وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم در گفتگوی تفصیلی با خبرگزاری «بسیج»:
کد خبر: ۸۷۱۳۳۷۳
|
۰۴ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۰:۳۶

به گزارش اختصاصی خبرگزاری بسیج،به جرات می توان گفت که امروزه فرهنگ یکی از مهمترین مسئله کشورمان است و علی رغم اینکه رهبرانقلاب طی سال های گذشته عناوین اقتصادی برای نامگذاری سال انتخاب کرده اند، اما همواره در فرمایشات خود بر مسئله فرهنگ تاکید ویژه ای داشته اند و از نظر ایشان،فرهنگ بر اقتصاد الویت دارد. امام خامنه ای، نفوذ فرهنگی را بسیار خطرناک عنوان کرده اند و در سخنرانی هایشان بارها بر مسئله «ولنگاری فرهنگی» تاکید داشته اند که این موضوع نشان دهنده حساست در مسئله فرهنگی کشور است. برای همین بررسی معضلات و راهکارهای پیش روی فرهنگ یکی از مباحث مهم است چرا که امروزه با برخی از نابسامانی ها در این حوزه مواجه هستیم و امیدواریم که ریشه یابی شود و راه درمان مشخص شود و اراده و اهتمام ویژه ای در مسئله فرهنگ در مسئولان ایجاد شود. به همین منظور گفتگویی با دکتر سید محمدحسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دهم و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران انجام داده ایم که آن را با هم می خوانیم:

شما در یکی از عالی ترین ستون های فرهنگی کشور مسئولیت داشتید و متولی امر فرهنگ و هنر در حوزه اجرا بوده اید؛هر چند نهادهای مختلفی مثل سازمان تبلیغات اسلامی،حوزه های علمیه، دانشگاه هاو ... هم در حوزه فرهنگ نقش آفرینی می کنند اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نقش پررنگی در این مقوله دارد. امام خامنه ای همیشه نسبت به مقوله فرهنگ تاکید ویژه ای داشته اند و دو بار در سخنرانی شان، کلید واژه ولنگاری فرهنگی را بکار گرفته اند و این تاکید ایشان می تواند حاکی از یک رخداد جدیدی در نابسامانی فرهنگی کشور باشد.حضرتعالی فضای فرهنگی کشورمان را چطور می بینید؟

تاکید اولیه رهبرانقلاب بر اقدامات ایجابی در حوزه فرهنگ و هنر است و بسیاری از کارهای ارزشمندی که در این حوزه صورت می گیرد با رهنمودهای امام خامنه ای بوده است و اگر ما کارهای ایجابی خوبی در حوزه فرهنگی داشته باشیم، فرهنگ کشور را در دست می گیریم و تولیدات و محصولات ما به بهترین نحو ممکن در اختیار مردم قرار می گیرد و حتی در خارج از کشور هم می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

ما امروزه در یک جزیره دور افتاده زندگی نمی کنیم و هم از داخل و هم از خارج از کشور، یک جبهه معارض با فرهنگ ما وجود دارد که در بحث اخلاقی،اعتقادی،قومیتی،مذهبی و... وارد شده اند و سازماندهی و برنامه ریزی شده و سرمایه گذاری کلانی برای تهاجم فرهنگی صرف شده است که می توان به 205 شبکه فارسی زبان برون مرزی اشاره کرد که همین موضوع نشان دهنده اهمیت فرهنگ برای مخالفان انقلاب است، چرا که می دانند در حوزه نظامی کاری از دستشان بر نمی آید و فرهنگ ما را نشانه رفته اند و مسئولین فرهنگی کشورمان نمی توانند نسبت به این امر بی تفاوت باشند و دولت باید بیشترین کار در حوزه فرهنگی را انجام دهد. هر جا که بحث سلبی و نظارتی بر حوزه فرهنگ به میان می آید، دولت وظیفه نقش آفرینی دارد چرا که اعطای مجوز نشریات،مطبوعات،تئاتر،موسیقی،سینماو... به عهده دولت است و دستگاه های دیگر در این موضوع نقشی ندارند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی این امر است.

