به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از مهریز؛ آداب و رسوم عزاداری محرم از جمله پدیده های فرهنگی است که با حفظ عناصر اصلی به زیور خلاقیت های اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی جوامع و مناطق مختلف آراسته شده و اگر چه دارای مضامین واحدی است اما به تبع اختلافات اقلیمی و حوزه های فرهنگی با نمودهای مختلفی پا به عرصه ظهور گذاشته و بر جذابیت هر چه بیشتر خود دامن می زند.
نخل ها که در ایام مختلف سال در نقاط مختلف و در مقابل حسینیه ها،
مساجد و تکایای این شهرستان قرا دارند با آغاز ماه محرم سیاه پوش شده و برای
برگزاری مراسم روزهای تاسوعا و عاشورا آماده می شوند.
در سطح شهرستان مهریز در مجموع در شهر و مناطق روستایی تابعه بیش از
30 نخل کوچک و بزرگ وجود دارد که در روز عاشورا و بر اساس یک سنت دیرینه مورد
استفاده سوگواران قرار می گیرد .
از دیگر آداب ماه محرم حسینی در شهرستان مهریز برگزاری جوش دوره با
حضور اقشار مختلف مردم در طول دهه اول محرم است که انجام می گیرد.
جلوه هایی از ارادت و محبت مردم مهریز به حضرت اباعبدالله الحسین(ع)
در آیینی با عنوان ˈجوش دورهˈ به
اوج خود می رسد و اجرای آن از قدیمی ترین و جذاب ترین نوع عزاداری در این منطقه به
حساب می آید و از قدیم الایام در حسینیه ها و تکیه های قدیمی این منطقه با قدمت
بیش از 150 سال با شوق خاصی انجام می گرفته است.
یکی از مراسم عزاداری که با وسعت زیادی در نقاط مختلف ایران و با
تاثیر از شرایط فرهنگی و اقلیمی خاص آن مناطق به اجرا درمی آید، مراسم "نخل
برداری" و یا "نخل گردانی" است که با مفهوم تشییع پیکر مقدس سید
الشهدا(ع) در روز عاشورا برپا می شود.
نخل برداری در روز عاشورا با حضور خیل عظیم جمعیت برگزار می شود که
مردها در میان حسینیه ها و تکایا به زیر نخل رفته و آن را به نماد پیکر امام حسین
تشییع می کنند و زنان و کودکان نیز در اطراف این حرکت را به نظاره می نشینند.
این کار سه مرتبه به دور فضای حسینیه ها و تکایا با فریاد
"یاحسین" صورت می گیرد و هر دور که کامل شد نخل در سر جای خود قرار داده
می شود، تا عزاداران نفسی تازه کنند و دوباره نخل را بلند کنند.
از مهمترین حسینیه های شهرستان مهریز که مراسم نخل برداری در آنها
بنحو باشکوهی برگزار می شود می توان به حسینیه اعظم، باغ بهار و مهرپادین اشاره
کرد.
در محلّه ی مزویرآباد مهریز از روز اوّل تا نهم محرّم هر روز عصر
مراسمی در یکی از حسینیّه های این قسمت از شهرستان برگزار می گردد.
در این مراسم معنوی هیئت های عزاداری که در پیشاپیش آنها علم، شدّه، شتر
و گروه شیپور نوازان حرکت می کنند به عزاداری و جوش زدن می پردازند.
این مراسم در روز تاسوعا در حسینیّه اعظم محله مزویر آباد خیلی پرشور
و با حضور گسترده مردم مناطق استان برگزار می شود.
هر روز بعد از نماز مغرب و عشاء نیز مراسم عزاداری خاصّی که در
حسینیّه کَلَک برپاست، شور و حال خاصّی به عزاداران می بخشد.
سپس هیئت های عزاداری با نظم و ترتیب خاصّی در حسینیّه اعظم مراسم
خود را برگزار می کنند و در سوگ و ماتم سرور آزادگان بر سر و سینه خویش می زنند.
مراسم روز عاشورا در این منطقه قبل از ظهر آغاز می گردد و پس از
اقامه نماز جماعت ظهر عاشورا این مراسم ادامه می یابد.
از زمان های گذشته تا امروز حسینیّه باغ بهار یکی از مراکز مراسم
تعزیه و شبیه گردانی در شهرستان مهریز و اطراف آن بوده است و با گذشت زمان و
افزایش جمعیّت گسترش یافته است.
در باور مردم مسجد جامع و حسینیّه را هاله ای از تقدّس گرفته است و
کراماتی از آن بر سر زبان هاست.
