به گزارش خبرگزاری بسیج، نشست خبری همایش ملی قیام گوهرشاد ظهر امروز با حضور وحید جلیلی معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، هادی وکیلی دبیر علمی همایش ملی قیام گوهرشاد و مجید عسکری دبیر اجرایی این همایش در سالن شهدای شهرداری مشهد برگزار شد.
وحید جلیلی در ابتدای این نشست با اشاره به تاریخ قیام گوهرشاد در 81 سال پیش و سرکوب آن توسط رضاخان دیکتاتور، گفت: متأسفانه با گذشت این همه سال از این تراژدی تاریخ معاصر جهان و قتل عام صدها نفر، نه تنها در ایران و جهان بلکه در مشهد نیز اطلاعات زیادی در دسترس نیست و یک سانسور و بایکوت تاریخی در این حوزه رخ داده است.
وی با انتقاد از تغافل خسارت‌باری که در پرداخت به این حوزه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رخ داده است، افزود: این حرکت از دو سال پیش خارج از شهرداری مشهد آغاز شد. البته در مدت اخیر خیلی از کسانی که خاطراتشان را ضبط کردیم از جمله آیت‌الله خزعلی از دنیا رفتند و کار سخت‌تر شد.
معاون فرهنگی، اجتماعی شهرداری مشهد با بیان اینکه تاکنون خاطرات 800 نفر در قالب 22 هزار دقیقه صوت ضبط شده است، گفت: البته این خاطرات منحصر به واقعه گوهرشاد نیست، بلکه درباره هفت سال دفاع مقدس مردم در برابر دیکتاتوری غرب‌زده رضاخانی در قضیه کشف حجاب است که بخش عمده‌ای از آن در مشهد و خراسان جمع‌آوری شده اما یک طرح ملی با نگینی به نام گوهرشاد است.
جلیلی به تشکیل سازوکارهایی برای آواربرداری از این واقعه عظیم اشاره و تاکید کرد: این حماسه عظیم ملی برای دفاع از شریعت و فرهنگ و مواریث ملی و تاریخی بایکوت و سانسور شده ملت مسلمان ایران شکل خواهد گرفت و فراخوان پژوهشی آن توسط دکتر هادی وکیلی، استادیار تاریخ دانشگاه فردوسی که دبیر علمی همایش هستند منتشر شد و با همکاری جمعی از اساتید مبرز رشته‌های تاریخ و الهیات هیات علمی معتبری برای همایش فراهم کردند و با استقبال خوبی از سوی تاریخ‌نگاران مواجه شده است.
همایش گوهرشاد؛ سرآغاز ورود نخبگان برای جبران غفلت 80 ساله
وی با بیان اینکه این همایش ابعاد تازه‌ای از این قیام را مطرح خواهد کرد، این همایش را نقطه شروعی برای متوجه کردن نخبگان به این حوزه و جبران غفلت‌ها برشمرد و از اصحاب رسانه خواست برای جبران این غفلت حداکثر استفاده را از ابزار و بستر رسانه‌ای انجام دهند و مشارکت فعالی در این همایش داشته باشند.
معاون شهردار مشهد به آثار تولید شده در خصوص قیام گوهرشاد اشاره کرد و گفت: سینا واحد اوایل انقلاب در اثری بسیار ارزشمند با رهبران قیام از جمله سید عبدالله شیرازی، شیخ ابالحسن شیرازی، امام جمعه فقید مشهد و بسیاری دیگر از شاهدان مصاحبه کرده و خاطراتشان را جمع آوری کرده است.
جلیلی با بیان اینکه مطالعه این اثر که در سال 60 منتشر شده، انگیزه‌ای برای ورود من به این ماجرا بود، افزود: این انگیزه در ما وجود دارد که برای این همایش دبیرخانه دائمی تشکیل بدهیم و البته معاونت فرهنگی صرفاً خودش را مسوول نمی‌داند و در یک سال گذشته دستگاه‌های مختلف کشوری و استانی از جمله رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، برخی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و آستان قدس در این حوزه فعال شده‌اند.
