هجدهم اسفندماه امسال با 8مارس -روز جهانی زن- مصادف است. مناسبتی که در گذشته به نام «روز جهانی زنان کارگر» نامیده می‌شد. با این حال امروزه این مناسبت به فرصتی برای بررسی ارتقای وضعیت حقوق بشر زنان و توان‌افزایی زنان اختصاص پیدا کرده است و سازمان ملل از سال ۱۹۷۷ آن را به عنوان «روز حقوق زنان و صلح بین‌المللی» به رسمیت می‌شناسد.
اجلاس جهانی مقام زن؛ هرساله به مناسبت 8مارس
کمیسیون مقام زن از جمله کمیسیون های کارکردی شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (اکوسوک) و شورای اقتصادی و اجتماعی نیز یکی از ارکان اصلی سازمان ملل متحد است. که از سال 1946 به عنوان رکن سیاست‌گذاری جهانی برای زنان فعالیت می‌کند. رسالت اصلی این کمیسیون، آماده‌سازی و ارائه توصیه‌ها و گزارشاتی به شورای اقتصادی و اجتماعی در مورد ارتقای حقوق بشر زنان در زمینه امور سیاسی، اقتصادی، مدنی، اجتماعی و آموزشی است.
این کمیسیون طی سال‌های گذشته وظیفه سازماندهی، پیگیری و برگزاری چهار کنفرانس جهانی زن را برعهده داشته است. در چهارمین کنفرانس جهانی در سال 1995، سند کارپایه عمل پکن حول 12 حوزه نگران کننده زندگی زنان ( با موضوعات؛ زنان و فقر، آموزش و مهارت آموزی زنان، زنان و سلامت، خشونت نسبت به زنان، زنان و مناقشات مسلحانه، زنان و اقتصاد، زنان در قدرت و موقعیت های تصمیم سازی، ساز و کارهای نهادین برای پیشرفت زنان، حقوق بشر زنان، زنان و رسانه، زنان و محیط زیست و دختربچه ها) به تصویب رسید. متعاقب آن مجمع عمومی سازمان ملل از کمیسیون مذکور درخواست کرد تا روند پیگیری مصوبات کنفرانس مذکور را در برنامه کاری خود لحاظ نماید. طی دهه گذشته کمیسیون مقام زن به‌طور منظم چگونگی اجرای 12 حوزه نگران کننده فوق را بازنگری نموده و در این زمینه توصیه هایی را نیز در چارچوب نشست‌های سالانه خود به تصویب رسانیده است.
شیوه کاری کمیسیون مقام زن به این شکل است که همانند سایر ارکان فرعی سازمان ملل متحد سالیانه در نشستی چند روزه، در مقر سازمان ملل نیویورک تشکیل جلسه می دهد و هر ساله بر یکی از موضوعات اولویت دار در چارچوب اسناد پکن و پکن + 5 تمرکز می نماید. ما حصل نشست‌های سالانه این کمیسیون علاوه بر قطعنامه‌های متعدد پیرامون مسائل مختلف مربوط به زنان، شامل نتایج مورد توافق بر روی موضوعات اولویت داری است که سالانه در دستورکار کمیسیون قرار می‌گیرند و توصیه‌هایی برای دولت‌ها و جوامع و پیگیری‌های لازم در خصوص اجرایی شدن آن انجام می‌پذیرد.
سال گذشته با توجه به اینکه پنجاه و نهمین اجلاس کمیسیون مقام زن در بیستمین سالگرد اجلاس پکن برگزار شد، به نام پکن+20 نامگذاری شده و به بررسی دستاوردهای این سند در کشورهای جهان پرداخت؛ سندی که اصل برابری جنسیتی یکی از اصول حاکم بر آن بود. در این اجلاس دستاوردها و چالش های کشورهای مختلف بر اساس 12 محور نگران کننده حوزه زنان مطرح شده در اجلاس پکن، بررسی شدند.
حضور هیئت ایرانی در اجلاس پنجاه و نهم کمیسیون مقام زن
شهیندخت مولاوردی، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده سخنران مراسم افتتاحیه اجلاس سال گذشته بود و اعضای هیات دولتی ایران به همراه دو خانم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در دو پنل تخصصی "برابری جنسیتی، مرجع ملی زنان" و "مکانیزم های نهادین برای پیشرفت زنان" شرکت کرده و یک پنل تخصصی با عنوان "زنان ایران 20 سال پس از پکن" را نیز در حاشیه این اجلاس برگزار کردند.
البته گزارش دقیق و درخوری از سوی این معاونت از نحوه حضور در اجلاس 2015 ارائه نشد و اعتراض به همین موضوع در کنار شایعاتی مبنی بر حضور اتوبوسی تعدادی زن غیرمتبط با امور زنان و خانواده و سمن‌هایی که هیچ ربطی با موضوعات اجلاس نداشتند به همراه هیئت دولت در این سفر، حواشی فراوانی را برای این معاونت به وجود آورد و به نظر می‌رسد تحلیل‌های مختلف رسانه‌ها از این شیوه حضور، موجب شده است تا این‌بار هیئت ایرانی ترجیح دهد در سکوت رسانه‌ای در اجلاس نیویورک شرکت کند.
