کارشناس مسائل آمریکا گفت: اگر شورای حکام هم پرونده پی.ام.دی را ببندد، اصل حکم اتهام بدون سند آژانس، به ایران سرجای خود باقی خواهد ماند و این گزارش نهایی است و هیچ راه اصلاحی هم وجود ندارد.
کد خبر: ۸۶۰۳۶۷۸
|
۱۷ آذر ۱۳۹۴ - ۱۱:۲۹
به گزارش خبرگزاری بسیج، بعد از انتشار گزارش یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران، واکنش های متعددی در موافقت و مخالفت با آن صورت گرفت. منتقدان گزارش آژانس با اشاره به اتهامات مطرح در آن مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی پیش از سال 2009 به دنبال بمب اتم بوده است این گزارش را در راستای تکمیل پروژه های آمریکایی صهیونیستی علیه ایران عنوان کردند. به اعتقاد منتقدان تایید این گزارش عملا مدیریت دولت اصلاحات و شخص حسن روحانی را زیر سوال می برد. در مقابل اما تیم هسته ای و حامیان دولت، با مثبت خواندن گزارش آژانس آن را از مصادیق پیچیده ترین اقدامات دیپلماتیک عنوان کردند! چهره های چون سید عباس عراقچی علیرغم انتقاداتی نسبت به این گزارش اما آن را حتی بهتر از انتظار عنوان کرد. بزک گزارش آژانس البته چندان داوم نیاورد و با انتقادات فراوان مطرح به آن باعث شد تا چهره های دولتی نیز بخش هایی از این گزارش را مردود بخوانند. در همین رابطه خبرگزاری بسیج با دکتر فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشگاه تهران و کارشناس مسائل بین الملل گفت و گو کرده و به بررسی محتوای گزارش آژانس و آخرین وضعیت برجام و واکنش های پیرامون آن پرداخته است. متن کاملا این گفت و گو در ادامه می آید:

آقای دکتر با توجه به ارائه گزارش نهایی آژانس درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران و واکنش های متفاوت و متناقض مطرح در این زمینه، لطفا ارزیابی خود از این گزارش را بیان فرمایید.

دعوای بین ایران و طرف مقابل سابقه 12 ساله دارد و طرف مقابل ایران را با این ادعا که به سمت ساخت بمب اتم پیش رفته است متهم به فعالیتهای هسته ای غیرصلح آمیز می کند. آژانس نیز در این مدت هیچ سند و مدرکی برای اثبات این ادعای خود ارائه نداده است. گزارش اخیر آمانو که یک گزارش نهایی است بدون اینکه بخواهد این ادعا را ثابت کند آن را تکرار کرده و ایران را محکوم می کند که فعالیت غیرصلح آمیز داشته و اعلام می کند که این حکم نهایی است؛ از این جهت علیرغم اینکه در آن آمده که ایران همکاری داشته و به سوالات پاسخ داده است اما گزارش خوب و عادلانه‎ای نیست، همچنین در این گزارش بدون اینکه شواهدی ارائه دهد اعلام میکند که بعضی از کشورهای عضو آژانس ادعاهایی را نسبت به ایران داشتند و این ادعا در گزارش تایید می شود. باید گفت که این یک گزارش سیاسی است و اگر سیاسی نبود، آژانس ایران را از اتهامات گذشته تبرئه می کرد و یا اگر میخواست ایران را محکوم کند شواهدی ارائه می داد، اما هیچ کدام از این کارها را انجام نداده است که البته جای تعجب هم ندارد.

خب با توجه به اینکه آژانس در گزارش خود عملا ایران را در دوره‎ای به دنبال کردن بمب اتم متهم کرده است، موضع مسئولین وزارت امور خارجه چگونه باید باشد؟

از وزرات امور خارجه این انتظار می رفت که به شدت نسبت به این گزارش اعلام موضع داشته باشد، اما نه تنها این کار را انجام نداد بلکه به جای اعتراض به این گزارشهای غیرعادلانه و غیر مستند آن را تطهیر کرد؛ یعنی اینگونه استنباط کرد که بخش های سفید آن بیشتر از بخش های سیاهش است یا اینکه انتظار بیشتری از آمانو نبود و این جای سوال است و باید اصلاح شود.