عادی سازی مسائل غیراخلاقی در دولت یازدهم

قطعا اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه صدور مجوزها هوشیار نباشد، محصولاتی که غیرفرهنگی به نظر می رسند می توانند تاثیرات خود را در جامعه بگذارند؛ مثلا اگر در حوزه تاریخ، شخصیت امام خمینی(ره) را تحریف کنند و در حوزه فیلمسازی،آثاری را تولید کنند که مغایر با فرهنگ ما باشد، قطعا تاثیرات منفی در پی خواهد داشت.

اگر دولت اعتقادی به کار نظارت بر آثار و محصولات تولید شده در عرصه فرهنگی و همچنین نحوه پوشش بانوان در جامعه نداشته باشد و بگوید که ما این ها را آزاد رها می کنیم و مردم خودشان نظارت و کار فیلترینک را انجام دهند، کار مطلوبی نیست و فقط جنبه تبلیغاتی برای انتخابات دارد و همین کار موجب ولنگاری فرهنگی می شود؛ پدیده ای که الان در جامعه با آن مواجه هستیم. در نمایشگاه کتاب امسال شاهد رونمایی از کتاب هایی بودیم که اصول اخلاقی در آنها رعایت نشده بود؛ گویا یکی از اهداف دولت روحانی،عادی سازی مسائل غیراخلاقی مثل خیانت،عشق های مثلثی و ... است. وقتی که این خط و سیر در جامعه را مشاهده می کنیم، این نکته به ذهنمان می رسد که گویا تفکری پشت این ماجراست و با آن مقابله نمی شود.

نباید با تغییر دولت ها، قوانین و سیاست ها تغییر کند

ریشه این اقدام دولت را در چه می بینید؟

توجیه آنها این است که ما نمی توانیم با این هجمه های فرهنگی مقابله کنیم. مثلا برخی نظرشان این است که ما در عصرجهانی شدن قرار داریم و مقابله با ماهواره ضرورتی ندارد. این تفکر،مثل این می ماند که افسر پلیسی بگوید که به علت افزایش تخلفات رانندگی، جریمه ها را حذف کنیم؛ در حالی که این تفکر غلط است و باید نظم را در جامعه رعایت کرد و نمی توان گفت که برای اینکه عده ای از دست من راضی باشند، با هیچ فردی برخورد نکنم.نباید با تغییر دولت ها، قوانین و سیاست ها تغییر کند و قوه مجریه باید اجرا کننده قوانین باشد.دولت می تواند در نحوه عمل تاکتیک های مختلفی اتخاذ کند اما نمی تواند چشمان خود را بر خطوط قرمز ببند اما متاسفانه در این زمینه اعتقادی وجود ندارد و ما شاهد یک نوع ولنگاری فرهنگی هستیم. مثلا فیلم سینمایی "50 کیلوآلبالو" در سینماهای کشورمان اکران شد و بعد از آن، آقای جنتی وزیر فرهنگ این دولت در دیدار با مراجع تقلید قم،با نظرات منفی آنها در خصوص این فیلم مواجه شد و بعد از اینکه این فیلم تاثیرات خود را در سطح جامعه گذاشت، اکران آن را متوقف کرد و یا موضوع تک خوانی زن را می بینیم که از آن حمایت می شود، در حالی که این کار خلاف اسلام است.

مجوز ارشاد برای شاعرانی که اشعار ضدنظام سروده اند

هنرمندان باید تکلیف خود را مشخص کنند اما هنرمندی که مدام به خارج از کشور رفت و آمد دارد، نمی تواند همزمان در شبکه های برون مرزی مثل جم تی وی و سینمای ایران کار کند و ما در دولت دهم هم به هنرمندان تاکید می کردیم که اگر می خواهید در داخل کشور کار کنید، باید فقط اینجا کار کنید نه با شبکه هایی که هدف براندازی نظام انقلاب اسلامی را در دستور کار خود دارند.

