غفلت رسانههای جمعی از نقش خود در کاهش جرایم
مسائل اقتصادی و مشکلات مالی، تنظیم روابط افراد با یکدیگر، افزایش سرعت، زیاد شدن جمعیت، گسترش شهرنشینی و عواملی از این دست فشارهایی را از لحاظ اجتماعی به اقشار مختلف مردم وارد می‌کند تا جایی که گاهی میزان تحمل و مقاومت برخی کاهش می‌یابد و جرایمی به این ترتیب رخ می‌دهد.
عمده‌ترین عکس‌العمل افراد به صورت خشم، پرخاشگری و تهاجم نسبت به افراد دیگر ظهور و بروز پیدا کرده، به دنبال آن وقایع ناخوشایند دیگری رخ می‌دهد، ولی همه جرایم به این شکل نبوده، وقوع سرقت، کلاهبرداری، اغفال و... از جرایم چندان نادر هم قلمداد نمی‌شود.
پیشگیری و انجام دادن اقدامات مقابله‌ای قبل از اینکه جرمی اتفاق افتد، یکی از مهم‌ترین سرفصل‌های فعالیت قوه قضائیه و دادگستری استان‌هاست که در استان ما نیز برای کاهش میزان جرایم نسبت به جلب همکاری نهادهای مختلف از جمله رسانه‌ها اهتمام می‌شود.
نشست هم‌اندیشی معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان و اصحاب رسانه با موضوع «افزایش آگاهی‌های حقوقی جامعه» و «ارتباط رسانه و جرم» در سالن جلسات خانه مطبوعات آذربایجان غربی تشکیل شد، خبرنگار ما این رویداد را رشته تحریر درآورده است که از نظر مخاطبان می‌گذرد:
*رسانه‌ها برای کاهش جرایم به صورت پررنگ شرکت کنند
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی پرویز علیزاده در این جلسه، اظهار داشت: رسانههای جمعی برای کاهش میزان وقوع جرایم در استان باید همت کنند، ولی متاسفانه در این ارتباط نقش چندانی تاکنون نداشته‌اند.
وی در ادامه سخنان خود فرا رسیدن سالروز شهادت امام کاظم(ع) را تسلیت گفت و افزود: باید ضمن الهام گرفتن از اولیای الهی در راستای بالا بردن آستانه تحمل، صبر و بردباری گام برداشت، چراکه برخی مشکلات از خشم زودهنگام و عدم کنترل آن ناشی می‌شود.
این مسئول بر ضرورت همکاری نهادهای مردمی و رسانههای جمعی برای کاهش میزان وقوع جرایم تاکید و تصریح کرد: تا زمانی که این همکاری و تعامل همه‌جانبه و مستمر شکل پیدا نکند، قوه قضائیه به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد.
این استاد دانشگاه استفاده از ظرفیت رسانههای جمعی و کارکرد مثبت آنها را خواستار شد و ادامه داد: متاسفانه امروزه مطبوعات در زمینه کاهش وقوع جرایم نقش چندان موثری ایفا نمی‌کنند.
وی با اشاره به وجود علل و دلایل مختلف پیرامون نبود ارتباط تنگاتنگ بین قوه قضاییه و رسانه‌ها به وجود پاره‌ای از محدودیت‌های قانونی به لحاظ ارائه آمار جرائم و وقایع اشاره کرد و افزود: ولی رسانه‌ها در زمینه پیشگیری و مقابله با بزه‌دیدگی افراد می‌توانند ایفای نقش کنند.
*خشم، اعتیاد و سرقت بین سایر جرایم بیشترین فراوانی دارند
این مسئول ورود یافتن رسانه‌ها اعم از مطبوعات، خبرگزاری‌ها، پایگاه‌های خبری و تحلیلی برای تبیین قوانین، تسهیل فهم واژگان ثقیل و اصطلاحات حقوقی در راستای آگاه‌سازی مردم را خواستار شد و گفت: برخی قوانین به دلیل تخصصی بودن برای یک عده قابل فهم نیست که رسانه باید برای روشن کردن مباحث جهت تغذیه فکری مخاطبان اقدام کند.
وی یکی دیگر از نهادهای تاثیرگذار در آگاه‌سازی مردم را سازمان آموزش و پرورش دانست، ادامه داد: امسال کارگاه‌های آموزشی کنترل خشونت، آموزش مهارت‌های زندگی و ... برای دانش آموزان دائر می‌شود.
