تفکر توهم توطئه در دولت

نوبخت، سخنگوی دولت به تازگی بعد از هر سفر استانیِ رئیس و هیئت دولت یازدهم از صداوسیما تشکر می کند و بابت پوشش وسیع و گسترده ی این سفرها، قدردانی می‌کند. از سوی دیگر صداوسیما نیز در خصوص پوشش خبری و برنامه ای سفرها و برنامه های دولت سنگ تمام می گذارد. برنامه های عادی خود را در شبکه های مختلف قطع می کند و به مسائل مربوط به دولت می پردازد. ده ها برنامه در شبکه های مختلف به صحبت های مستقیم وزرا و معاونان دولت اختصاص داده شده و در گفتگوهای خبری معمولا یک پای ثابت حضور در استودیو یا تماس تلفنی، اعضای دولت هستند.
در مورد برجام بیشترین سهمیه زمان، برای حامیان برجام در نظر گرفته شد و اینک نیز در هفته دولت، برنامه های اختصاصی مثل نگاه یک به خدمات دولت تدبیر و امید می پردازند. صداوسیما پس از حضور علی عسکری، شکل جدید حمایت از دولت را رونمایی کرد تا جایی که برای پخش خدمات این دولت، سریال ها و برنامه های محبوب تلویزیونی با تاخیر مواجه می شوند و مردم مجبورند که ابتدا به فعالیت های دولت در عرصه های مختلف چشم بدوزند و سپس برنامه های دلخواه خود را از تلویزیون ببینند. از سوی دیگر رادیو نیز سنگ تمام گذاشته است و ساعت ها به پخش نماهنگ هایی با موضوع خدمت رسانی دولت روحانی می پردازد. رادیو تا آنجا پیش رفته است که در برنامه های غیرمرتبط صبحگاهی که مخاطب بیشتری هم دارند، مسئولان دولتی را به بهانه های مختلف روی خط می آورد و آنها هم به رپورتاژ صوتی مشغول می شوند.
رادیو و تلویزیون حتی در دولت سابق که مدافعان آن دولت، صداوسیما را متهم به همکاری خارج از عرف با آن می کردند، اینطور دسترسی متنوعی به شبکه ها و برنامه ها و ساعت های پخش گوناگون صداوسیما نداشته اند. اتفاقی که در حال حاضر روی می دهد، شباهت زیادی دارد با آنچه که در سال های ریاست هاشمی رفسنجانی بر دولت روی داد؛ آن زمان محمد هاشمی برادر اکبر هاشمی رفسنجانی بر مسند ریاست سازمان صداوسیما تکیه داده بود و اجبار شده بود که برادرش را سردار سازندگی بخوانند. اگرچه رسانه ملی به نظر برخی ها در حال تبدیل شدن به تریبون دولتی هاست، اما هنوز هم کورسوی امیدی وجود دارد که گاهی مجال به منتقدان نیز داده می شود. اما دولتی ها صرفا رسانه ای یکسویه را دوست دارند که احتمالا القاب پرطمطراقی به اعضای کابینه بدهد و آنها را به جای نامشان، با لقبشان در اخبار و برنامه ها خطاب قرار دهد. دولت روحانی آرزوی رسانه ای همطراز با دوران محمد هاشمی را در سر می پروراند.
قطع شدن سخنرانی روحانی به مناسبت روز پزشک، دستاویزی بود که حامیان دولت کنونی به صداوسیما حمله کنند و در آرزوی قدیمی خود، زبان به نقد صداوسیما بگشایند. آه و ناله های پرسوز و گداز رسانه های همسو با دولت فعلی تا آنجا پیش رفت که این دولت را تنها دولت سراسر کره زمین خواندند که رسانه دیداری و شنیداری ندارد! عجیب این که ساعت ها برنامه سازی و گفتگوی دولتی ها به صورت مستقیم و بی سابقه در تلویزیون و رادیو را نادیده گرفتند و به خاطر قطع سخنرانی روحانی در جمع گروهی از پزشکان، فعالیت حرفه ای صداوسیما را زیر سوال بردند.
قبل از آنکه به دلیل قطع سخنرانی روحانی در شبکه خبر بپردازیم، یک اصل را نباید نادیده بگیریم؛ آن هم اینکه ناشی ترین و غیرحرفه ای ترین و زردترین رسانه های دنیا نیز می دانند که در زمانه کنونی با قطع کردن سخنرانی هیچکس نمی توان حرف هایش را سانسور کرد. این که شبکه خبر برنامه های متداول خود را کوتاه تر از زمان پیش بینی شده اش کرده بود و خبر ساعت 11 صبح را به جای 15 دقیقه، در 3 دقیقه پخش کرد، نشانگر همکاری و همگامی برای پخش سخنرانی روحانی است. اما به درازا کشیدن این سخنرانی، باعث شد که شبکه خبر انتهای صحبت های رئیس دولت یازدهم را قطع کند و به جدول برنامه های خود برگردد.
اینکه گفته می شود صداوسیما بطور جانبدارانه سخنرانی رئیس جمهور را قطع کرد از دو منظر طبیعی نیست؛ اول اینکه صداوسیما اگر می خواست صحبت های روحانی را سانسور کند، در بخش های مختلف خبری نمی بایست آن را عنوان می کرد. (بلافاصله پس از اتمام سخنرانی و قبل از اینکه در شبکه های اجتماعی پخش شود) شبکه خبر حتی در زیرنویس های خود، آورده است که روحانی در انتقاد به دولت سابق گفت: «اگر امکان داشت قطعنامه ها را پاره کنیم، پاره می کردیم اما این امکان وجود نداشت.» بقیه صحبت های روحانی نیز در بخش های مختلف خبری، بازتاب یافت.
از سوی دیگر وقتی سخنرانی برای پخش کنداکتور روتین قطع شد، از کجا قابل حدس بود که روحانی از اینجا به بعد می خواهد به انتقاد از دولت سابق بپردازد. مگر اینکه حامیان دولت مدعی شوند که خبرنگاران شبکه خبر صاحب علم غیب هستند و می توانند آینده را پیشبینی کنند. سخنرانی روحانی پیش از آنکه به انتقاد برسد، قطع شده است و اگر در آن لحظات اندک باقی مانده از سخنرانی، درباره هر مورد دیگری هم صحبت می شد، تفاوتی نمی کرد.