مثال بعدی اینکه الان شاعرانی که اشعارشان بر علیه نظام و انقلاب است،مجوز ارشاد می گیرند و این نشان می دهد که اعتقادی پشت همه این ماجراها در داخل کشور است و طبق آن، از این آثار حمایت می شود.

یک نمونه دیگر از کارهای غیرفرهنگی در کشورمان، راه اندازی اردوهای مختلط در دانشگاه ها است؛ همانطور که می دانیم دانشگاه،محل تدریس است و در کنارش می توان به تفریحات نیز پرداخت اما برگزاری اردوهای مختلط دانشجویی و اجرای کنسرت در این مکان ها صلاح نیست...

از صحبت های شما می توان نتیجه گرفت که عدم نظارت و اقدامات سلبی یکی از عوامل شکل گیری ولنگاری فرهنگی در جامعه است. نقش اصلی در ولنگاری فرهنگی و جلوگیری از آن را دولت به عهده دارد؟

بله. دولت مسئول سلب و نظارت بر امورات فرهنگی کشورمان است، البته قوه قضائیه هم می تواند به این ماجرا ورود کند و نمی توان از نقش نظارتی مجلس هم چشم پوشی کرد.

مثلا در دوران دولت دهم، نمایندگانی از سازمان بازرسی کشور در محل برگزاری جشنواره فیلم فجر و همچنین نمایشگاه کتاب حاضر می شدند.سازمان بازرسی کشور می تواند در محتوای یک فیلم هم دخالت کند. هر جا که ضوابط رعایت نشده و خلاف قانون باشد این سازمان می تواند ورود کند؛مثلا اگر در تحریف فتنه 88 فیلمی ساخته شود که خلاف سیاست های کلان نظام باشد نیز سازمان بازرسی کشور میتواند اقدامات سلبی را انجام دهد.

نگرش و تفکرات انقلابی برخی افراد با گذشت زمان تغییر کرده است

رئیس جمهور گفتند که ما در نص کلام امام در بحث ممیزی حرف داریم.علت این ادبیات را در چه می بینید؟ادبیاتی که برخی جریان ها و کارشناسان سیاسی و مذهبی، آن را ادبیات انحرافی می دانند.شاهد این هستیم که ممیزی دقیقی در کشورمان در آثار فرهنگی صورت نمی گیرد. مثلا کتابی سال گذشته منتشر شده بود که در آن به امام عصر(عج) توهین شده بود.علت این را در چه می بینیند؟

کسانی که در شکل گیری انقلاب نقش آفرینی داشتند، اوایل پیروزی انقلاب مواضع جدی و قاطعی تری نسبت به مسائل فرهنگی، ارزشی و اسلامی داشتند و به نظر می رسد که برخی از این افراد در طی زمان دچار استحاله شده اند. در زمان مجلس سوم،عده ای می گفتند که ما طرفدار اسلام ناب محمدی هستیم و بسیاری از نیروهای انقلابی را از سیستم حذف می کردند و خودشان را به نام اسلام ناب محمدی معرفی می نمودند.نگرش و تفکرات انقلابی در طول زمان تغییر کرده است. یک بحث دیگر اینکه در مسائل سیاسی می خواهند محبوبیت بیشتری داشته باشند و نمی خواهند با انجام کار سلبی، موجب رنجش برخی از طیف های جامعه شوند. هدفشان راضی نگه داشتن همه اقشار جامعه است و تصور می کنند که این گونه می توانند یارگیری کنند و در انتخابات بتوانند رای بیشتری جمع کنند. در دوره اصلاحات دولت های گذشته هم همه این کارها انجام شد و در موادی سعی کردند که در عرصه تحریف دین وارد شوند که با واکنش تند مردم مواجه شدند.قطعا مردم اگر ببینند که به ارزش ها و مقدسات آنها توهین شده است،واکنش نشان می دهند.شاید این اقدامات زننده مسئولان، چراغ سبزی به خارج از کشور باشد؛ اینکه از برخی مواضع خود دوری می کنند تا حمایت های خارج از کشور را به دست بیاورند.