علت تایید گزارش آژانس توسط تیم هسته‌ای را در چه می‌دانید؟

ببینید در دنیا زمانی که پروژه‌های مهم و یا حتی نه چندان مهم مطرح است؛ یک سیستمی برای کار وجود دارد و آن این است که گروهی می آید پروژه را طراحی می کنند که جنبه اتاق فکر دارد و گروهی نیز آن را اجرا و گروه سومی نیز ارزیابی می کند؛ این روش معمول در مدیریت پروژه‎هاست که متاسفانه در بحث هسته ای این را نمی بینیم؛ یعنی همان افرادی که بحث هسته ای را در کشور طراحی کردند همان افراد، اجرا و همانها درحال ارزیابی آن هستند.

این وارونمایی در برخی تعهدات برجام و نقض آن مشاهده می‌شود، مصادیقی از آن را ذکر کنید.

اتفاقی که دو سه ماه بعد از برجام افتاده این است که برخی مشکلات برجام در حال سرباز کردن است و مسئولین وزارت امور خارجه این مشکلات را تطهیر می کنند و بر این اتفاقات سرپوش می گذارند که این روند خوبی نیست. در نامه مقام معظم رهبری به رئیس جمهور، 9 شرط آمده است؛ یکی از آن شروط این بود که اوباما تعهد کتبی دهد که اگر ایران  به تعهدات خود عمل کرد آنگاه طرف مقابل تحریم ها را لغو کند، این نامه هنوز منتشر نشده و اگر کسی به اظهارات مسئولین وزارت خارجه توجه کند فکر می کند که این کار انجام گرفته، درصورتی که این طور نبوده است. یا قراردادی که برای اراک منتشر شده؛ در شروط رهبری آمده است که ماهیت آب سنگین اراک باقی بماند، اگر به متن قرارداد اراک رجوع کنید مشاهده می کنید که کلمه آب سنگین در آن وجود ندارد، ولی اظهارات مسئولین وزارت خارجه در خصوص این قرارداد طور دیگری است و ازنظر آنها یک قرارداد مثبتی است که این یک سری مشکلات جدی به دنبال خواهد داشت.

و همین مدل درخصوص گزارش نهایی آژانس نیز پیاده می شود.

بله! در رابطه با گزارش آمانو نیز به این صورت است که متاسفانه مسئولین در وزارت خارجه به دنبال تطهیر آن هستند. اظهار نظر آقای عراقچی در رابطه با این گزارش مبنی بر اینکه در این گزارش ندیده ایم حتی یک مورد از واژه پی.ام.دی استفاده شود؛ یعنی ابعاد نظامی برنامه هسته ای از همین مصادیق است. در صورتی که به این شکل نیست و طبق آنچه که بنده شمرده ام هشت مورد لفظ پی.ام.دی در این گزارش استفاده شده است؛ آقای عراقچی یا متن گزارش را نخوانده که این برای مسئول هسته‎ای وزارت خارجه خیلی بد است که این گزارش را نخوانده باشد یا اینکه متن را خوانده است و آن را اشتباه ارائه می دهد که این از مورد اول نیز بدتر است. از این جهت هم یک بازبینی باید در افرادی که درگیر مذاکره بودند صورت گیرد و به صلاح کشور نیست که این افراد بخواهند ادامه کار دهند، هم وزارت امور خارجه یک بازبینی جدی نسبت به این روش و عملکرد خود داشته باشد و مدتی استراحت کند تا اشتباهاتی ابتدایی مانند اینکه پی.ام.دی در متن گزارش آمده یا نه رخ ندهد، که این می تواند احتمالا نشانه فشار زیاد کاری باشد! ازین رو مدتی باید افراد دیگری این مسیر را ادامه دهند. در امریکا نیز به این صورت بود؛ آن افرادی که مذاکره کردند الان دراجرای برجام حضور ندارند و افرادی در تیم برجام مسئول شده اند که هیچ کدام در مذاکرات نبودند، چراکه اگر زمان فرارسیدن ارزیابی کار، همان افراد سرکار باشند به نوعی دنبال توجیه عملکرد قبلی خود خواهند بود؛ لذا برای کشور خوب نیست که افرادی در وزارت امور خارجه به گونه‌ای صحبت کنند که توجیه عملکرد اوباما و آمانو باشد؛ به عنوان نمونه؛ اوباما نامه ای ننوشته و اینها طوری صحبت می کنند که نوشته است یا اینکه آمانو گزارش سیاه داده است و اینها اظهار می کنند که گزارش خیلی بد هم نیست و هیچ اعتراضی نیز نسبت به آن نمی کنند.

