فرامرز محمدی پویا* - پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج فرهنگیان: تأثیر 25 درصدی سوابق تحصیلی در کنکور با مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو از سال 92 عملیاتی شد و بر این اساس سهم سوابق تحصیلی باید سالانه افزایش یابد به‌گونه‌ای که طی 5 سال، 85 درصد ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها از طریق اعمال سوابق تحصیلی تکمیل شوند.
این در حالی است که اخیراً دیوان عدالت اداری، رأی به ابطال تأثیر 25 درصدی سوابق تحصیلی داده، و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش، در این زمینه، طرح استفساریه‌ای را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرده تا این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. قاعدتاً اگر مجلس شورای اسلامی، استفساریه را بررسی و ابلاغ کند، سازمان سنجش براساس آن استفساریه عمل می‌کند و در غیر این صورت، رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که در حکم قانون است، اجرا می‌شود.
این مبحث، چالش دوگانه ای را پیش روی ما قرار می دهد:
چالش اول اینکه؛ با حذف تأثیر سوابق تحصیلی، چه بسا بیش از پیش بر کنکور تأکید می شود که این امر آسیب هایی را دارد:
نمی توان زحمات چندین ساله یک داوطلب را با یک آزمون چند ساعته و البته طاقت فرسا مورد ارزشیابی قرار داد. عمده تمرکز کنکور بر روی توانایی های شناختی داوطلبان بوده و میزان توانایی های مهارتی و بالاخص توانایی های عاطفی آنها در کنکور نادیده گرفته می شود. سیستم تعلیم و تربیت و بالاخص معلمان و دانش آموزان ناخواسته به حافظه محوری ترغیب شده و سطوح بالای یادگیری مانند توانایی خلاقیت و و تفکر انتقادی ... نادیده گرفته می شود. کنکور موجب می شود زمینه برای سودجویان این حوزه فراهم آمده و آن را منبعی برای کسب درآمد تلقی کرده و صرفاً به سود اقتصادی بیشتر بیندیشند.
اینجاست که حتی برای سود بیشتر ممکن است محتوای کنکوری بی ارزش و بی اهمیتی با برچسب کتاب و جزوات کنکوری وارد بازار شود. کنکور، برای دانش آموزان و خانواده ها اضطراب زایی مفرط داشته و استرس کنکور به ویژه در سال آخر و ماههای پایانی بر روی دانش آموزان و خانواده ها همچنان باقی خواهد ماند. سال آخر دوره دوم متوسطه، صرفاً به سال "تمرین تست" تبدیل می شود و عملاً اهداف برنامه درسی آن محقق نخواهد شد. و دلایلی از این قبیل... .
چالش دوم اینکه؛ اگر تأثیر سوابق تحصیلی در کنکور، تصویب و ابلاغ گردد و هر ساله این سهم بیشتر شود و به تدریج جای کنکور را بگیرد، این سؤال مهم پیش می آید که آیا این سوابق باید صرفاً شامل نمرات همان دروسی باشد که به صورت نهایی و کشوری برگزار شده اند؟. چنانچه اینگونه باشد مسأله کنکور حل نمی شود بلکه فقط یک مسأله را به چند مسأله خرد کرده ایم؛ چرا که عملاً کنکور را به "کنکورک هایی" (کنکورهای کوچکی) تبدیل کرده که شامل همان آسیب های فوق بوده و تنش را از سال آخر به دوره دبیرستان منتقل می کند.
با بررسی دو چالش مطرح شده می توان گفت، حذف تدریجی کنکور راه حل بهتری است به شرط آنکه بتوان آسیب های پیش روی آن را به فرصت تبدیل کرد. برای این کار نباید سوابق تحصیلی را به سال و یا دروس خاصی محدود کرد و چه بسا به تدریج باید تا جایی پیش رفت که تمامی سالها و تمامی دروس دوره های تحصیل قبل از دانشگاه را شامل شود. با ورود تدریجی همه دروس به این فرایند، می توان شاهد ورود تدریجی توانایی های مهارتی و عاطفی در فرایند ارزشیابی از دانش آموزان بود.
با این پیشنهاد یک آسیب دیگر پیدا می شود و آن اینکه تب نمره و اعمال سلیقه شخصی و اعمال نفوذ در نمره دادن مستولی شده و پدیده ای با عنوان "معدل کاذب" شکل می گیرد. برای رهایی از این آسیب باید به نوعی ارزشیابی روی آورد که احتمال اعمال نظر شخصی در ارزشیابی را پایین آورد. نوعی ارزشیابی که ضمن توجه و استفاده از نتایج ارزشیابی های به عمل آمده توسط معلمان، صرفاَ به آن محدود نشده و امتحانات(به عنوان یکی از ابزار ارزشیابی) را به صورت فرامدرسه ای برگزار کرده و بدین صورت اعمال سلیقه شخصی در ارزشیابی را پایین می آورد.
نکته نهایی اینکه با توجه به تفاوت‌های موجود در سطح کیفی مدارس مناطق و شهرهای مختلف، جهت ورود به دانشگاه باید ضرایبی را در مجموع ارزشیابی های فرامدرسه ای صورت گرفته در طول دوران تحصیل، اعمال نمود. به همین منظور مسئولین امر باید اقداماتی عملیاتی را جهت فراهم آوردن زیرساخت های این نوع ارزشیابی و اجرای عدالت آموزشی فراهم نمایند.
* دانشجوی دکترای علوم تربیتی و عضو کمیته تدوین کمیسیون تعلیم و تربیت مجمع عالی بسیج
انتهای پیام/