کشف حجاب رضاخانی یک ژانر تاریخی، هنری، رسانه‌ای و فرهنگی است
وی با تاکید بر اینکه واقعه کشف حجاب رضاخانی یک ژانر در تاریخ‌نگاری، هنر، رسانه و فرهنگ عمومی است، گفت: نخبگان رشته‌های مختلف باید به این مساله ورود کنند و این همایش آغازی است برای ورود نخبگان و ما از ادامه دهندگان آن حمایت می‌کنیم.
معاون فرهنگی، اجتماعی شهرداری مشهد در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری فارس مبنی بر هزینه همایش و تولیدات هنری و سینمایی مبتنی بر این واقعه، تصریح کرد: هزینه‌های همایش بر اساس مصوبه شورای شهر به عنوان یکی از محورهای هویتی مشهد تخصیص یافته و با توجه به کم کاری که در این حوزه تا امروز صورت گرفته، نوعی سرمایه‌گذاری فرهنگی برای حفظ هویت فرهنگی مشهد محسوب می‌شود.
جلیلی همچنین به برخی تولیدات هنری در خصوص قیام گوهرشاد و کشف حجاب رضاخانی اشاره کرد و گفت: در حوزه هنر و گرافیک گرافیست‌های برتر کشور کارهای خوبی ارائه کردند که به زودی رونمایی می‌شود. در حوزه مستند، مستندی درباره شهیده سیده محترم بانو کاشانی که توسط عمال رضاخان مورد ضرب و شتم قرار گرفته و به شهادت رسیده تولید شده که در این مستند توانستیم با نوه ایشان که در 13 سالگی همراه ایشان بوده، مصاحبه‌های خوبی گرفته شود.
وی با بیان اینکه با توافق شورای شهر کاشان و امام جمعه این شهر بناست بنای یادمانی بر سر مزار ایشان ساخته شود، افزود: برخی مستند‌های دیگر نیز در این حوزه در حال ساخت است.
برای تولید اثر سینمایی، فراخوان فیلمنامه داده‌ایم
معاون شهردار مشهد به برگزاری شب شعر «قیام گوهرشاد» در مشهد و تهران در روزهای آینده اشاره کرد و گفت: در حوزه موسیقی نیز کاری در دست ساخت است که به زوی رونمایی می‌شود.
جلیلی همچنین گفت: دو اثر نمایشی تئاتر نیز با این مضمون ساخته شده که یکی از آنها در روزهای آخر رمضان در فرهنگسرای زیارت اجرا شد و دیگری اواخر مرداد اجرا می‌شود.
وی افزود: در حوزه سینما نیز مشکلی که داریم کمبود تحقیقات تاریخی است که البته این موضوع با این همایش تا حدی برطرف خواهد شد، برای تولید اثر سینمایی فراخوان فیلمنامه دادیم اما فیلمنامه‌ها نتوانستند حق مطلب را ادا کنند و به جمع‌بندی نرسیدیم چون در تراز قیام گوهرشاد نبود.
وی ادامه داد: امیدواریم سریع‌تر به فیلمنامه خوبی برسیم و اثر فاخر ماندگار سینمایی درباره این حادثه ساخته شود.
موزه گوهرشاد تابستان امسال افتتاح می‌شود
معاون فرهنگی، اجتماعی شهردار مشهد با اشاره به حوزه ادبیات کودک و نوجوان از همکاری موزه آستان قدس برای ارائه مستندات و آثار هنری تولید شده در این زمینه و نیز برگزاری نمایشگاه موقت در صحن مسجد گوهرشاد خبر داد.
جلیلی با بیان اینکه موزه گوهرشاد تا پایان تابستان افتتاح می‌شود، گفت: این موزه مشابه موزه عبرت در تهران خواهد بود. علاوه بر این تابلوهای نقاشی هم در این حوزه کشیده شده که یکی از آنها رونمایی شده و برخی دیگر که کارهای درخشانی هم هستند به زودی رونمایی می‌شوند.