مولاوردی جمعه عازم نیویورک است
خبرها حاکی از آن است که خانم مولاوردی جمعه همین هفته برای حضور در اجلاس شصتم کمیسیون مقام زن راهی نیویورک می‌شود و به گفته "لیلا فلاحتی" مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، کمیسیون مقام زن امسال از 24 اسفندماه آغاز می‌شود و یک هیأت سه نفره دولتی و یک نفر از وزارت امور خارجه در آن شرکت می‌کنند.
وی همچنین گفته است: از نظر برنامه محتوای کمیسیون مقام زن امسال، بررسی ارتباط توانمندسازی زنان در محورهای توسعه پایدار است و قرار است مهمترین محورهایی که در زمینه توانمندسازی زنان و ارتقای برابری جنسیتی می‌شود در آن لحاظ کرد را مورد بررسی قرار بدهند.
موضوع اصلی روز جهانی زن در سال 2016، «بهره‌برداری از کره زمین 50-50 تا سال 2030: اقدام برای تحقق برابری جنسیتی» است. در این اجلاس، بر روی اقدامات نهاد زنان ملل متحد و دیگر نهادها در راستای تحقق برابری جنسیتی، توان‌افزایی زنان و حقوق بشر زنان تمرکز خواهد شد و ملل متحد در ماه مارس سال جاری در جهت تسریع اهداف توسعه پایدار تا سال 2030 اقدام خواهد کرد.
با این حال به غیر از اینکه معاونت امور زنان و خانواده قرار است پنلی تخصصی با موضوع "امنیت زنان پیش‌شرط تحقق توسعه پایدار" را برگزار کرده و در آن به تأثیر افراط‌گرایی و خشونت‌طلبی بر زنان و کودکان پرداخته شود. هنوز گزارشی از نحوه حضور هیئت دولت ایرانی در این اجلاس و سازوکار فعالیت آن‌ها در نیویورک منتشر نشده و معلوم نیست چه کسانی قرار است در اجلاس شرکت کرده و چه بگویند؟ آیا بررسی کرده‌اند کیفیت حضور نمایندگان سمن‌ها و افراد حاضر در کمیسیون، در سال گذشته بر پیشبرد اهداف کلان نظام اثر مثبتی داشته است و قرار است چه میزان از نقطه نظرات معاونت امور زنان و خانواده در مسائل زنان و به چه شکلی در این اجلاس مطرح شود؟
الگوی سوم زنان را به جهان معرفی کنید؛ یعنی نه "زن شرقی" نه "زن غربی"
مقام معظم رهبری در سه سال پیش در همین روزهای پایانی اسفندماه پیامی را به کنگره‌ی «هفت هزار زن شهید کشور» ارسال کردند که بهترین و راهگشاترین الگوی کاری را در اختیار هیئت محترم ایرانی قرار خواهد داد:
«زن در تعریف غالباً شرقی، همچون عنصری در حاشیه و بی‌نقش در تاریخ‌سازی، و در تعریف غالباً غربی، به مثابه موجودی که جنسیت او بر انسانیتش می‌چربد و ابزاری جنسی برای مردان و در خدمت سرمایه‌داری جدید است، معرفی می‌شد. شیرزنان انقلاب و دفاع مقدس نشان دادند که الگوی سوم، «زن نه شرقی، نه غربی» است. زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که می‌توان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و درعین حال، در متن و مرکز بود...
...در انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس، زنانی ظهور کردند که می‌توانند تعریف زن و حضور او در ساحت رشد و تهذیب خویش، و در ساحت حفظ خانه‌ی سالم و خانواده‌ی متعادل، و در ساحت ولایت اجتماعی و جهاد امر به معروف و نهی از منکر، و جهاد اجتماعی را جهانی کنند و بن‌بست‌های بزرگ را در هم بشکنند.»
باید در نظر داشت که هدف اصلی کمیسیون مقام زن تعیین استانداردهای جهانی برای تساوی میان مردان و زنان است؛ اما باید هدف ما از شرکت در کمیسیون‌هایی مانند اجلاس کمیسیون مقام زن، رسیدن به یک هدف و نتیجه باشد؛ آن هم نشان دادن الگوی حقیقی و کارآمد از زن به جوامع غربی. چه خوب می‌شود که فقط به شرکت منفعلانه در این‌گونه فرصت‌های بین‌المللی بسنده نکنیم و از این تریبون برای رساندن پیام جمهوری اسلامی ایران که همان "الگوی سوم زن" است استفاده کنیم. امیدواریم که تیم ایرانی شرکت‌کننده در اجلاس به جای پیش بردن رویکردهای غرب و مقایسه زن ایرانی با شاخص‌های الگوی زن غربی، آن‌ها را به سمت معیار و الگوهای خودمان تغییر دهد؛ ای کاش از این فرصت استفاده کنند.