می توان گفت که پسابرجام در فرهنگ هم اثر گذشته است؟

اوایل مطرح می کردند که برجام های 2 و 3 را هم در پیش می گیرند اما سخنرانی قاطعانه رهبرانقلاب و مخالفت ایشان با این اصل، برجام های بعدی را متوقف کرد، چرا که جامعه نیاز دارد که آثار برجام را ببیند.غربی ها با بهانه آفرینی های همیشگی، نتایج برجام را به مباحثی همچون موضوع موشکی و نقض حقوق بشر در ایران گره می زنند و می گویند که تا این موارد حل نشود، برجام نتایج زیادی در ایران نخواهد داشت. مثلا اینکه می گویند چرا ایران،ولایت فقیه دارد و مردم آزادی ندارند؛ آنها بی بندو باری را نمونه ای از آزادی می دانند.

مقایسه نوع برخورد با مطبوعات در دولت دهم و یازدهم

برخلاف اینکه دولت روحانی در ابتدای آغاز کار خود، ادعای آزادی بیان را مطرح می کرد، اما این سیاستش به توقف چندین باره روزنامه 9 دی و تذکرات مکرر به روزنامه وطن امروز و همچنین توقف سایت جهان نیوز منجر شد.علت این کار چیست و این روند را با دوران دولت دهم مقایسه کنید.اساسا هیئت نظارت بر مطبوعات می تواند سایتی همچون جهان نیوز را فیلتر کند؟

یکی از مباحثی که دولت روحانی به آن افتخار می کرد، این بود که ما سعه صبر داریم و نقد پذیریم اما وقتی که مسئله جدی شد و دیدند که بعضی از نشریات و رسانه ها از پشت صحنه و تناقض گویی های در بحث های سیاسی،اقتصادی و... آنها موشکافی می کنند، به دنبال محدود کردن این رسانه ها شتافتند.مثلا مسئولان دولتی معتقدند که رسانه ها نباید در مورد «پرونده کرسنت» چیزی بنویسند و به مردم بیان کنند. در عمل دیدیم که وعده های اوایل کار دولت روحانی در خصوص انتقاد پذیری و آزادی بیان تغییر کرده است و اکنون هر نشریه و سایتی که بر خلاف آنها نقدی انجام می دهد، آن را محدود می کنند؛ حتی نشریه هایی که از اوایل انقلاب شکل گرفته اند و تا به امروز سوابق خبری معتبری دارند؛ این در حالی است که در برخی سایت ها و روزنامه ها که برای خودشان است، حتی اگر حرف هایی که مغایر با قانون است و باید با آن برخورد شود و یا حتی مقابله ها و گزارش هایی که اعتقادات و باروهای انقلابی و اسلامی را زیر سوال می برد هم برخوردی با آن نمی کنند؛ در حالی که در دولت قبل در آن شرایط سخت و فتنه 88 که برخی از روزنامه ها و سایت ها به اغتشاشات خیابانی دامن می زدند،فقط تذکر داده شد و اگر چندین بار نسبت به تذکرات توجهی نمی شد،بعد برخورد می کردیم.برخی روزنامه ها در آن زمان، دولت دهم را دولت کودتا معرفی می کردند و غیره.اگر هم روزنامه هایی که گرایش فکری نزدیکی به ما داشتند،در صورت خطا به آنها تذکر می دادیم.

در دولت دهم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مواجهه با مطبوعات متخلف طبق قانون برخورد می کرد و ابتدا با تذکر و گفتگو خواستار حل مشکل می شدیم و اگر گوش شنوا نبود، با آن مقابله می کردیم اما در این دولت، شاهد لغو امتیاز روزنامه ای منتقد دولت هم بوده ایم که جای سوال دارد.

دولت چقدر در هیئت نظارت بر مطبوعات سهم دارد؟

اعضای هیئت نظارت بر دولت،7 نفر و متشکل از دستگاه هایی همچون وزارت ارشاد،وزارت علوم،شورای عالی انقلاب فرهنگی قوه قضائیه،مجلس هستند.