با فرا رسیدن محرّم هر سال مراسم تعزیه آغاز می شود و در شب اوّل
محرّم طبق سنّت دیرینه مراسم روضه خوانی با هزینه بانیان مراسم تعزیه ی مسجد باغ
بهار در محلّه ی بغدادآباد سفلی برگزار می شود و در غروب روز دوّم محرّم اهالی
محلّه علیا سنّت حسنه ای را که از گذشتگان شریف و بزرگوار خود آموخته اند، انجام
می دهند و با نوحه و عزاداری در حالی که عَلَم ها و بیرق ها را پیشاپیش خود حرکت
می دهند به محلّه پایین می روند و از آنان دعوت می شود که در مراسم تعزیه حسینیّه
باغ بهار شرکت نمایند .
اهالی آن محل با قربانی کردن گاو و گوسفند نذری جلوی علم ها و دسته
سینه زنی باغ بهار به دعوت آن ها پاسخ مثبت می دهند و در عصر روز سوّم علم ها را
با جامه و پارچه و دستمال های رنگارنگی که مردم نذر کرده اند می پوشانند و با نوحه
خوانی و عزاداری به راه می افتند و مراسم علم برداری در حسینیّه باغ بهار هر روز
تا عاشورا با شکوه و نظم خاص برگزار می شود.
مراسم عزاداری ماه محرّم در محلّه استهریج، مهرپادین، مولودآباد، منگاباد
و حسینیّه ارشاد نیز با نظم و ترتیب خاصّی برگزار می گردد.
این مراسم از شب اوّل ماه محرّم آغاز می گردد و تا شام غریبان ادامه
دارد.
در ابتدای شب، هیئت زنجیرزنی و سینه زنی به محلّات و حسینیّه های
دیگر می روند و هم چنین از هیئت های دیگری که جهت عزاداری به این محلّه می آیند
استقبال می شود.
در محلّه استهریج شامگاه روز ششم ماه محرّم هیئت های عزاداری به درِ
منازل افرادی که علم بسته اند می روند و ضمن عزاداری علم های آنان را گرفته و به
حسینیّه می آورند.
در شب تاسوعای حسینی هیئت های عزاداری استهریج، حسینیّه ی ارشاد و
مولودآباد به مزرعه حاج عبدالله که در 15 کیلومتری مهریز واقع است می روند.
در این مراسم که حدود 28 سال است اجرا می شود ، اهالی روستا از
عزاداران حسینی به نحو با شکوهی پذیرایی می کنند.
در عصر روز تاسوعا پس از آمدن هیئت های زنجیرزنی منگاباد به محلّه
استهریج، هیئت ها به اتّفاق ماشین هایی که هر کدام بازگو کننده گوشه ای از حوادث
حماسه ی حسینی می باشند به طرف مهرپادین حرکت کرده و به همراه هیئت های عزاداری و
شبیه گردانی و تعزیه خوانی این قسمت از شهرستان به طرف حسینیّه ی دوازده امام حرکت
می کنند.
مراسم تعزیه و شبیه گردانی و عزاداری این منطقه در حسینیّه ی دوازده
امام برگزار می گردد.
عزاداران حسینی در تمام نقاط شهرستان با آداب و رسوم خویش همگی در
عزاداری امام حسین(ع) شرکت می نمایند.
در بسیاری از محلّات هر روز زیارت عاشورای حسینی قرائت می شود و
روحانیّون و مدّاحان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) با بیان زوایای گوناگون این حادثه
عظیم مردم را با اهداف و فلسفه عاشورا آشنا می سازند.
در روز عاشورا مردم مهریز با بستن ماشین سعی در روایات گوشه های
مختلف حادثه عاشورا هستند.
بازار شام، تخت یزید، طفلان مسلم، آب فرات، گهواره ی علی اصغر، تیراندازی
حرمله، نوحه سرایی شیر بر سر شهیدان کربلا، اسیری کودکان از جمله این مراسم می
باشد.
در روز عاشورا گویی غم جانکاه تمام سطح شهر را در بر گرفته است، آنچه
شکوه و ابهّت خاصّی را به این مراسم می بخشد برگزاری نماز جماعت در روز عاشورا می
باشد که به یاد نماز خونین امام(ع) در ظهر عاشورا برپا می گردد.
مراسم روز عاشورا با حرکت نخل که نماد تشییع پیکر مطهّر امام(ع) می
باشد به پایان می رسد.
اوج غم و اندوه در مراسم شام غریبان است، آنجا که مرد و زن، پیر و
جوان، کوچک و بزرگ در تاریکی شب بر سر و سینه زده و در مظلومیت شهدای کربلا زار می
گریند.
آنجایی که در نور شمعی لرزان این فریاد خروشان به گوش می رسد:
کودکان تنها همه در صحرا مگر امشب، شام غریبان است