توهم توطئه یکی از شعارهای حامیان دولت فعلی علیه دولت پیشین بوده و هست. مدام ادعا می کنند که گذشتگان توهم توطئه داشتند و فکر می کردند که همه جهان علیه آنها هستند. یکی از کلیدواژه های جذاب حامیان دولت، همین توهم توطئه بوده که به واسطه آن قصد دارند حتی فتنه برنامه ریزی شده ی سال 88 را تطهیر کنند و آن را معلول یکسری کنش ها در طول انتخابات قلمداد کنند. جالب اینکه خسارت های ناشی از فتنه را برنامه ریزی نشده می دانند و هرکس که آن را توطئه بخواند، به تفکرات دایی جان ناپلئونی متهم می شود و اگر علیه برنامه های صهیونیسم و دولت امریکاحرفی به میان آید، تخطئه خواهد شد، اما علیه رسانه ملی می توان هرفکر ناشیانه ای را نشر داد. این که گروهی نشستند تا صحبت های روحانی را سانسور کنند و حتی قبل از رسیدن رئیس دولت یازدهم به انتقادها، سخنرانی اش قطع می شود، توهم توطئه نیست؟ بعضی از افراد به امریکا که دشمنی اش آشکار است حتی گمان بد هم نمی برند اما به صداوسیما که بارها و بارها و بیش از هر دولتی تریبون در اختیار دولتی ها به صورت زنده، قرار داده است، توطئه محور نگاه می کنند.
دایی جان ناپلئون های دولتی، توطئه پنداری هایشان ناشی از هپروت‌اندیشی نیست بلکه دقیقا با برنامه ریزی می خواهند اذهان عمومی را از مسائل مهم تر و کلان تر منحرف کنند. مختومه نشدن پرونده فیش های نجومی، ماجراهای پسابرجام و عدم برداشتن تحریم ها، قراردهای نفتی و حل نشدن مسئله بیکاری و گرانی، بخشی از نگرانی های عمومی است که گاهی با بالا بردن صدای کنسرت و گاهی با مظلوم نمایی در پوشش قطع شدن سخنرانی، می‌خواهند آن ها را به فراموشی بسپارند. کاش در روز پزشک درباره گرانی هزینه های بیمارستانی، کمبود حمایت های بیمه ای و مسائل اینچنینی حرف زده می شد. کاغذپاره بودن یا نبودن قراردادهای بین المللی دردی از بیماران را دوا نمی کند.

احمد لطفی - کارشناس مسائل اجتماعی و رسانه