وی در پاسخ به این سؤال که در سطح عمومی جامعه چه اقدامی برای معرفی این واقعه صورت خواهد گرفت، گفت: با صحبت‌هایی که با آستان قدس انجام دادیم امیدواریم بخشی از این همایش در مسجد گوهرشاد برگزار شود؛ البته برای انتقال این حماسه به مخاطب فراگیر و عام، اندیشه، هنر، رسانه و فرهنگ عمومی می‌تواند جریان سازی کند.
معاون شهردار مشهد با بیان اینکه در بعد اندیشه‌ای و روایت‌های تاریخی این واقعه تقریباً دستمان پر است، افزود: در حوزه رسانه باید یک موج رسانه‌ای به وجود بیاید و در حوزه فرهنگ عمومی نیز سال گذشته همایش «سروهای فیروزه‌ای» با حضور خانواده شهدای حادثه برگزار شده است، البته این مسئله قابلیت بالایی برای انتقال به مردم دارد چراکه با انجام صدها مصاحبه از مهمانان همایش توسط رسانه‌ها می‌توان جریان سازی کرد و افکار عمومی را نسبت به این موضوع آماده کرد.
جایزه بین‌المللی گوهرشاد؛ نوبل فرهنگی جهان اسلام
جلیلی در ادامه ابراز امیدواری کرد که در دو سال آینده واقعه مسجد گوهرشاد سرفصلی جدی برای ورود نخبگان و افکار عمومی شود.
وی با تاکید بر اینکه آستان قدس باید نقش محوری‌تری در این حوزه داشته باشد، تصریح کرد: در کمیته فرهنگی مشهد 2017 جایزه‌ای تحت عنوان «جایزه بین‌المللی گوهرشاد» تعریف شده است که در نهایت به یک نشان بین‌المللی سالانه تبدیل خواهد شد و هر سال به فعال‌ترین و برجسته‌ترین فعالان حوزه سبک زندگی اسلامی در برابر سبک زندگی غربی اختصاص پیدا خواهد کرد.
معاون فرهنگی، اجتماعی شهرداری مشهد با بیان اینکه آستان قدس برای ورود جدی به این حوزه اعلام آمادگی کرده است، افزود: این جریان که نوبل فرهنگی جهان اسلام است این قابلیت را دارد که با همکاری دستگاه‌ها به‌صورت جهانی اعلام شود.
همایش ملی علمی گوهرشاد پیوند مطالعاتی عمیق با مسائل روز جامعه است
در این نشست خبری همچنین هادی وکیلی دبیر علمی همایش قیام گوهرشاد با بیان اینکه مجموعه طرح ملی گوهرشاد با ابعاد مختلف فرهنگی، هنری، علمی با پیشنهاد معاونت فرهنگی، اجتماعی شهرداری آغاز شد،گفت: این مسئله به این علت که از نظر تاریخی سانسور شده بود نیاز به دقت بسیار داشت، لذا همایش علمی این‌گونه کلید خورد.
وکیلی با بیان اینکه همایش 21 و 22 تیر در تالار شهر مشهد برگزار می‌شود، افزود: این همایش از جنس کارهای علمی آکادمیک دانشگاهی است اما در کنار بعد علمی، وجه فرهنگی هم خواهد داشت و موضوع مورد بحث صرفاً ذهنی و آکادمیک نیست.
وی قضیه کشف حجاب را مسئله جامعه امروز دانست و تاکید کرد: این موضوع هویت دینی و ملی ماست. همچنین چالش حجاب و عفاف و پوشش چالش امروز جامعه ما نیز هست و امروز دشمنان خیلی خشن‌تر از رضا شاه اما نامحسوس با این مسئله برخورد می‌کنند.
مدیر گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر اینکه این موضوع باید از نظر تمام افراد دغدغه مند مورد توجه قرار بگیرد، گفت: یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های من برای ورود به این مسئله علاوه بر سانسور این موضوع، تحریف حادثه و تطهیر جنایتکاران آن و مقصر جلوه دادن مردم در بنای یک شورش اجتماعی است.