یعنی اگر جریان دولتی بخواهند در این گروه مصوبه ای را اجرا کنند،محقق می شود؟

بله.نماینده مطبوعات در این دولت،نماینده مدیران مسئولان مطبوعات هم هست؛در حالی که در دروه های قبل معاون مطبوعاتی اگر وزیر نبود ایشان نقش وزیر را ایفا می کرد ولی اینکه این فرد دولتی خودش را به عنوان نماینده مدیران مسولان قلمداد کند اولین بار بعد از انقلاب صورت گرفته است؛ آن هم از سوی دولتی که می گوید باید کارها را به بخش غیردولتی بدهند و به نویسندگان اعتماد کنند. الان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حق دو رای در هیئت نظارت بر مطبوعات دارد.

قانونی درباره یارانه روزنامه وجود ندارد

تقسیم بندی یارانه مطبوعات بر اساس چه قانونی است؟ چرا که یارانه روزنامه ای همچون وطن امروز، به دلیل انتقادهایی که از دولت می کند، کم شده است و جالب اینجاست که به ازای هر انتقادی که از دولت می شود، یارانه شان کاهش می یابد. آیا در دولت قبل هم چنین اقداماتی در خصوص کاهش یارانه مطبوعات انجام می شد؟

ما در زمینه قانون یارانه مطبوعات، خلا قانونی داریم.در حوزه سینما، تئاتر، موسیقی و... براساس آئین نامه ها کار صورت می گیرد و قانونی در مطبوعات داریم که در خصوص چگونی اعطای مجوز و برخورد با مطبوعات متخلف است اما قانونی درباره یارانه روزنامه وجود ندارد و مسئول مربوطه براساس تشخیص و سیاست های خود لحاظ می کند.

اگر به روزنامه هایی که خط غرب را در کشور دنبال می کند و بی بندوباری را در کشور اجرا می کنند،همچنین در حوزه کتاب، از کتابی حمایت کنیم که ایرادات زیادی داد و عرفان های کاذب را ترویج می کند و ... حمایت کنیم و یارانه به آن بدهیم،خلاف دستورات رهبرانقلاب رفتار کرده ایم. وقتی که چنین مسائلی باشد یعنی خلاف دستورات رهبری است. وقتی ولی فقیه دستوری دارد باید مطیع باشیم اما در حوزه مطبوعات و کتاب، از کتابی حمایت می کنید که در آن اشکال است و عرفان های کاذب را ترویج می کند و بیاییم یارانه بدهیم خلاف رهبری است.

مردم باید مطالبات فرهنگی از مجلس داشته باشند

چرا تعداد کمی از نمایندگان مجلس دهم داوطلب حضور در کمیسیون فرهنگی بودند؟

مظلومیت فرهنگی در در همین موضوع نمودار می کند.بعد از اینکه نمایندگان مجلس دهم با رهبردیدار کردند، ایشان بر مسئله فرهنگ تاکید زیادی نمودند اما بعد از آن، شاهد بودیم که فقط 4 نفر برای عضویت در کمیسیون فرهنگی مجلس داوطلب شدند.یک بخش این موضوع به خاطرمسئولین و نمایندگان است و یک بخش به خاطر مطالبات مردمی است که باید فرهنگ سازی کنیم که مردم آن را مطالبه کنند. مثلا فردی که نماینده می شود، روستا و شهرشان از آن توقعاتی بهبودی شهر و محله شان را دارند اما اگر فرد به کمیسیون فرهنگی برود،کمتر قادر خواهد بود که این نیاز مردم را برطرف کند، به همین خاطر است که می گوییم باید مطالبات فرهنگی مردم هم در زمینه فرهنگ افزایش یابد تا انگیزه نمایندگان مجلس هم در این خصوص بالا برود.