سوال دیگری که مطرح می شود این است که اگر شورای حکام علیرغم همین گزارش آمانو، پرونده پی.ام.دی را ببندد آیا مساله طرف مقابل در ابعاد احتمالی نظامی با ایران حل می‌شود؟

دقت کنید که اگر شورای حکام هم این پرونده را ببندد، اصل حکم اتهام بدون سند آژانس به ایران سرجای خود باقی خواهد ماند و این گزارش نهایی است و هیچ راه اصلاحی هم وجود ندارد. از این رو طرف مقابل این قابلیت را دارد که هر زمان خواست به این گزارش رجوع و ادعا کند که چون ایران قبلا کارهای خلاف کرده الان باید در این حوزه محدود شود و محدودیت‌های موجود در برجام را بیشتر کرده و ادامه دهد. همچنین می تواند در این راستا به اظهارات دوپهلوی مقامات کشور که اینها را پذیرفته اند از جمله اینکه بخش های سفید آن را از بخش‌های سیاهش بیشتر دانسته‌اند استناد کند. لذا دستگاه دیپلماسی و مسئولین وزارت خارجه باید نسبت به ادعاهایی که هیچ سندی برای آن وجود ندارد به شدت موضع جدی بگیرند.

ارتباط بزک گزارش نهایی آژانس با برنامه‌های انتخاباتی پیش رو را تا چه میزان می‌دانید؟

برخی از مسئولین کشور حین اینکه از برجام صحبت می کنند از انتخابات مجلس و خبرگان و اینکه باید به شعارهای انتخاباتی مان عمل کنیم هم صحبت می کنند؛ این یعنی گره زدن مباحث کلان کشور در مذاکرات خارجی با مباحث جناحی و این قطعا به صلاح کشور نیست. از آن طرف آقای ظریف نیز در شورای روابط خارجی امریکا اعلام کرده بود که اگر روند برجام مثبت نباشد تیم او و افرادی که در دولت هستند در انتخابات برایشان مشکل ایجاد خواهد شد. خب بیان این مطلب بسیار بد است حالا خصوصا اگر در امریکا و آن هم در شورای روابط خارجی باشد. ازین جهت است که این حوزه نیز نیاز به بازبینی دارد و مباحث حزبی و انتخاباتی باید جدا شود و افرادی که می خواهند در بحث هسته ای صحبت کنند و نظر دهند در این حوزه صحبت نکنند.

به عنوان آخرین سوال سرنوشت ایران بعد از اجرای برجام را چطور ارزیابی می‌کنید؟

در ادبیات دوستان در وزرات خارجه آمده که ایران برجام را پذیرفته و در واقع یادشان می رود که ایران برجام را به صورت مشروط پذیرفته است. باید توجه کرد که 9 شرط مقام معظم رهبری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیاز به آن وجود دارد و البته هنوز این شروط محقق نشده است. اگر به شروطی که در نامه مقام معظم رهبری آمده توجه شود خطرات برجام برای کشور می‌تواند خنثی شود اما اگر درست رصد نشود و مورد توجه جدی قرار نگیرد که البته تاکنون نیز توجه نشده و قرار باشد همین روند ادامه یابد، قطعا برجام برای کشور مشکلات جدی ایجاد کرده و می تواند خطر داشته باشد.

با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.

سلامت باشید
ارسال نظرات