این نسبت مستقیم اما بیش از آنکه به ضرر مجموعه دولت اعتدال در به خطر افتادن دو دوره ای شدنش باشد، ناامیدی و نارضایتی مردمی را در پی خواهد داشت چراکه تنها قربانی اصلی بروز درگیری و اختلاف در میان نهادهای درون دولت، جز مردم نخواهند بود.
افزون بر این، خودزنی دولتمردان تدبیر و امید، موجب شده تا رئیس جمهور بیش از آنکه به فکر رفع و رجوع اختلافات در میان اعضای کابینه اش باشد، به فراخور زمان با دستاویز قرار دادن موضوعاتی همچون «حدود و ثغور اختیارات شورای نگهبان»، «بورسیه و ما ادریک مالبورسیه»، «اهتمام و اصرار به آموزش زبان انگلیسی» و اخیرا «موضوع برگزاری کنسرت ها»، توجه افکار عمومی را به سمت و سوی موضوعاتی غیر از مطالبه از دولت متبوعش منحرف سازد.
در این میان اما شاید مرور نمونه هایی از این درگیری های پردامنه در کابینه تدبیر و امید خالی از لطف نباشد:
رکود و مفت خوری
* یکی از حاشیه برانگیزترین اختلافات درون دولت، به «هشدار اقتصادی 4 وزیر به رئیس جمهور» باز می گردد. در نامه مشترک علی طیب نیا، محمدرضا نعمت زاده، علی ربیعی و حسین دهقان وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع به حسن روحانی، ایشان با انتقاد از برخی تصمیمات و سیاست‌های ناهماهنگ دستگاه‌ها، هشدار دادند که اگر تصمیم ضرب‌الاجل اقتصادی گرفته نشود، رکود تبدیل به بحران خواهد شد.
جالب اینجاست که تنها چند روز پس از این نامه، اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور و رئیس شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ایران صراحتاً 4 وزیر مذکور را «مفت‌خور» خطاب کرد و در واکنش به این نامه گفت: «چه کسی از پول مفت بدش می‌آید؟ همه خوششان می‌آید. بنابراین آنها با این انگیزه نامه را امضا کردند»!
بعدتر اما «محمدباقر نوبخت» سخنگوی دولت ضمن تشکر از ترکان(!)، به شکلی آرام به اظهارات وی واکنش نشان داد: «ترکان مشاور ارشد رئیس‌جمهور و یک صاحب‌نظر است ولی نظر رسمی دولت توسط سخنگو بیان می‌شود.»
نامه 4 وزیر تنها اندکی پس از آن منتشر شد که روحانی در جمع مردم مشهد خبر از عبور از رکود داد.
نخود آش و دوربین
* از دیگر درگیری های دورن دولت می توان به توهین آشکار مشاور معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست به قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اشاره کرد.
ماجرا از جایی آغاز شد که بی توجهی ابتکار و مجموعه تحت امرش به معضل آلودگی هوای استان های جنوب غرب کشور، باعث شد تا امام خامنه ای به طور ویژه از هیات دولت بخواهند تا حل این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد. پس از این بود که هیئت دولت نیز به صورت اضطراری اقدام به برگزاری جلسه کرد؛ اما نکته قابل تامل در مورد مصوبه این جلسه، آنجاست که در کمال تعجب و در شرایطی که سازمان حفاظت از محیط زیست به عنوان متولی اصلی این معضل شناخته می شد، معاون اول رئیس جمهور از وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی خواست که به عنوان نماینده ویژه رییس جمهور و با اختیارات کامل و از نزدیک وضعیت را بررسی کرده و گزارش آن را در اختیار دولت قرار دهد!
این سفر وزیر بهداشت اما با واکنش تند اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان محیط زیست همراه شد، به حدی که نامبرده در مصاحبه با یک خبرگزاری عنوان داشت: «هر جا که عکس و دوربین باشد آقای هاشمی نیز حضور دارد! بنده علت عدم حضور «ابتکار» را در خوزستان نمی‌دانم اما حدس می‌زنم دخالت هاشمی موجب شده تا ابتکار از رفتن به خوزستان امتناع کند. وزیر بهداشت نخود هر آشی است! رفتن ایشان به عراق چه مفهومی دارد؟ برخی از مسائل وجود دارد که صرفا به محیط زیست مربوط می‌شود و ارتباطی به وزارت بهداشت ندارد.»
دم خروس و تحقیق و تفحص
* در یکی دیگر از قسمت های سریال جدال وزارتخانه های دولت تدبیر و امید، خبرگزاری ایلنا (وابسته به وزارت کار) به شدت از به اصطلاح حاشیه‌سازی‌های وزارت بهداشت علیه سایر وزارتخانه‌های دولت انتقاد می کند.
ماجرا از این قرار بود که پایگاه خبری وزارت بهداشت، چهارشنبه 4 آذر با انتشار خبری تحت عنوان «تقدیم درخواست تحقیق و تفحص از وزارت رفاه و صندوق‌های بیمه‌ای به هیئت رئیسه مجلس»، از تحقیق و تفحص مجلس از وزارت رفاه خبر داد.
اما گویا این اقدام صرفاً حرفه‌ای پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت به مذاق وزارت کار نشینان خوش نیامده و ایشان را به واکنش واداشت.