این استاد دانشگاه خانواده را یکی از نهادهای تاثیرگذار دیگر در آگاه‌سازی مردم و مقابله با وقوع جرایم عنوان کرد و ضمن ابراز تاسف از اینکه نقش بنیان خانواده به تدریج در حال کمرنگ شدن است، گفت: باید برای احیا و صیانت از این جایگاه گام برداشت.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی در ادامه این نشست خشم، اعتیاد و سرقت را از جمله معضل‌های کنونی دانست و گفت: هم‌اکنون موارد فوق در جامعه ما از بیشترین فراوانی برخوردار است.
علیزاده افزود: رسانههای جمعی به اشکال گوناگون از جمله تبیین جنبه بازدارندگی جرایم، جلوگیری از بزه‌دیدگی افراد و شفاف کردن قوانین و ضوابط موجود در جامعه به ایفای نقش بپردازند.
وی بر اهمیت ایجاد قبح و حساسیت نسبت به برخی جرایم و رفتارهای اجتماعی تاکید کرد و ضمن ابراز ناخشنودی از قبح‌زدایی نسبت به برخی حرکت‌های اجتماعی، گفت: در این صورت به تدریج مشکلات مضاعفی گریبانگیر جامعه می‌شود.
علیزاده جرم‌انگاری فرار مالیاتی در قوانین رسمی و صریح کشورمان را مورد اشاره قرار داد و گفت: با وجودی که پرداخت نکردن مالیات جرم تلقی شده و مستوجب مجازات است، ولی در محافل مختلف پرداخت نکردن آن را نوعی سیاست‌ورزی و کیاست اقتصادی قلمداد می‌کنند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی مثال دیگر درباره قبح‌زدایی از اقدامات ناخوشایند را طلاق دانست، گفت: با وجودی که جواز شرعی و قانونی برای این امر وجود دارد، ولی فروپاشی نهاد خانواده در زمان‌های گذشته مذموم بود و به همین دلیل آمارها در این ارتباط بسیار پایین بوده، ولی امروزه نه‌تنها کسی آن را زشت نمی‌داند، بلکه به خاطر جدایی به خود بالیده و جشن طلاق هم برگزار می‌کنند.
*جهل به قانون رافع مسئولیت نیست/ رسانه‌ها مردم را از قوانین آگاه کنند
وی یکی از پرمخاطب‌ترین مطالب در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها را بخش حوادث و وقایع جنایی عنوان کرد و آن را نشان‌دهنده تشنگی مردم برای به دست آوردن اطلاعات دانست و گفت: ولی جای سوال وجود دارد که مطبوعات تا چه اندازه به این مردم پاسخ می‌دهند.
این مسئول اشاعه فوری رویدادهای شکننده و دلهره‌آور وقایع جنایی در شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و... را مورد اشاره قرار داد و خاطرنشان کرد: رسانه‌ها برای کنترل افکار عمومی باید وارد عرصه شده و هشدارها و مطالب تحلیلی را در کنار شرح حوادث نقل کنند، چراکه در غیر این صورت نقل صرف حوادث فقط خشونت را در جامعه افزایش می‌دهد.
این استاد دانشگاه به وجود یک قاعده فقهی و قانونی «جهل به قانون رافع مسئولیت کیفری نیست»، گفت: بلافاصله بعد از تصویب قوانین و محتوای آن در روزنامه‌های کثیرالانتشار برای آگاهی عموم مردم انتشار می‌یابد، بنابراین اصل بر این است که همه از قوانین باخبر هستند بنابراین ادعای بی‌خبری منجر به برائت متهم نمی‌شود.
علیزاده با طرح این سوال که خبرنگاران به طور کلی اصحاب رسانه تا چه اندازه برای آگاه کردن مردم اقدام کرده‌اند، گفت: قوانین، مجازات‌ها، وظایف دادگاه‌ها و ... مدام در حال تغییر است، ولی مردم اغلب در جریان این امور نیستند.
در انتهای این نشست، جلسه پرسش و پاسخ با حضور جمعی از اصحاب رسانه و خبرنگاران همچنین تبادل‌نظر و انتقال دیدگاه‌ها برگزار شد که معاون اجتماعی و پیشگیری از جرم دادگستری استان به پاسخگویی پرداخت، تا اینکه باب همکاری و تعامل رسانه‌ها در این زمینه گشوده شود.