وکیلی با بیان اینکه در ماهواره 570 دقیقه برنامه به این مسئله پرداخته شده و در فضای مجازی هم شبهات بسیاری در این باره موجود است، افزود: دشمنان در شبه مستنداتی که کاملاً غیر مستند و غیر عالمانه است نه تنها این موضوع را تحریف کرده بلکه جنایتکار را تطهیر و ملت را در جایگاه متهم قرار داده‌اند. حتی در چند اثر منتشر شده در داخل کشور نیز مردم مقصر فرض شده و اقدام حکومت رضا شاه در برخورد با این شورش اجتماعی را مجاز دانسته اند.
وی در ادامه گفت: همایش علمی قیام گوهرشاد از آبان 94 با تأسیس کمیته ملی 9 نفره از اساتید دانشگاه‌های مختلف کشور کار اجرایی خود را آغاز کرده و با انتشار فراخوان همایش در آذر ماه و توزیع آن در سطح کشور تاکنون 110 مقاله و 160 چکیده مقاله به دبیرخانه ارسال شده است.
دبیر علمی همایش قیام گوهرشاد با بیان اینکه 50 مقاله تأیید شده است، افزود: بیش از 40 درصد مقالات توسط هیات علمی و تعداد بالایی توسط دانشجویان کارشناس ارشد و دکتری تألیف شده‌اند. این مقالات همچنین از تنوع جغرافیایی جالبی در سراسر کشور برخوردار است و از نظر جنسیتی نیز 40 درصد مؤلفین خانم‌ها هستند. همچنین مقالات اهل سنت و گروه‌های سیاسی ارسال شده به دبیرخانه نشان دهنده دغدغه گروه‌های مختلف جامعه نسبت به این موضوع است.
وکیلی به سخنرانی چهره‌های مطرح نظیر دکتر حداد عادل، دکتر حقانی، استاد رحیم پور ازغدی و آیت الله علم الهدی در همایش ملی قیام گوهرشاد اشاره کرد و گفت: چینش مقالات در دو روز همایش به گونه‌ای است که از نظر موضوعی به یکدیگر مرتبط‌اند و مقالات صبح سه شنبه در حوزه «نسبت حجاب و پوشش با مفاهیم اشتغال، علم، اخلاق و فعالیت‌های اجتماعی به‌ویژه روان شناسی» احتمالاً برد بین‌المللی خواهد داشت.
وی تصریح کرد: همایش تراز دقیق پژوهشی دارد و با یکی از مهم‌ترین مسائل قرن و روزهای اخیر درگیر است و دستاورد همایش پیوند دادن حوزه مطالعات صرف پژوهشی با نیازهای عمیق فرهنگی اجتماعی است.
استادیار تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر اینکه این همایش نشان می‌دهد دانشگاهیان و حوزوی‌ها می‌توانند مطالعات عمیق پژوهشی را با مسائل اجتماعی پیوند دهند، افزود: این همایش توصیف و تحلیل نسبتاً دقیقی از حادثه در اختیار علاقه‌مندان خواهد گذاشت.
وکیلی با بیان اینکه آمار قطعی از شهدای این واقعه در دست نیست، گفت: پیش‌تر آمار شهدا از 23 نفر تا 15 هزار نفر گفته شده بود اما با مطالعات دقیق صورت گرفته این آمار از 700 نفر تا بیش از 2 هزار نفر تخمین زده می‌شود.
وی افزود: حدس می‌زنیم جنازه‌ها در چند نقطه شهر دفن شده باشند و اگر مجوز صادر شود تحقیقات برای یافتن بقایای پیکرها را شروع می‌کنیم.