خبرگزاری ایلنا در مطلبی با تیتر «درج خبر تفحص از وزارت رفاه در سایت وزارت بهداشت دم خروس است / خودزنی دولتی ندیده بودیم»، به نقل از رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری نوشت: «بعید می‌دانیم کسی سراغ داشته باشد که مسئولان یک وزارتخانه به عنوان بخشی از بدنه دولت اینطور علنی و آشکار و همزمان عملکرد دیگر همکاران خود، در یک وزارتخانه دیگر زیر سوال برده باشند. بر فرض امکان نمایندگان مجلس بخواهند به استناد قانون بر عملکرد بخشی از دولت که نسبت به آن انتقاد دارند، نظارت کنند اما دیگر ندیده بودیم که مسئولان دولتی خود با فراهم کردن فضای رسانه‌ای اینطور داوطلبانه و از روی خیرخواهی نمایندگان مجلس را یاری کنند!»
حسن صادقی در ادامه این مصاحبه می‌افزاید: «انتشار عجولانه خبر تحقیق و تفحص از وزارت رفاه در پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت مصداق بارز خودزنی دولتی و اطلاع از آن در نزد افکار عمومی و به ویژه جامعه کارگری تداعی‌گر مثل معروف دم خروس و قسم حضرت عباس است و نشان می‌دهد آنهایی که تحقیق و تفحص از منابع مالی طرح تحول سلامت را اقدامی سیاسی می‌دانستند، در بطن ماجرا خود تا چه اندازه سیاسی کار هستند.»
او فقط مسئول سازمان انرژی اتمی است!
* اما یکی دیگر از مهمترین ناهماهنگی ها و اختلافات در دولت، به ماجرای تنش میان علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و حسن روحانی، رئیس جمهور باز می گردد.
در همین رابطه علی اکبر صالحی در جریان مصاحبه خود با یکی از رسانه های خارجی اظهار می دارد: «تهران به آنچه باید، متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است. تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایش را به طور کامل پایان نداده است چرا که قبلا تعهد داده که با ایران مراوده تجاری نداشته باشد.»
اما تنها 4 روز بعد، حسن روحانی در آخرین کنفرانس خبری خود در سال 94، پاسخ خبرنگاری که پرسیده بود «آیا شما سخنان اخیر دکتر صالحی را درباره تأخیر در اجرای برجام، تأیید می‌کنید یا خیر؟» را اینگونه داد: «از خود آقای صالحی این موضوع را بپرسید. در زمینه مسائل اتمی آقای صالحی هرچه بگوید درست است و ایشان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الآن نیست، ایشان مسئول سازمان انرژی اتمی است.»
اخیراً اما علی اکبر صالحی در گفتگویی، کنایه ای را حواله حسن روحانی کرد تا به نوعی حسابش را با رئیس جمهور تسویه کند. وی در این گفت و گو اظهار داشت: «چند ماه پیش بنده گفتم که مسائل بانکی مقداری کند پیش می رود که خب حرف ما مقداری مطلوب واقع نشد. لذا از آن موقع تصمیم گرفتیم نه در بعد سیاسی ، نه در بعد بانکی و نه در بعد حقوقی صحبت نکنیم چراکه بنده مسئول فنی برجام هستم. من نباید وارد این موضوع شوم، حالا دوباره ممکن است عزیزی ناراحت شود اما در برجام طرف مقابل متعهد شده است کاری نکند که با روح برجام در تضاد باشد. درباره مباحث علمی و دانشگاهی و عدم تبادلات علمی میان ایران و سایر کشورها به دلیل قانون روادیدی که آمریکا اخیراً علیه جمهوری اسلامی وضع کرده اما بنده می توانم اظهارنظر کنم و دوستی نمی تواند به من اعتراض کند که مثلاً آقا شما وزیر اقتصاد و یا رئیس بانک مرکزی و یا وزیر امور خارجه نیستید چراکه حداقل از نظر علمی 40 سال استاد دانشگاه هستم لذا این را می توانم بگویم.»
اگر از کوره در بروم...!
* در تازه‌ترین مورد از سریال درگیری‌های درون دولت، اظهارنظر شاذ و خارج از عرف اکبر ترکان علیه محمدرضا نعمت زاده در برنامه زنده تلویزیونی شبکه سوم سیما، حواشی زیادی را به همراه داشت.
در این برنامه اکبر ترکان، مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مورد انتقادات نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد میزان واردات از مناطق آزاد گفت: «آقای نعمت زاده خیلی چیزها در مورد شما هست که من از گفتن آن اکراه دارم، اجازه بدهید من چیزی نگویم اما بی محابا صحبت نکنید، کسی که در داخل دولت بر علیه مصوبه دولت صحبت کند نشانگر دموکراسی نیست، نشانه هرج و مرج است. خجالت می کشم راجع به نعمت زاده حرفی بزنم و توصیه می کنم به ایشان که بی هوا حرف نزنند که من از کوره در نروم.»
همانطور که از نظر گذشت، این همه تنها بخشی کوچک از جنجال ها و درگیری های درون سازمانی، در میان اعضای کابینه دولت تدبیر و امید بود. با این وجود، نکته مغفول مانده در این بین گم شدن درد اصلی مردم در میان این منازعات بی‌ثمر است چراکه هیچکدام از طرفین برنده و بازنده این جنگ های زرگری، درد کارگر اخراجی یا جوان تحصیلکرده بیکار یا جانباز بیمار را لمس نمی کنند.