ماجرای تجمعات در دولت دهم به خاطر اکران فیلم "زندگی خصوصی" و "گشت ارشاد"

در دوران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم، یک سری تجمعاتی در وزارت ارشاد در خصوص اکران فیلم های "زندگی خصوصی" و "گشت ارشاد" صورت گرفت.نظر شما درباره آن تجمعات چه بود؟

کاش حساسیت های آن دوران در دولت فعلی هم وجود داشت. ما در آن دوره در حوزه سینما فیلم های فاخر و ارزنده ای را در حوزه دفاع مقدس،انقلاب،سرداران،بزرگان و مفاخری همچون شهید چمران و... تولید کردیم و در خصوص مسائل منطقه همچون مسئله فلسطین،عراق، لبنان و...شاهد ساخت فیلم هایی بودیم اما کلیت آن چنین فیلم هایی بود ولی اینکه همه فیلم ها بی نقض باشد، این چنین نبود و من هم انتقاداتی داشتم. مثلا اگر در فیلم "گشت ارشاد"برخی جملات عوض می شد این حساسیت ها برانگیخته نمی شد.البته عمده این حساسیت به دلیل اختلافاتی بود که در بین اصولگرایان راجب دولت وجود داشت، گویا که دنبال بهانه ای بودند تا از دولت انتقاد کنند، به طوری که هنوزاتفاقی نیفتاده بود، راجب آن اعتراض می کردند و در حالی که هنوز آن اثر مجوز نگرفته بود. یک بخشی از این حساسیت ها، به دلیل اختلافات داخی بود و اینجاجلوه می کرد، برخی فیلم ها هم در برخی سالن ها اکران نمی شد و می گفتند که ماحساسیت داریم و نمی توانیم چنین فیلمی را در سینما اکران کنیم، در حالی که الان شاهد اکران فیلم ضداخلاقی همچون " 50کیلو آلبالو" در همه سالن های سینما بودیم.

اکران فیلم "زندگی خصوصی" در استانها به عهده شورای فرهنگ همان استان و شهرستان بود اما باید گفت که ما در برخی موارد هم اکران محدود داشتیم. برخی جنجال آفرینی ها واقعیت نداشت، مثلا اینکه می گفتند معاون سینمایی ارشاد منکر حجاب است اما این در حالی است که خانواده اش همه محجبه بودند. یا مثلا می گفتند که وزیر ارشاد منکر حجاب است.

بی تفاوتی برخی افراد به ولنگاری فرهنگی در دولت تدبیر

به یاد دارم در دوران دولت دهم،یکی دو تا از کتاب های نمایشگاه کتاب را به قم نزد مرجع تقلیدی برده بودند و به او گفته بودند که این کتاب ها ترویج کننده عرفان های کاذب است. آن مرجع تقلید که با من هم ارتباط نزدیکی داشت، به دلیل مشغله کاری بدون اینکه واکنشی نشان دهند و آن را بخواند،کتاب ها را به وزارت فرهنگ و به نزد من فرستاد و دلیل این کار را پرسید؟ من که آن کتاب ها را بررسی کردم،متوجه شدم که کتاب ها در خصوص نقد عرفان های کاذب بوده است و آن مرجع تقلید تقصیری نداشت اما برخی سودجویان قصد تخریب فضا در آن دوران را داشتند.الان بحث ولنگاری فرهنگی در جامعه حس می شود اما همان افراد که در آن دوران حساسیت زیادی داشتند، اکنون هیچ واکنشی نشان نمی دهند.

در پایان بفرمایید که آیا رهبرانقلاب در دوران شما در نمایشگاه کتاب حاضر می شدند؟

با توجه به علاقه ای که رهبرانقلاب به فرهنگ و کتاب دارند، هر سال در دوره ما در نمایشگاه کتاب حاضر می شدند و ساعت ها وقت می گذاشتند تا کتاب ها را بررسی کنند و به یاد دارم در آخرین دیدارشان، جلسه ای با ناشرین برگزار شد و رهبرانقلاب رهنمودهایی در این خصوص به آنها داشتند و عدم حضور امام خامنه ای در نمایشگاه کتاب در دولت یازدهم، می تواند بیانگر نارضایتی ایشان باشد.

ارسال نظرات