رفع کاربردی شبهات مسئله حجاب در همایش ملی علمی گوهرشاد
دبیر علمی همایش ملی گوهرشاد در خصوص کاربردی بودن مقالات همایش در رفع مشکلات حجاب جامعه امروز ما، گفت: در فراخوان محوری در حوزه حجاب در تاریخ معاصر ارائه شده و یک سوم مقالات مربوط به حجاب است؛ البته نه به شکل تکراری بلکه سعی کرده‌ایم به ابهامات و شبهات و قرائت‌های مختلف و ناموجه این حوزه پرداخته شود؛ رویکرد ما در این همایش پرداختن به استمرار مسئله حجاب بوده است.
وکیلی به دستیابی به اسناد این ماجرا اشاره کرد و گفت: چندین هزار برگ سند و جزئیات کشته‌ها در این همایش جمع آوری شده که می‌تواند مقدمات نگارش فیلمنامه‌ای فاخر و علمی را فراهم کند.
مدیر گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه بهلول انسان شریف و خدومی بود و در این حادثه نقش داشت، گفت: حادثه توسط علمای شهر مدیریت شد و توسط مردم متدین تحقق پیدا کرد. سید کاظم قمی، مرجع عالی قدر، آیت الله سید یونس اردبیلی، آیت‌الله آشتیانی و آیت‌الله نهاوندی به این مسئله ورود کرده بودند که در این همایش به این افراد هم پرداخته شده و در کنار آن به ورود خطبا و وعاظ هم اشاره شده است.
وکیلی به مقالات حوزویان در این همایش اشاره کرد و افزود: هرچند تعداد مقالات حوزویان زیاد نبود، اما نقش علما در برخی مقالات بررسی شده و دوستان حوزوی مقالاتی دارند که برخی از آنها ارائه می‌شود؛ از سوی دیگر همایش با پیام 5 نفر از علمای قم افتتاح خواهد شد.
وی همچنین همکاری آستان قدس در این موضوع را مطلوب توصیف کرد و گفت: همکاری خوبی با مرکز تاریخ شفاهی و بنیاد پژوهش‌ها و کتابخانه آستان قدس داشتیم و مقالات خوبی ارائه کرده‌اند و علاوه بر اینکه در این حوزه دست به قلم شده‌اند، مطالب ثبت و ضبط شده خود را برای تولید محتوا در اختیار دیگران قرار دادند.
خاطرات قیام گوهرشاد و کشف حجاب رضاخانی تألیف می‌شود
در این نشست خبری مدیر فرهنگسرای شهر بهشت به تولیدات مکتوب درباره قیام ملی گوهرشاد اشاره کرد و گفت: در دو سال اخیر و از تابستان 94 که دبیرخانه همایش به طور جدی آغاز به کار کرده است، آثار تاریخ شفاهی در قالب‌های مختلف جمع آوری شده و کتاب «قندان‌های همیشه پر» نمونه‌ای از این آثار است.
مجید عسکری با بیان اینکه این کتاب به قیام گوهرشاد محدود نیست، از جمع آوری 40 روایت از مقاومت مردم در این کتاب خبر داد و افزود: «ضربه دوازدهم» و «قیام فیروزه‌ای» نیز دو کتاب روایت و تحلیل از قیام گوهرشاد است که به چاپ رسیده‌اند.
وی با اشاره به اینکه بیش از نیمی از مصاحبه‌های تولید شده، پیاده شده و در مرحله ویرایش است، گفت: در نظر داریم این مصاحبه‌ها را در قالب کلیپ‌های کوتاه 3 دقیقه‌ای تدوین کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم.
مدیر فرهنگسرای شهر بهشت همچنین از تألیف کتاب دیگری متشکل از 150 خاطره از ماجرای کشف حجاب در سراسر کشور خبر داد و افزود: زمستان سال گذشته نیز مجموعه نمایشگاهی «روایت گوهرشاد» طراحی شد که در ایام دهه فجر و نوروز برپا شد و سیر تاریخی قیام گوهرشاد را با تصاویر مختلف در معرض دید عموم قرار می‌دهد.
عسکری همچنین انتشار مجموعه پوسترهای خاطرات در 15 فریم را دیگر اثر در این حوزه برشمرد.
