با IP کار میکند.
Data Link یا اطلاعات از لایه شبکه گرفتهشده و به لایه فیزیکی تحویل داده میشود. کامپیوتر گیرنده این اطلاعات را از لایه فیزیکی دریافت کرده و بهصورت فریم داده (Data Frame) تبدیل میکند.
Physical یا فیزیکی در مدل OSI این لایه اولین و پایینترین لایه هست. این لایه برای انتقال یکسری از بیتهای نامنظم از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر تعریفشده است. در این لایه مشخص میشود که هر بیت اطلاعات تا چه مسافتی در محیط شبکه میتواند منتقل شود. رمزگذاری و همزمانسازی اطلاعات از وظایف این لایه است.
نه وزارت اطلاعات نه سپاه نه هیچ نهاد دیگری بدون حکم مقام قضایی اجازه استفاده از اطلاعات کاربران فضای مجازی را ندارد
مومن نسب در ادامه این توضیحات گفت: همانطور که میبینید لایه کاربرد پایینتر از لایه شبکه است یعنی اطلاعات قبل از رسیدن به نرمافزار برسد به مخابرات رسیده است. پس درنتیجه اصلاً نیازی به تشکیل قرارگاه مشترک وجود ندارد. هر ارتباطی در ایران در شرکت ارتباطات زیرساخت لاگ میشود و در وقت مقتضی میتوان به این مدارک استناد کرد و در دادگاههای صالحه به این جرمها رسیدگی کرد. البته نه وزارت اطلاعات نه سپاه نه هیچ نهاد دیگر ای بدون حکم مقام قضایی اجازه استفاده از این اطلاعات را ندارد.
وی بابیان اینکه تمام نرمافزارهای پیامرسان خارجی قابل رصد هستند، تشریح کرد: این اطلاعات برای مدت مشخصی در اپراتورها نگهداری میشوند زمانی که کسی جرمی را مرتکب شد میتوان به این اطلاعات استناد کرد بیشتر جرائمی که پلیس فتا، قوه قضاییه و یا حتی وزارت اطلاعات پیگیری میکند از طریق همین فضا بوده است.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: تمام اطلاعات کاربران ایرانی از کشور خارج میشود و حداقل در 17 نقطه دنیا کپی میشود و که 3 نقطه در داخل ایران و بیش از 11 نقطه در دنیا و 3 نقطه در امریکا. اسناد افشاشده توسط ادوارد اسنودن کارمند سابق سازمان جاسوسی امریکا نشان میدهد آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) که زیرمجموعه سیا است موفق شده در یک ماه 14 میلیارد بسته اطلاعاتی شامل تماسهای تلفنی و اینترنتی را از کاربران و مدیران ایرانی جمعآوری کند، که این حجم جاسوسی از یک کشور در جهان بیسابقه است.
وی در ادامه تأکید کرد: با استفاده از نرمافزارهای داخلی اطلاعات کاربران فقط در 3 نقطه کشور کپی و نگهداری میشود و مسئولیت حفظ و نگهداری آن به عهده کشور خودمان است و درعینحال حفاظت از این اطلاعات سادهتر میشود درنتیجه ازآنجاکه حفاظت از جان و مال و نوامیس مردم از تکالیف قطعی حکومت است، رفع فیلتر شبکههای اجتماعی آمریکایی که به قوانین جمهوری اسلامی ایران توجه و تعهدی ندارند، نشدنی است و از طرفی هم به هیچ عنوان امکان ندارد جلو سرقت اطلاعات کاربران توسط این شبکههای اجتماعی را گرفت.
این کارشناس فضای مجازی افزود: یکی دیگر از دلایل فیلتر بودن شبکههای اجتماعی این است که اغلب آنها و از پروتکل رمز شده SSL استفاده میکنند و به همین علت شناسایی و تفکیک محتوای صفحات آنها بهصورت نرمافزاری، قبل از رمزگشایی ممکن نیست.
ساختار شبکههای اجتماعی بهنوعی است که فیلتر یک مطلب در آن بیفایده است
مومن نسب گفت: درنتیجه حتی با استفاده از فیلترگذاری محتوایی (Content Filtering) هم نمیتوان محتوای مجرمانه این شبکههای اجتماعی و دیگر تارنماهای عمومی که از این پروتکل استفاده میکنند را بهصورت مجزا فیلتر کرد و شرکت ارتباطات زیرساخت ناچار است آی پی سرورهای این سراچهها را مسدود کند. مسدود کردن آی پی سرور یک سایت هم به معنای مسدودسازی کامل آن سایت است.
وی همچنین بابیان اینکه اصولاً انتشار مطلب در شبکههای اجتماعی بهصورت لحظهای صورت میگیرد و پسازآن مطلب موردنظر پیکِ مشاهده را طی کرده و معمولاً به بایگانی میرود عنوان کرد: درنتیجه به فرض محال، فیلتر آن مطلب اگر ممکن هم باشد، عملاً سودی ندارد و جلوگیری از انتشار مطلب مجرمانه نیز تنها با همکاری مدیران شبکههای اجتماعی امکانپذیر است در غیر این صورت چارهای جز فیلتر کل سایت وجود ندارد.
مومن نسب خاطرنشان کرد: زمانی که از یک نرمافزار ایرانی استفاده میشود، ترافیک اینترنت در داخل کشور میچرخد و از ترافیک آمریکایی استفاده نمیشود این امر، موجب عدم خروج ارز از کشور میشود و به کاهش تورم کمک میکند.
وی بابیان اینکه استفاده از نرمافزار ایرانی موجب عدم خروج
اطلاعات از کشور میشود و این امر از اقدامات جاسوسی جلوگیری میکند، یادآور شد:
چرخش اطلاعات در داخل ایران به تکمیل شبکه ملی اطلاعات کمک و همچنین از هک شدن
کاربران توسط کاربران خارجی کشور پیشگیری میکند.
مومن نسب با اشاره به اینکه استفاده از یک محصول ایرانی
موجب اشتغالزایی و کسب درآمد برای جوانان ایرانی خواهد شد، تأکید کرد: اگر کاربری
در داخل کشور هک شود، بهسرعت میتوان توسط نیروی انتظامی، شخص خاطی را دستگیر کرد.